dr Marek Łepkowski
Instytut Transportu Samochodowego
Eko-bezpieczeństwo transportowe -
zakończenie realizacji i rozliczenia projektu pt. “Wdrożenie telematyki ekologicznej w 100 przedsiębiorstwach” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Jednym z podstawowych czynników podnoszący poziom wiedzy w zakresie ekologicznego funkcjonowania przedsiębiorstwa są proponowane szkolenia podnoszące wiedzę i kompetencje kadry transportowej, w ramach których przedsiębiorcy otrzymują wiedzę w zakresie praktycznego działania na rzecz ochrony środowiska w ramach podstawowego zakresu działania przedsiębiorstwa.
Podobnie jak w przypadku innego projektu pn “Wdrożenie polityki eko drivingu w 300 szkołach jazdy”, Instytut Transportu Samochodowego i Grupa Image Sp. z o.o., podjęli się w latach 2014-2015 wyzwania w zakresie rozwiązań proekologicznych w postaci przeszkolenia grupy przedsiębiorców zajmujących się wykonywaniem przewozów transportem drogowym. Podjecie się realizacji obu projektów wynikało było odpowiedzią na ogłoszony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości konkurs "Zielone światło!" - wsparcie rozwiązań proekologicznych".
Zaproponowany konkurs był odpowiedzią na marginalizowaną do tej pory potrzebę prowadzenia “zielonej firmy” poprzez połączenie oszczędności z dbałością o środowisko. Konkurs wspierał tym samym realizację jednego z priorytetów strategii Europa 2020 - "rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywnej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej".
Projekt “Wdrożenie telematyki ekologicznej w 100 przedsiębiorstwach” skierowany został do mikro i małych przedsiębiorstw transportowych. Celem głównym projektu było wdrożenie telematyki ekologicznej w 100 przedsiębiorstwach transportowych poprzez opracowanie indywidualnych planów wdrożenia działań telematyki ekologicznej w wyniku podniesienia kwalifikacji 300 osób kluczowej kadry i kierowców.
Celami szczegółowymi projektu były:
–Przygotowanie 300 osób kluczowej kadry i kierowców firm transportowych do wdrożenia ekousługi transportowej w wyniku wsparcia szkoleniowo-doradczego.
–Nabycie wiedzy przez 100 osób kluczowej kadry i pracowników firm transportowych w zakresie budowania ekologicznej marki produktu i wizerunku firm.
Założono, że wartościami dodanymi projektu będą:
–Wzrost poziomu wiedzy: techniki skutecznej komunikacji stresu oraz techniki panowania nad nim, zagadnień z zakresu bhp, podst. procesy poznawcze metody i narzędzia edukacyjne wspomagające ćwiczenie funkcji poznawczych, ekonomika pracy.
–Wzrost umiejętności w zakresie: rozwiązywania sytuacji konfliktowych, empatii i asertywności panowania nad stresem.
Wraz z realizacją projektów dokonana zostanie wnikliwa ankietyzacja szkoleń, która pozwoli na określenie, czy założenia całego procesu szkoleniowego zostały prawidłowo opracowane i czy spełnione zostały oczekiwania uczestników. Tematyka szkoleń swoim zakresem obejmowała następujące zagadnienia :
–Zarządzanie: ogólne zasady zarządzania MMP; systemy zarządzania środowiskowego; efektywność proekologiczna.
–Komunikacja: założenia marketingu ekologicznego; komunikacja marketingowa; kontakt z klientem.
–Metodyka: wprowadzenie do telematyki; profile kierowcy zawodowego; założenia ekojazdy.
–Narzędzia: ekoaplikacje w MMP; nowoczesne technologie; logistyka.
Zgodnie z założeniami projektu grupą docelową, czyli uczestnikami projektu, było 100 mikro i małych przedsiębiorców z siedzibą w Polsce, a do wzięcia udziału w szkoleniu przewidziano 300 osób (w tym 50 kobiet i 250 mężczyzn), w tym 70 osób (12 kobiet 58 mężczyzn) w wieku powyżej 50 lat.
Struktura Grupy Docelowej (17% kobiet i 83% mężczyzn) w projekcie zapewnić miała wyrównanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Wsparciem objęta została większa od rozkładu w branży (8% kobiet i 82% mężczyzn) liczba kobiet, aby zwiększyć ich szanse na utrzymanie zatrudnienia i wzrost kwalifikacji w przedsiębiorstwach transportowych.
Instytut Transportu Samochodowego prowadzi stałe badania w zakresie telematyki transportu, w tym implikacji proekologicznych organizacyjnych, materiałowych, świadomościowych, marketingowych, kooperacyjnych i społecznych, bowiem specyfika funkcjonowania przedsiębiorstw transportowych powoduje przekraczanie średnich wskaźników zanieczyszczenia atmosfery, gleby i hałasu.
