Jeżeli właściciel samochodu w ciągu 30 dni nie zarejestruje go, to zapłaci 50 proc. więcej za wydanie dowodu rejestracyjnego, nalepek legalizacyjnych i kontrolnych przypomina "Dziennik Gazeta Prawna". Przepis znalazł miejsce w nowelizacji ustawy o dopuszczeniu pojazdów do ruchu drogowego. Zmiana dotyczy zarówno aut starych jak i nowych. Propozycje resortu infrastruktury dążą m.in. także do wyeliminowania przypadków dopuszczania do ruchu pojazdów zagrażających bezpieczeństwu. Dlatego teraz kontrole w stacjach będzie przeprowadzał nie tylko starosta, ale także transportowy dozór techniczny.
Z uzasadnienia projektu: Przedłożony projekt nadaje nowe brzmienie rozdziału “Warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu drogowego” transponując w części przepisy dotychczasowego rozdziału z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz wprowadzając nowe rozwiązania prawne w tych warunkach.
Zasadniczymi w tym rozdziale są wymagania dotyczące rejestracji pojazdu. Przygotowując projekt tych wymagań kierowano się potrzebą:
- uporządkowania przepisów określających obowiązki ustawowe z tym związane,
- uproszczenia procesu rejestracji pojazdów,
- wprowadzenie niezbędnych wymagań wynikających z Konwencji o ruchu drogowym
oraz z Dyrektywy 1999/37/WE w sprawie dokumentów rejestracyjnych pojazdów.
W ostatnich latach wielokrotnie zmieniana była ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym w zakresie wymagań dotyczących rejestracji pojazdów, w związku ze zmianą przepisów podatkowych (akcyzy, podatku od towarów i usług) oraz z powstaniem ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Rozbudowanie tych wymagań spowodowało znaczne zwiększenie czynności organów dopuszczających pojazdy do ruchu. Doświadczenia w stosowaniu omawianych przepisów wskazują na potrzebę ich uproszczenia. Uproszczenie procesu rejestracji pojazdów powinno skutkować poprawą efektywności pracy administracji samorządu terytorialnego wykonującego te zadania oraz w konsekwencji skróceniem czasu obsługi właścicieli i posiadaczy pojazdów wnioskujących o rejestrację tych pojazdów. Założono jednak, że uproszczenie tych przepisów zapewni pełną realizację celów wytyczonych dla procesu rejestracji pojazdów, w tym: konieczność przeciwdziałania dopuszczeniu do ruchu pojazdów pochodzących z kradzieży, prawidłowe zabezpieczenie dokumentów związanych z rejestracją, tablicami rejestracyjnymi i innymi oznaczeniami, uwzględnienie kosztów działania administracji publicznej w sprawach rejestracji pojazdów, a także wykonanie obowiązków kontrolnych wynikających z przepisów podatkowych związanych z rejestracją pojazdów.
Poniżej przedstawiamy omówienie zaproponowanych zmian w warunkach dopuszczenia pojazdów do ruchu.
Przedłożony projekt w przedmiotowym rozdziale w art. 65 - 67 wprowadza nową konstrukcję przepisów dotyczących procesu rejestracji pojazdów i obowiązków właściciela pojazdu oraz organu rejestrującego pojazdy – starosty.
Art. 65 ust. 1 określa dla właściciela pojazdu obowiązek złożenia wniosku o jego rejestrację w terminie 30 dni od dnia zakupu pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (nowego lub zarejestrowanego) albo od dnia, w którym została dokonana ostateczna odprawa celna przywozowa pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa trzeciego lub od dnia, w którym sprowadził pojazd z terytorium państwa członkowskiego. Wprowadza również, w ust. 2, dla posiadacza pojazdu powierzonego mu przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną obowiązek złożenia wniosku o rejestrację pojazdu w terminie 30 dni od dnia sprowadzenia pojazdu na terytorium RP. Tak sformułowane obowiązki czynią je bardziej jednoznacznie określonymi w stosunku do dotychczas obowiązujących wymagań Prawa o ruchu drogowym, wpłyną porządkująco na proces rejestracji pojazdów w naszym kraju i przeciwdziałać będą działaniom przestępczym.
Jednocześnie w celu wpłynięcia na terminowe składanie wniosków o rejestrację pojazdów w art. 65 ust. 7 zaproponowano zwiększenie o 50% opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, zalegalizowanych tablic rejestracyjnych i nalepki kontrolnej, w przypadku złożenia wniosku o rejestrację pojazdu po terminie określonym w art. 65 ust. 1 i 2.
W zakresie dokumentów wymaganych do wniosku o rejestrację pojazdu uwzględniono aktualnie obowiązujący stan prawny jak również nowo określone dokumenty wydawane przez producenta pojazdu, wynikające z implementacji Dyrektywy 2007/46/WE
Zasadniczą zmianą dla procesu rejestracji pojazdów zaproponowaną w projekcie ustawy jest zmiana w zakresie wydawanych dokumentów. Założono zastąpienie dokumentu, jakim jest dotychczasowy dowód rejestracyjny (jednoczęściowy) i karta pojazdu w procesie rejestracji pojazdu - dokumentem odpowiadającym Dyrektywie 1999/37/WE tj. dowodem rejestracyjnym pojazdu składającym się z dwóch części - “Dowód rejestracyjny część I” i “Dowód rejestracyjny część II”. Dowód rejestracyjny część I będzie stanowił dokument potwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu drogowego, którym kierujący posługuje się uczestnicząc w ruch drogowym. Dowód rejestracyjny część II będzie wymagany razem z Dowodem rejestracyjnym część I do rejestracji pojazdu.
