Pytanie: Czy straż miejska jest upoważniona do kontroli drogowej?
Odpowiedź: Obok policji do kontroli drogowej upoważnione są także inne służby mundurowe, ale już nie w tak szerokim zakresie jak policja.
Inspekcja Transportu Drogowego (ITD) - może kontrolować kierujących pojazdami w transporcie drogowym, np. samochodami ciężarowymi i dostawczymi o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) powyżej 3,5 t, autobusami, taksówkami i innych przewoźników. Nie jest to tylko kontrola czasu aktywności kierowców, czyli liczby godzin za kółkiem (uwaga: karany jest kierowca, a na przewoźnika, jego pracodawcę, nakładana jest kara administracyjna). W stosunku do tych kierowców inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego mają bowiem takie same uprawnienia jak policja.
Zarząd drogi - kontrola pojazdów, które przekraczają dopuszczalne masy lub naciski osi; niszczą, uszkadzają, zanieczyszczają lub zaśmiecają drogi.
Straż graniczna (SG) i organy celne - przy wjeździe na terytorium Polski oraz w strefie nadgranicznej.
Straż leśna lub straż parku - na terenach lasów lub parków narodowych.
Straż miejska lub straż gminna ma najwięcej uprawnień tradycyjnie przypisywanych policji, ale może z nich korzystać tylko w określonych warunkach. Uprawnienia strażników miejskich (gminnych) budzą najwięcej kontrowersji. Są upoważnieni do kontroli kierujących pojazdami: niestosujących się do “zakazu ruchu w obu kierunkach” (znak B-1), niestosujących się do sygnalizacji świetlnej (mogą to jednak robić wyłącznie przy użyciu urządzeń samoczynnie rejestrujących wykroczenie, np. kamer; nie mogą jednak interweniować, nawet gdy kierowca wjechał na czerwonym świetle); przekraczających dozwoloną prędkość (mogą to kontrolować tylko przy użyciu urządzeń samoczynnie rejestrujących przekroczenie prędkości, takich jak np. fotoradary; tu też nie wolno im interweniować, nawet gdy kierowca przekracza prędkość). Straż miejska i gminna może też kontrolować ruchu drogowy w przypadku, gdy kierowcy naruszają przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów. Przed przystąpieniem do kontroli wszyscy do niej uprawnieni mają obowiązek przedstawić się, podać zajmowane stanowisko, wyjaśnić przyczynę kontroli, a na żądanie kontrolowanego okazać legitymację służbową i upoważnienie.
Kolejarz, porządkowy pielgrzymki i inni. Dość długa i miejscami zaskakująca jest lista osób, które również mogą wydawać polecenia kierującym. Ale uwaga! Nie wolno im kontrolować samochodów! Są to:
• kolejarz - na przejazdach kolejowych,
• pracownik zarządu drogi - podczas robót na drodze,
• osoba nadzorująca bezpieczne przechodzenie przez jezdnię (tzw. pan/pani STOP) - na przejściu,
• pilot pojazdu - gdy przejazd pilotowanego pojazdu powoduje utrudnienia w ruchu,
• kierowca autobusu szkolnego - podczas wsiadania i wysiadania dzieci,
• strażak - podczas akcji ratowniczej,
• żandarm z Żandarmerii Wojskowej - podczas kierowania ruchem drogowym i pilotowania kolumn wojskowych,
• żołnierz Biura Ochrony Rządu (BOR) - podczas czynności zapewniających bezpieczeństwo osobom ochranianym,
• porządkowy pielgrzymki lub konduktu pogrzebowego - w celu zapewnienia bezpiecznego przemarszu.
