(501-2 fot. Jan Szumiał)
Wprowadzane są coraz ostrzejsze restrykcje za jazdę pod wpływem alkoholu, a mimo to nadal wiele osób decyduje się na kierowanie pojazdami mechanicznymi w tym stanie. Mimo ciągłych apeli, podczas kontroli trzeźwości przez Policję wielu osobom zatrzymywane są uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Proponuje się m.inn. wprowadzenie zakazu prowadzenia pojazdów od lat 3 do 15 dla osób, które kierowały nimi pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub zbiegły z miejsca zdarzenia. Recydywiści mają być pozbawiani uprawnień dożywotnio.
W Polsce ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art.46) i Kodeks karny (art.115), rozróżniają dwa stany:
-stan po użyciu alkoholu; występuje, jeżeli stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 prom. do 0,5 prom. a w wydychanym powietrzu 0,1 mg-0,25 mg w 1 dm sześc.
-stan nietrzeźwości; występuje, jeżeli stężenie alkoholu we krwi wynosi powyżej 0,5 prom. a w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg w 1 dm sześc.
Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu jest wykroczeniem, a w stanie nietrzeźwości jest przestępstwem. Policja podczas kontroli trzeźwości dokonuje pomiaruprzy użyciu alkomatu. Wiarygodniejszy, dokładniejszy wynik otrzymuje się poprzez laboratoryjne badanie stężenia alkoholu we krwi. Organizm każdego człowieka indywidualnie reaguje na alkohol. Stężenie alkoholu we krwi zależy od: wchłanialności, wagi ciała, ilości spożytego jedzenia i wypitych napojów, także od reakcji mózgu. Alkohol niezależnie od rodzaju napoju (piwo, wino, wódka) jest substancją psychoaktywną, szybko przenika do mózgu wywołując zmiany nasilające się wraz ze zwiększeniem stężenia alkoholu we krwi. Maksymalne stężenie osiąga ok. 1-1,5 godziny po spożyciu.
Czemu alkohol zawdzięcza swoją popularność? Ponieważ działa tłumiąco (antydepresyjnie) i przeciwbólowo. Polega to na spowolnieniu przepływu impulsów nerwowych wzdłuż włókien nerwowych. W pierwszym rzędzie tłumione jest działanie mózgowych ośrodków kontroli. Wtedy pojawia się stan euforii, lekkości, rozluźnienia. Właśnie, błyskawicznie osiągany efekt euforyzujący zachęca do spożycia alkoholu. Wraz ze wzrostem spożycia alkoholu podwyższa się stężenie alkoholu we krwi skutkujące narastającymi zaburzeniami:
-0,2-0,5 promila - nieznaczne zaburzenia równowagi, euforia, obniżenie krytycyzmu, upośledzenie koordynacji wzrokowo- ruchowej a także zaburzenia widzenia;
-do 0,7 promila - zaburzenia sprawności ruchowej (niezauważalne osłabienie refleksu), nadmierna pobudliwość, gadatliwość, obniżenie samokontroli, błędna ocena własnych możliwości prowadząca do fałszywej oceny sytuacji;
-do 2 promili - zaburzenia równowagi, sprawności i koordynacji ruchowej, obniżenie progu bólu, spadek sprawności intelektualnej skutkującej błędami w logicznym rozumowaniu, wadliwe wyciąganie wniosków, postępujące opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, obniżona tolerancja, agresywne zachowanie, pobudzenie seksualne, wzrost ciśnienia krwi, przyśpieszone bicie serca;
-do 3 promili - zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa), znaczne spowolnienie, zachwiania równowagi, wzmożona senność, wyraźne obniżenie zdolności kontroli własnych zachowań;
-do 4 promili - spadek ciśnienia krwi, obniżenie temperatury ciała, osłabienie albo zanik odruchów fizjologicznych, głębokie zaburzenia świadomości wprowadzające w stan śpiączki;
-powyżej 4 promili - zagrożenie życia - głęboka śpiączka, zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego.
Przekroczenie granicy stężenia 0,6 promila alkoholu we krwi ma bardzo negatywny wpływ na pracę mózgu. Pogarsza się ocena sytuacji, percepcja, czujność, samokontrola, koordynacja, pamięć, zdolność przyswajania wiedzy. W 94% alkohol ulega rozkładowi w wątrobie, z prędkością 0,15 promila na godzinę, tylko 5% wydalane jest przez płuca i skórę, a od 2% do 5% przez nerki.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jest zdania, że alkohol przyczynia się do powstawania ok. 60 różnych chorób, w tym nowotworów. Jest 3-cią w kolejności przyczyną zgonów na świecie z powodu urazów, wypadków, samobójstw i chorób. Ponieważ alkohol jest środkiem toksycznym, jest on przyczyną uszkodzeń wielu organów w ciele człowieka: przewodu pokarmowego; układu krążenia; układu wewnątrzwydzielniczego; układu odpornościowego; układu oddechowego; zmiany osobowości, psychiki.