Nie będzie wobec tego obowiązku dla ministra właściwego do spraw transportu wydania przepisów w sprawach dotyczących karty pojazdu. Jednocześnie przedmiotowy projekt nie zwalnia właściciela lub posiadacza pojazdu z wymogu przedkładania wraz z wnioskiem o rejestrację pojazdu karty pojazdu, jeżeli została wydana, stosownie do treści art. 65 ust. 3 pkt 5, oraz zobowiązku przekazania tego dokumentu, jeżeli został wydany, nabywcy pojazdu – w myśl art. 78 ust. 1 pkt 4.
Dokument “karta pojazdu” i obowiązki z nim związane zostały wprowadzone ustawą – Prawo o ruchu drogowym w 1999 r. dla dokumentowania historii pojazdu, wobec istniejącego w owym czasie problemu znacznej przestępczości samochodowej i braku centralnej ewidencji pojazdów. Aktualnie przy realizacji dostępu organów rejestrujących do centralnej ewidencji pojazdów prowadzonej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, powodującego możliwość dostępu do historii pojazdu – realnym jest zastąpienie dokumentu “karta pojazdu”. i usprawnienie procesu rejestracji pojazdów. Wejście w życie tego rozwiązania nastąpiłoby stosownie do zaproponowanego w projekcie ustawy przepisu przejściowego. Uwzględniono przy tym, że dotychczasowa karta pojazdu nie jest dokumentem zharmonizowanym z Dyrektywą 1999/37/WE oraz fakt, że opłata za wydanie karty pojazdu była zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny a także w prowadzonym postępowaniuprzez Komisję Wspólnot Europejskich i Europejski Trybunał Sprawiedliwości.
Mając na uwadze powyższe wprowadzenie wzoru dowodu rejestracyjnego, składającego się z części I i II w art. 66 ust. 9 oznacza, że część II mogłaby w określonym zakresie pełnić rolę karty pojazdu. Takie rozwiązania zastosowano np. w Austrii i w Niemczech implementując omawiane wymagania Dyrektywy 1999/37/WE. Przyjęcie tego rozwiązania to element założonego usprawnienia procesu rejestracji pojazdów i obniżenia kosztów związanych z opłatami za wydanie dokumentów rejestracyjnych. Minister właściwy do spraw transportu wykonując delegację art. 81 ust. 1 ustawy będzie miał upoważnienie do określenia wzoru dowodu rejestracyjnego, uwzględniając ww. założenie ustawowe formy dwu-częściowego dokumentu.
Biorąc pod uwagę, że przy formułowaniu przepisów związanych z rejestracją pojazdów kierowano się ideą uporządkowania tego procesu - w art. 66 określono podstawy do wydania przez starostę decyzji o rejestracji pojazdu lub odmowy przez niego rejestracji w drodze decyzji. Wykonując przyjęte założenia, w art. 66 ust. 6 zaproponowano, że brak dokumentów wymienionych w art. 65 ust. 3 pkt 8 - 11 lub powstanie wątpliwości związanych z tymi dokumentami podczas ich weryfikacji nie będzie dla starosty przesłanką dla podjęcia decyzji o odmowie rejestracji pojazdu, a będzie stanowić natomiast o obowiązku zawiadamiania właściwych w sprawach kontroli organów. Zmiana ta jest nie tylko istotna z punktu widzenia usprawnienia rejestracji pojazdu widzianej przez organ rejestrujący i właściciela pojazdu, ale również z punktu widzenia działań kontrolnych, które powinny być podejmowane przez właściwe organy (celne, skarbowe). Dotychczasowe warunkowanie decyzji o rejestracji pojazdów złożeniem właściwych dokumentów, o których mowa w art. 65 ust. 3 pkt 8 – 11, powodowało, że organ rejestrujący pojazdy był zmuszony do oceny przepisów podatkowych: o podatku akcyzowym i podatku od towarów i usług, o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, nie będąc właściwy w tych sprawach. W przedmiotowej zmianie istotne jest zawiadamianie przez organ rejestrujący – starostę – właściwych organów w tych sprawach. Ocenia się, że przyczyni się to do poprawy kontroli wykonywania obowiązków podatkowych i obowiązków wynikających z ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Art. 67 i 68 porządkuje sprawy związane z wydaniem nowego dowodu rejestracyjnego nowych tablic rejestracyjnych, określając obowiązek właściciela lub posiadacza pojazdu do złożenia stosownego wniosku oraz przypadki, w których może złożyć taki wniosek. W propozycji tych przepisów uregulowana jest również kwestia pobierania opłaty za wydanie dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych. Z punktu widzenia zasad tworzenia prawa i obowiązków określonych w ww. artykułach jest to istotna propozycja przepisów, jako że sprawy te nie były wcześniej uregulowane w drodze ustawy, określały je przepisy rozporządzeń wykonawczych.