Z ankiet przeprowadzonych przed podjęciem realizacji projektu (projekt realizowany przez ITS w latach 2010-11) wynikało, że jest rynkowa potrzeba wprowadzenia telematyki ekologicznej wśród rzeszy przedsiębiorstw transportowych (według 87% mężczyzn i 92% kobiet), co powinno przynieść wymierne ekonomiczne korzyści w tych przedsiębiorstwach (według 81% mężczyzn i 84% kobiet) i zmniejszenie kosztów o 10-20% paliwa, co może zwiększyć ich konkurencyjność na trudnym rynku przewozowym. Wyniki te potwierdzają badania OBOP, z których wynika, że 90% Polaków deklaruje potrzebę stosowania ekologii w transporcie, w tym 87% mężczyzn i 95% kobiet uważa, ze transport samochodowy zagraża środowisku. Badania Instytutu wskazują, że 70% przewoźników nie stosuje zasad telematyki ekologicznej, a według Pentor 80% kierowców nie zna zasad ekojazdy.
Właściciele przedsiębiorstw transportowych wskazali następujące problemy w funkcjonowaniu ich przedsiębiorstw:
–Brak standardów organizacyjnych i logistycznych przedsiębiorstw transportowych pod kątem rozwiązań telematyki ekologicznej (według 98% mężczyzn i 100% kobiet).
–Brak wykwalifikowanej kadry zawodowych kierowców ekojazdy (według 80% mężczyzn i 90% kobiet).
–Brak narzędzi pomiaru efektów z wdrożenia rozwiązań ekologicznych (według 100% mężczyzn i kobiet).
–Brak wiedzy i umiejętności stosowania marketingu ekousługi i budowania nowej ekologicznej marki (według 89% mężczyzn i 94% kobiet).
–Niska znajomość przepisów i regulacji środowiskowych (według 83% mężczyzn i 89% kobiet).
Z przeprowadzonych konsultacji z uczestnikami projektu wynikało, że firmy transportowe mają podobną strukturę i ekonomikę. Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu starań mających na celu przyznanie środków finansowych na realizacje projektu unijnego dokonano analizy 10 losowo wybranych przedsiębiorstw transportowych z regionu południowo-wschodniej Polski mających po 8-10 pracowników, 3-5 samochodów 6-9 letnich z przebiegiem 60-80tys km rocznie. Wśród czynników generujących efekt pro-ekologiczny w tych przedsiębiorstwach wyłoniono:
–Czynniki materiałowe to głównie paliwo (28% kosztów przedsiębiorstw transportowych); serwis (12% kosztów); części i materiały (8% kosztów); ubezpieczenie i amortyzacja (8%).
–Czynniki osobowe, w tym kierowcy (brak wiedzy i zasad ekojazdy), kadra (intuicyjne zarządzanie wydatkami i materiałami, brak wiedzy prawnej).
–Czynniki organizacyjne, w tym procedury (zarządzanie kosztami, infrastruktura informatyczna); optymalizacja (przewozy powrotne); budowanie ekomarki (strony www, aktywny ekomarketing, kooperacja).
Wszystkim przedsiębiorcom objętym projektem, w oparciu o potrzeby zidentyfikowane w wyniku dokonanej szczegółowej analizy metodycznej przedsiębiorców, udzielone zostało kompleksowe wsparcie szkoleniowo-doradcze. Jednym z rezultatów projektu było opracowanie/aktualizacja planu wdrażania według konkretnych działań telematyki ekologicznej dla każdego przedsiębiorcy objętego wsparciem zawierającego opis zidentyfikowanych obszarów, dla których należy przeprowadzać takie działania i wymierne wskaźniki ekonomiczne do oceny jego skuteczności.
Według przeprowadzonej przez Instytut analizy projekt zakładał zdecydowany wpływ na otoczenie w postaci wdrożenie polityki proekologicznej, w tym ekojazdy, poprawę bezpieczeństwo jazdy i ekonomikę flot kierowców, nastąpi zdecydowany wzrost komfortu życia mieszkańców miast i małych miejscowości, a kształtowanie świadomości kadry i kierowców pozwoli na wykorzystanie w sposób efektywny założonych celów proekologicznych.
Projekt zakończono zgodnie z terminem i osiągnięto zakładany cel główny oraz cele szczegółowe. Wskaźniki projektu zostały osiągnięte lub uległy zwiększeniu, a projekt zrealizowano zgodnie z harmonogramem. Ze względu na znaczne zainteresowanie, zaplanowane wskaźniki zostały w pełni wykonane lub uległy zwiększeniu. Np.:
–zrekrutowano 300 osób na listę podstawową (100% planowanego wskaźnika docelowego) i zgodnie z planem zrekrutowano 30 osób na listę rezerwową.
–zrekrutowano 156 firm transportowych do projektu na listę podstawową (156% planowanego wskaźnika docelowego) i zgodnie z planem zrekrutowano 10 firm transportowych na listę rezerwową.
–zrealizowano 942 godzin doradztwa w przedsiębiorstwach (157% planowanego wskaźnika docelowego).
