III CZP 61/12 / Skład 3 sędziów / Data orzeczenia: 16 listopada 2012 r.
Czy zakładowi ubezpieczeń przysługuje w oparciu o przepisy art. 43 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 roku, Nr 124, poz. 1152) w zw. z art. 922 § 1 k.c. prawo dochodzenia od następców prawnych posiadacza pojazdu mechanicznego zwrotu wypłaconego przez ten zakład z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego odszkodowania, jeżeli kierujący posiadacz pojazdu wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu i zmarł przed wypłatą odszkodowania przez zakład ubezpieczeń?
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2012 r.: Zakład ubezpieczeń, który wypłacił odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę wyrządzoną przez kierującego pojazdem w stanie po użyciu alkoholu, nie może dochodzić od jego spadkobierców roszczenia zwrotnego przewidzianego w art. 43 pkt. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.), jeżeli wypłata odszkodowania nastąpiła po śmierci kierującego pojazdem.
Uchwałę Sądu Najwyższego z 16 listopada 2012 r. (sygn. akt III CZP 61/12) komentuje “Dziennik Gazeta Prawna”. W swojej sentencji Sąd Najwyższy orzekł, iż spadkobiercy nietrzeźwego kierowcy, który doprowadził do wypadku i zmarł w wyniku zdarzenia, nie powinni płacić za jego grzechy. Zdarzenie miało miejsce w maju, kierowca mając 2,56 promila alkoholu we krwi spowodował wypadek drogowy, w którym też poniósł śmierć. Dodajmy - posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Ubezpieczyciel ofierze wypadku wypłacił odszkodowanie i jednocześnie od spadkobierców sprawcy zażądał zapłaty wypłaconej kwoty. Sąd Rejonowy, orzekł, iż spadkobiercy powinni zapłacić. Zgodnie bowiem z art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu. Na podstawie zaś art. 922 kodeksu cywilnego prawa, ale też obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Nie należą do spadku jedynie takie prawa i obowiązki zmarłego, które są ściśle związane z jego osobą.
Sąd wskazał, że w doktrynie prawa cywilnego jednogłośnie przyjmuje się, że roszczenie o naprawienie szkody majątkowej przechodzi na spadkobierców poszkodowanego. Rozpatrujący apelację sąd okręgowy miał wątpliwości i zadał pytanie - czy takie roszczenie o zwrot wypłaconego odszkodowania przechodzi na następców prawnych posiadacza pojazdu. Sąd Najwyższy uchwalił, że zobowiązanie nie przechodzi na spadkobierców.
