^ Mapa dróg płatnych (lipiec 2012) (fot.: PD@N 435-3)
Ponad 860 tys. wydanych urządzeń pokładowych viaBOX i 815 mln przychodów uzyskanych z opłat drogowych - tak najkrócej można podsumować rok działania systemu viaTOLL w Polsce.
Wprowadzenie elektronicznego systemu poboru opłat na początku lipca 2011 roku było prawdziwą rewolucją. Archaiczny, deficytowy system winietowy został zastąpiony nowoczesnym rozwiązaniem elektronicznym, jakie wcześniej wprowadzono m.in. w Austrii czy Czechach. Od roku kierowcy pojazdów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t płacą za korzystanie z określonych fragmentów dróg krajowych, ekspresowych i autostrad zarządzanych przez GDDKiA używając urządzeń pokładowych viaBOX.
Pozyskane środki. W ramach systemu viaTOLL opłaty ściągane są ze skutecznością przekraczającą 99,9%, a pozyskane środki trafiają bezpośrednio na konto Krajowego Funduszu Drogowego, z którego finansowana jest budowa i modernizacja polskich dróg. Dotąd system zebrał ponad 815 mln zł, a więc zgodnie z planem. Szacuje się, że do końca roku suma pozyskanych środków pokryje poniesione dotąd koszty budowy systemu. Należy pamiętać, że tak duże inwestycje infrastrukturalne zwracają się przez wiele lat, a w przypadku systemu viaTOLL zwrot nastąpi już po 18 miesiącach. 1 lipca 2012 roku sieć dróg płatnych została rozszerzona o kolejnych 320 km (z 1560 km do 1890 km). W przyszłym roku do systemu zostaną włączone kolejne odcinki dróg, co przełoży się na dalszy wzrost przychodów.
Pozafinansowe efekty - viaTOLL sprzyja ekologii. Ponieważ stawki opłat są najniższe dla pojazdów spełniających najbardziej restrykcyjne normy emisji spalin (Euro 5 i Euro 6), przewoźnicy krajowi zaczęli masowo odmładzać swoje floty. Przewoźnicy zagraniczni zaczęli kierować do naszego kraju coraz nowsze pojazdy. Wyraźnie pokazują to statystyki. W nawiasach przedstawione zostały wartości sprzed sześciu miesięcy: Euro 6 – 0,23% (0,20%); Euro 5 – 26,70% (23%); Euro 4 – 14,89% (14%); Euro 3 – 31,54% (33%); Euro 2 – 17,47% (20%); Euro 1 – 3,55% (4%); Euro 0 – 5,58% (5,8%)
Coraz więcej rejestracji zagranicznych. Nadal rośnie udział pojazdów zagranicznych w liczbie wszystkich pojazdów zarejestrowanych w systemie viaTOLL. Rok temu pojazdy zza granicy stanowiły tylko 30% ogółu, obecnie jest to już 34,5%. Najwięcej rejestracji zza granicy dokonali użytkownicy z krajów takich jak: Niemcy 7,66% wszystkich rejestracji; Litwa 3,52% wszystkich rejestracji; Czechy 2,89 % (w ciągu trzech miesięcy 2 miejsca do góry); Rosja 2,85% wszystkich rejestracji; Ukraina 2,78% wszystkich rejestracji; Białoruś 1,75% wszystkich rejestracji; Słowacja 1,59 wszystkich rejestracji; Węgry 1,58% wszystkich rejestracji ; Rumunia 1,21 % wszystkich rejestracji; Łotwa 1,09% wszystkich rejestracji
Kierowcy wolą system pre-pay. Aż 78,5% użytkowników zarejestrowanych w systemie viaTOLL rozlicza się za pomocą kont przedpłaconych (pre-pay), a pozostali wybrali konta z odroczoną płatnością. Polski system jest w tym względzie ewenementem. W pozostałych krajach Europy te proporcje wyglądają niemal dokładnie odwrotnie. Obecnie nadal nie widać tendencji, by kierowcy przekonywali się do systemu post-pay, mimo tego, że jest on wygodniejszą formą rozliczania.
Przewaga najcięższych pojazdów. Nadal nieco około 68,24% wszystkich rejestracji stanowią pojazdy o DMC powyżej 12 t – z przyczepą lub bez. Drugą co do wielkości grupę (11,29%) stanowią pojazdy o DMC powyżej 3,5 t, a poniżej 12 t. 5,13% udział ma kategoria pojazdów o DMC poniżej 12 t, które mogą tworzyć zestawy o DMC powyżej 12 t. 6,25% to autobusy. Przybyło samochodów osobowych i dostawczych z przyczepą tworzących zestaw o DMC > 3,5t. Jest ich obecnie 7,59% (wcześniej 5,6%).
viaTOLL dla pojazdów o DMC ? 3,5 t. 1 czerwca 2012 r. system viaTOLL został udostępniony również użytkownikom pojazdów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, jako dobrowolna alternatywa wobec obowiązkowej płatności manualnej. Dzięki urządzeniu viaAUTO użytkownicy mogą bez zatrzymywania wnosić opłaty za korzystanie z płatnych odcinków autostrad zarządzanych przez GDDKiA. Obecnie są to 103 km autostrady A2 Konin-Stryków (płatna od 1 lipca 2011)i 164 km autostrady A4 Bielany Wrocławskie-Sośnica (płatna od 1 czerwca 2012). Dotychczas kierowcy pojazdów o DMC ? 3,5 t nabyli 3,5 tys. urządzeń pokładowych i wnieśli w sposób elektroniczny do Krajowego Funduszu Drogowego ponad 125 tys. zł opłat tytułem korzystania z ww. odcinków autostrad.
Informacje o systemie viaTOLL. viaTOLL to system, który od 1 lipca 2011 roku pozwala użytkownikom elektronicznie wnosić opłaty za korzystanie z sieci dróg płatnych. viaTOLL jest obowiązkowy dla pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej. System viaTOLL obowiązuje na wybranych odcinkach autostrad, dróg ekspresowych i krajowych zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Z dokładnym wykazem i mapą sieci dróg płatnych można zapoznać się na stronie internetowej www.viatoll.pl oraz w każdym Punkcie Dystrybucji i Punkcie Obsługi Klienta. Dokładna lokalizacja Punktów Dystrybucji i Punktów Obsługi Klienta jest dostępna na stronie www.viatoll.pl. Budową systemu zajmuje się firma Kapsch Telematic Services sp. z o. o. na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Od 1 czerwca 2012 z systemu mogą dobrowolnie korzystać kierowcy pozostałych pojazdów. Dla nich viaTOLL jest alternatywą dla manualnego sposobu płacenia za korzystanie z wybranych odcinków autostrad płatnych zarządzanych przez GDDKiA.