–opracowano 156 raportów z usług doradczych i ksiąg wdrożenia polityki eko dla każdego przedsiębiorstwa (156% planowanego wskaźnika docelowego).
–zrealizowano 942 uczestnikogodzin (157% planowanego wskaźnika docelowego).
Szkolenia zorganizowano Dąbrowie Górniczej (30.09.2014 i 16.10.2014), Wrocławiu (17.10.2014) i Opolu (18.10.2014). Każdy z uczestników otrzymał materiały szkoleniowe oraz ankietę zadowolenia, którą był zobligowany do anonimowego wypełnienia. Uczestnicy mieli za zadanie dokonać oceny przeprowadzonych szkoleń i przyznać punktację w skali: 1 punkt – szkolenie nie spełniło oczekiwań do maksymalnie 5 punkt, co oznaczało, że szkolenie przerosło oczekiwania. Punktacja była przyznana w odniesieniu do następujących sześciu pytań:
W jakim stopniu szkolenie spełniło Pani/Pana oczekiwania?
Jaka jest Pani/Pana ogólna ocena programu szkolenia?
Jak ocenia Pani/Pan organizację szkolenia ?
Jak ocenia Pani/Pan materiały otrzymane w czasie szkolenia?
Jak ocenia Pani/Pan przygotowanie merytoryczne wykładowców?
Jak ocenia Pani/Pan metodykę szkolenia?
Średnia ocena szkoleń przez uczestników jest bardzo wysoka i wynosi 4,50. Najniżej oceniono materiały szkoleniowe (4,31), a najwyżej przygotowanie merytoryczne wykładowców (4,74). Wyniki ankiet przedstawiają się następująco.
Przed przystąpieniem do prac badawczo-doradczych Doradcy opracowali metodologię przeprowadzenia badania potrzeb grupy przedsiębiorców i pracowników stanowiących potencjalną grupę docelową projektu.
Prace doradcze zostały podzielone na trzy etapy, w ramach których przeprowadzono:
–badanie potrzeb przedsiębiorstw i pracowników w celu opracowania szczegółowego programu szkoleniowego,
–analizę efektywności szkolenia stacjonarnego pod kątem opracowania planu doradztwa indywidualnego dla przedsiębiorstw. Opracowano również narzędzia do badania indywidualnych potrzeb doradczych oraz określenia luk kompetencyjnych wynikłych w trakcie szkolenia stacjonarnego,
–spotkania doradcze.
W ramach badania efektywności szkolenia dokonano analizy wyników i na tej podstawie opracowano plan doradztwa dla każdego z przedsiębiorstw.
Zaplanowane w ramach projektu doradztwo było realizowane w oparciu o szczegółową analizę potrzeb przedsiębiorstwa,która zawierała:
-formularz identyfikacji obszarów wdrażania
-formularz identyfikacji kompetencji pracowników
-kwestionariusz pogłębionej analizy potrzeb przedsiębiorstwa.
Realizacja spotkań doradczych miała na celu opracowanie polityki wdrożeniowej w każdym z uczestniczących w projekcie przedsiębiorstwie. Doradztwo miało na celu ewaluację, omówienie przebiegu i wyników szkolenia, analizę raportów zebranych od uczestników i przedstawienie na ich podstawie katalogu sytuacji trudnych, wymianę doświadczeń i sposobów rozwiązywania najważniejszych problemów związanych z prowadzeniem zielonej szkoły jazdy oraz nauczaniem jazdy ekologicznej. Doświadczenia zdobyte w ramach szkolenia rozpoczęły proces zmian postawy uczestników szkoleń względem telematyki ekologicznej.Polityka wdrożenia rozwiązań ekologicznych w przedsiębiorstwie była opracowywana indywidualnie dla każdego podmiotu objętego wsparciem.
W wyniku przeprowadzonego doradztwa opracowano 156Ksiąg wdrożenia polityki eko po jednej sztuce dla każdego z objętych projektem przedsiębiorstwa. Każda księga składa się z poniższych rozdziałów i tytułów:
1.Wprowadzenie
2.Zrównoważony rozwój: a) Zastosowanie zasad zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie.
3.Proces wdrażania polityki prośrodowiskowej: a) Analiza sytuacji, b) Osoby odpowiedzialne za wdrożenie, c) Wdrożenie programu, d) Ewaluacja.
4.Komunikacja działań proekologicznych w przedsiębiorstwie: a) Funkcjonowanie a komunikacja, b) Komunikacja działań prośrodowiskowych, c) Ryzyka związane z działaniami, d) Koszty działań komunikacyjnych.
5.Przedsiębiorstwo XXX - wpływ na środowisko naturalne: a) Wdrożenie standardów jazdy ekologicznej, b) Prowadzenie biura.
6.Regulacje prawne.
Podsumowując: zaplanowane rezultaty zostały w pełni osiągnięte, poniesione koszty wykorzystano efektywnie, projekt był zarządzany sprawnie. Projekt z pewnością może stanowić “dobrą praktykę” do powielenia w innych projektach.
