Pytanie: Czym jest i jak działa ESP?
(294-17)^ Działanie systemu ESP
Odpowiedź: Elektroniczny system kontroli trakcji ESP zaprojektowała w roku 1995 firma Bosch i jako pierwsze przedsiębiorstwo wprowadziła go do produkcji seryjnej. Pierwszą marką, w której zaczęto montować system był Mercedes. Według analiz Bosch, w pierwszej połowie 2008 roku już 53 proc. nowo rejestrowanych samochodów w Europie miało na pokładzie ESP, w Niemczech było to aż 81 proc, podczas gdy w roku 2006 na całym świecie tylko 26 proc. wszystkich nowych pojazdów było wyposażonych w ten system. Wśród polskich kierowców świadomość dotycząca systemów aktywnego bezpieczeństwa wciąż jest bardzo niska, a wyposażenie samochodu w te systemy nie jest spontanicznie kojarzone z bezpieczeństwem. ESP zna jedynie 8,8 proc. polskich kierowców, a 30 proc. z nich błędnie opisuje jego działanie. Aktywny system bezpieczeństwa ESP pomaga kierowcy w niemal wszystkich krytycznych sytuacjach na drodze, zapewnia bowiem stabilne prowadzenie samochodu dzięki rozpoznaniu zagrożenia utraty zadanego toru jazdy i obniżeniu mocy silnika oraz dodatkowemu wyhamowaniu poszczególnych kół. System obejmuje także funkcje ABS (zapobiega blokowaniu kół w trakcie hamowania) i ASR (zapobiega utracie przyczepności kół napędowych). System rejestruje odchylenia od zadanego toru jazdy oraz aktywnie im przeciwdziała. Organizacja Euro NCAP (European New Car Assessment Programme) badająca bezpieczeństwo samochodów w symulowanych sytuacjach zagrożenia i przyznająca oceny, od lutego 2009 uwzględnia system ESP w swojej nowej procedurze oceny. Od roku 2010 najwyższą ocenę - 5 gwiazdek - będą mogły otrzymać tylko modele samochodów seryjnie wyposażone w ESP.
ESP - (ang. Electronic Stability Program elektroniczny program stabilizacji) - układ elektroniczny stabilizujący tor jazdy samochodu podczas pokonywania zakrętu przejmujący kontrolę nad połączonymi układami ABS i ASR. System ten uaktywnia się samoczynnie, przyhamowując jedno lub kilka kół, z chwilą, gdy odpowiedni czujnik wykryje tendencję do wyślizgnięcia się samochodu z zakrętu. Niektórzy producenci nazywają go inaczej, np. VSC, DSTC itp. System ten działa na bardzo prostej zasadzie – zablokowane koło można poruszyć w każdą stronę (czyli także na boki) używając podobnej siły. W efekcie, na zakręcie koło jest wynoszone tam, gdzie działa odśrodkowa, czyli na zewnątrz zakrętu. Wykorzystując tę zasadę, gdy przód pojazdu traci przyczepność (zachodzi podsterowność), to blokowane są koła tylne, by te pozwoliły na obrót pojazdu wokół własnej osi celem skierowania przodu we właściwą stronę. Analogicznie, gdy mamy do czynienia z nadsterownością, kiedy to pojazd zbyt szybko obraca się wokół własnej osi (szybciej, niż pokonuje zakręt) blokowane są koła przednie, by spowolnić ten ruch poprzez wytworzenie niwelującej go podsterowności. Wszystkie te korekty zachodzą wielokrotnie w ciągu sekundy i tworzą w rzeczywistości kontrolowany uślizg wszystkich czterech kół. Poślizg kół jest obliczany na podstawie prędkości obrotowych kół, czujnika przyspieszenia poprzecznego, czujnika przyspieszenia kątowego, czujnika skrętu kierownicy oraz ciśnienia w układzie hamulcowym. Na podstawie analizy danych z tych czujników system określa czy wystąpiła nadsterowność czy podsterowność i odpowiednio reaguje wyhamowaniem odpowiednich kół. Wielu kierowców mylnie uważa, iż system ESP pozwala na przejechanie dowolnego zakrętu z nieograniczoną prędkością. Jest to oczywiście błędne stwierdzenie. Stabilizacja toru jazdy faktycznie w pewnym stopniu zwiększa dopuszczalną prędkość początkową podczas wejścia w zakręt, gdyż umożliwia optymalne wykorzystanie przyczepności wszystkich kół, oraz, jako że do korygowania toru jazdy używane są hamulce, spowalnia pojazd w trakcie pokonywania zakrętu, jednak nie zwiększa przyczepności kół do podłoża, tak więc wypadnięcie z zakrętu jest jak najbardziej możliwe.
