Jak informowaliśmy kilka tygodni wcześniej poseł Jarosław Górczyński zaadresował do ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej interpelację (nr 3406) w sprawie dopracowania przepisów dotyczących dróg wewnętrznych. Pytania dotyczyły terminu dopracowania w stosownych ustawach zapisu, co należy rozumieć przez wymóg dostępu działki do drogi publicznej i standardu jakiemu dostęp ten ma odpowiadać.
Odpowiedzi udzielił Janusz Żbik, podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Precyzyjnie wyjaśnił pytającym przepisy określające minimalne szerokości dojść i dojazdów umożliwiających dostęp do działek budowlanych, ustalane z uwzględnieniem między innymi planowanego przeznaczenia i sposobu zagospodarowania tych działek. Poniżej pełen tekst informacji resortu:
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pana Jarosława Górczyńskiego w sprawie dopracowania przepisów dotyczących dróg wewnętrznych, przesłaną przy piśmie z dnia 3 kwietnia br., znak: SPS-023-3406/12, uprzejmie przedstawiam poniższe informacje.
Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, ze zm.) ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, zaś w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (art. 4 ww. ustawy).
W przypadku obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do inwestycji planowanej na tym terenie, obowiązkowe jest spełnienie wymogów określonych w tym planie. Dotyczą one również sposobu obsługi komunikacyjnej działek. Gmina określa te warunki samodzielnie, sporządzając i uchwalając plan miejscowy w ramach władztwa planistycznego, lecz z uwzględnieniem przepisów prawa powszechnie obowiązującego.
Z kolei decyzja o warunkach zabudowy ma charakter związany, jej wydanie przez organ następuje, o ile spełnione są łącznie warunki wymienione w przepisie art. 61 ust. 1 ww. ustawy. Wśród nich znajduje się warunek dostępu terenu do drogi publicznej. Ta sama ustawa definiuje dostęp do drogi publicznej jako “bezpośredni dostęp do tej drogi albo dostęp do niej przez drogę wewnętrzną lub przez ustanowienie odpowiedniej służebności drogowej” (art. 2 pkt 14). Istnieje zatem szereg sposobów zapewnienia spełnienia wymogu dostępu do drogi publicznej, zaś po stronie wnioskodawcy należy podjęcie odpowiednich czynności z zakresu prawa administracyjnego lub prawa cywilnego, aby ten dostęp zapewnić, np. poprzez zawarcie umowy o ustanowienie służebności.
Obecnie obowiązująca definicja dostępu do drogi publicznej określana jest przez orzecznictwo jako jasna i nieprzedstawiająca problemów interpretacyjnych (tak wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 listopada 2010 r. w sprawie II OSK 1718/09, LEX 787124). Przez drogę publiczną, zgodnie z przepisem art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, ze zm.) rozumie się zaliczoną na podstawie tej ustawy do jednej z kategorii dróg (krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne), z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w ww. ustawie lub przepisach szczególnych. Z kolei art. 8 ust. 1 tej ustawy stanowi, że drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg, są drogami wewnętrznymi.
Wymagania techniczne w odniesieniu do dróg publicznych, w tym wymaganą minimalną szerokość jezdni, określa rozporządzenie ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43, poz. 430, ze zm.). Zgodnie z § 7 ust. 1 tego rozporządzenia minimalna szerokość ulicy o klasie drogi dojazdowej wynosi 10 m. Ulicą zaś jest droga na terenie zabudowanym lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w której ciągu może być zlokalizowane torowisko tramwajowe (definicja legalna zawarta w przepisie art. 4 pkt. 3 ustawy o drogach publicznych). Odstępstwo od tej regulacji, zgodnie z § 7 ust. 2, możliwe jest wyłącznie w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych trudnymi warunkami terenowymi lub istniejącym zagospodarowaniem i musi zostać poprzedzone
analizą uwarunkowań wymienionych w tym przepisie.
W odniesieniu do dojść i dojazdów służących skomunikowaniu działek budowlanych oraz budynków i urządzeń z nimi związanych z drogami publicznymi obowiązującą regulacją jest rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690, ze zm.), którego § 14 ust. 1 stanowi, że do działek budowlanych oraz do budynków i urządzeń z nimi związanych należy zapewnić dojście i dojazd umożliwiający dostęp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu ich użytkowania oraz wymagań dotyczących ochrony przeciwpożarowej, określonych w przepisach odrębnych. Szerokość jezdni nie może być mniejsza niż 3 m. Ponadto w § 14 ust. 2 ustalono, że dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m, umożliwiającą ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów.
Ponadto obowiązuje rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 124, poz. 1030), które w rozdziale 6 ustala szczegółowe wymogi w zakresie parametrów technicznych dróg pożarowych.
Wymienione wyżej przepisy określają minimalne szerokości dojść i dojazdów umożliwiających dostęp do działek budowlanych, ustalane z uwzględnieniem między innymi planowanego przeznaczenia i sposobu zagospodarowania tych działek. Niezależnie od wymogów określonych w powyżej wskazanych przepisach o szerokości drogi decyduje planowane uzbrojenie terenów, które są przez nią obsługiwane. Zgodne z przepisami rozmieszczenie w liniach rozgraniczających drogi podstawowych sieci infrastruktury, takich jak: kanalizacja sanitarna, wodociąg, sieci elektroenergetyczne, gazowe i telekomunikacyjne, powoduje, że minimalna szerokość drogi będzie nie mniejsza niż 8-10 m.
Na gruncie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.) ustanowiono generalną zasadę, zgodnie z którą podział nieruchomości może być dokonany (zatwierdzony decyzją wójta, burmistrza lub prezydenta miasta), jeżeli jest zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Natomiast w przypadku gdy plan taki nie obowiązuje, zastosowanie ma przepis art. 94 ww. ustawy, zgodnie z którym w przypadku, gdy nieruchomość nie leży na obszarze objętym obowiązkiem sporządzenia planu miejscowego, podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli nie jest on sprzeczny z przepisami odrębnymi albo jest zgodny z warunkami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy. Ponadto przepis art. 93 ust. 3 ww. ustawy stanowi, że podział nieruchomości nie jest dopuszczalny, jeżeli projektowane do wydzielenia działki gruntu nie mają dostępu do drogi publicznej, przy czym za taki dostęp uważa się również wydzielenie drogi wewnętrznej wraz z ustanowieniem na tej drodze odpowiednich służebności dla wydzielonych działek gruntu albo ustanowienie dla tych działek innych służebności drogowych, jeżeli nie ma możliwości wydzielenia drogi wewnętrznej z nieruchomości objętej podziałem. W wyżej przedstawionym zakresie przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami stosuje się zatem z uwzględnieniem ustaleń podjętych na gruncie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a zatem nie istnieje w tym zakresie potrzeba nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Pragnę nadmienić, że obecnie toczą się prace nad projektem nowej ustawy Prawo budowlane, w ramach których planowana jest także nowelizacja ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, polegająca między innymi na likwidacji instytucji decyzji o warunkach zabudowy.
Z wyrazami szacunku