W związku z wprowadzonymi w projekcie ustawy wymaganiami dotyczącymi przystosowania pojazdu do zasilania gazem w Art. 69 określono obowiązek dla właściciela oraz posiadacza pojazdu - niezwłocznego zawiadamiania organu właściwego ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu - o takim przystosowaniu pojazdu i przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego to przystosowanie, wydanego przez montażystę, który dokonał montażu w pojeździe przedmiotów wyposażenia lub części oraz dodatkowego układu zasilania gazem.
Art. 70 regulujący kwestie czasowej rejestracji pojazdów w większości jest zgodny z dotychczasowym stanem prawnym. Przewidziano jednak możliwość pozostawienia do decyzji właściciela lub posiadacza pojazdu kwestię czasowej rejestracji pojazdu w celu dopuszczenia pojazdu do ruchu drogowego w przypadkach określonych w art. 70 ust. 3. Obecnie właściciel lub posiadacz pojazdu po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu, z urzędu otrzymuje pozwolenie czasowe na okres 30 dni, za co wnosi opłatę. W proponowanym rozwiązaniu właściciel lub posiadacz pojazdu, w sytuacji złożenia wniosku o rejestrację pojazdu lub, co dodano w niniejszym projekcie, w sytuacji wnioskowania o nowy dowód rejestracyjny dla pojazdu zarejestrowanego albo o wydanie tablic rejestracyjnych, będzie samodzielnie decydował czy w okresie pomiędzy złożeniem ww. wniosku a wydaniem dowodu rejestracyjnego i wyrobieniem tablic rejestracyjnych chce, aby Starosta wydał mu pozwolenie czasowe w celu dopuszczenia pojazdu do ruchu, czy też poczeka na wydanie dowodu rejestracyjnego.
Rozszerzono katalog przypadków, w których właściciel lub posiadacz pojazdu mogą złożyć wniosek czasową rejestrację, o sytuację przejazdu pojazdu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od producenta pojazdu do miejsca jego sprzedaży lub odbioru.
Jednocześnie w przedmiotowym projekcie zaproponowano wydłużenie okresu ważności pozwolenia czasowego, z 14 dni do 30 dni. W wydłużonym okresie czasowej rejestracji pojazdu organ rejestrujący będzie mógł wyjaśniać sprawy związane z rejestracją pojazdu, w tym z administracjami innych państw odpowiedzialnymi za rejestracje pojazdów w przypadku pojazdów sprowadzonych z zagranicy.
W art. 71 uregulowano kwestie współpracy Starosty z administracjami innych państw członkowskich przy wykonywaniu czynności związanych z rejestracją pojazdu w celu wzajemnej wymiany informacji o pojazdach zarejestrowanych na terytorium państw członkowskich oraz sprawdzenia w uzasadnionych przypadkach statusu prawnego pojazdu przed jego rejestracją na terytorium RP. Potrzeba takiej współpracy i wpisania jej w obowiązujący stan prawny wynika z postanowień Dyrektywy 1999/37/WE z dnia 29 kwietnia 1999 r. w sprawie dokumentów rejestracyjnych pojazdów. Aktualnie zakres tej współpracy w określonych przypadkach związanych z rejestracją pojazdów regulują przepisy wykonawcze do ustawy – Prawo o ruchu drogowym.
Art. 72 - 80 projektu ustawy w większości zapisów są zgodne z dotychczasowym stanem prawnym. Wprowadzone zmiany dotyczą wyrejestrowania pojazdu z urzędu oraz usankcjonowania pozwolenia czasowego w procesie przerejestrowania pojazdu. Wymienione zmiany zawarto w:
- art. 77 ust. 1 pkt 2 lit. b, w którym rozszerzono możliwość wyrejestrowania pojazdu z urzędu przez starostę – po otrzymaniu od organu właściwego w sprawie rejestracji pojazdu w innym państwie członkowskim informacji o zarejestrowaniu pojazdu za granicą,
- w art. 78 ust. 1 pkt 2, w którym biorąc pod uwagę konstytucyjną zasadę poszanowania i nie ograniczania własności określono, że przy zbyciu pojazdu może być przekazane pozwolenie czasowe, jeżeli pojazd został zbyty w okresie czasowej rejestracji pojazdu. Dotychczasowe przepisy ustawy - Prawo o ruchu drogowym wskazywały na obowiązek przekazywania nabywcy dowodu rejestracyjnego, co w sytuacji czasowej rejestracji pojazdu z urzędu przed wydaniem dowodu rejestracyjnego nie zawsze było możliwe do spełnienia, jeżeli doszło do zbycia pojazdu w okresie trwającej czasowej rejestracji pojazdu.
W art. 81 określono upoważnienia dla poszczególnych ministrów do wydania rozporządzeń związanych z rejestracją, czasowym wycofaniem i wyrejestrowaniem pojazdów oraz wytyczne do ich wydania, uwzględniając zaprojektowane warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu.