Jakie ilości różnego rodzaju alkoholi zawierają jego standardową porcję? 10 gram czystego alkoholu (1 standardowa porcja) to:
-250 ml piwa o mocy 5%
-100 ml wina o mocy 12%
-70 ml napoju alkoholowego o mocy 18%
-30 ml wódki 40%
-1 butelka ( puszka) 0,5 l piwa o mocy 5% to 2 porcje
-1 butelka 0,75 l wina o mocy 12% to 7,5 porcji
-1 butelka 0,5 l wódki o mocy 40% to 17 porcji
Szacunkowe stężenie alkoholu we krwi po 1 godzinie od wypicia zależne jest od masy ciała i wynosi: u kobiet przy masie ciała: 40 kg - 0,42 prom.; 60 kg - 0,28 prom., 70 kg - 0,24 prom., 80 kg - 0,21 prom.u mężczyzn przy masie ciała: 60 kg - 0,24 prom., 80 kg - 0,18 prom., 100 kg - 0,14 prom. Pijąc okazjonalnie alkohol nie powinno się jednorazowo przekraczać: mężczyźni 6 porcji standardowych (3 butelki 0,5 l piwa; 200 ml - 3 kieliszki wina; 180 ml wódki); kobiety 4 porcji standardowych (2 butelki piwa; 2 kieliszki wina; 120 ml wódki). Uzależnienie od alkoholu rozpoznaje się u osób z następującymi objawami: głód alkoholowy - subiektywne łaknienie alkoholu; zmiana tolerancji na alkohol; zespół abstynencyjny; utrata kontroli; koncentracja życia wokół picia; picie mimo wiedzy o szkodliwości. Krąży wśród kierowców kilka mitów o przyśpieszeniu pozbycia się alkoholu z organizmu:
*Jeśli kierowca prześpi się po wypiciu alkoholu, to po obudzeniu się może spokojnie prowadzić pojazd. - Wątroba jest w stanie przetworzyć - metabolizować ok. 8-10 gram alkoholu w ciągu godziny u kobiety, u mężczyzny 10-12 gram. Sen nie ma wpływu na przyśpieszenie procesu. Stężenie alkoholu w organizmie zależy od ilości spożytego alkoholu, czasu, który upłynął od spożycia i masy ciała
* Wypita kawa po spożyciu alkoholu usuwa szkodliwe działanie jego. -Picie kawy nie ma wpływu na poziom stężenia alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu. Sprawia tylko subiektywne, mylne wrażenie otrzeźwienia.
* Alkohol jest lekarstwem na sen. - Senw tym stanie nie jest naturalny-fizjologiczny, a człowiek w czasie jego nie wypoczywa w sposób właściwy. Zaśnięcie po spożyciu alkoholu wynika z toksycznego wpływu na mózg.
Picie alkoholu nie jest sprawą prywatną. Zaniepokojony piciem bliskiej Ci osoby lub przyjaciela powinieneś z nią porozmawiać. Będzie to wyrazem Twojej troski o jej zdrowie i życie. W żaden sposób nie narusza to jej prywatności. Picie alkoholu i wsiadanie, pozostając pod jego wpływem, za kierownicę w sposób szczególny nie jest sprawą prywatną kierowcy. Obniżając swoją sprawność psychofizyczną stwarza on zagrożenie dla siebie i innych uczestników ruchu drogowego. Konsekwencje zdarzeń spowodowanych przez nietrzeźwego kierowcę mogą trwale i niekorzystnie zmienić sytuację życiową osób uczestniczących w zdarzeniu i ich rodzin. Jeśli w Twoim towarzystwie znajdzie się osoba chcąca kierować pojazdem pod wpływem alkoholu, niezależnie: czy samochodowym, ciągnikiem rolniczym, zaprzęgowym, czy rowerem, zrób wszystko co tylko możesz, aby nie dopuścić do tego. Może uda Ci się zapobiec jednej z wielu tragedii.
Jan Szumiał, Praska Auto Szkoła
Źródło: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
