Pytanie: Witam, uprzejmie proszę o wyjaśnienie i radę w następującej sytuacji. Ukończyłem szkolenie kwalifikacji wstępnej, następnie poszedłem do lekarza i otrzymałem zaświadczenie. Z tymi dokumentami udałem się do urzędu z prośbą o wpisanie do prawa jazdy stosownej adnotacji. Złożyłem właściwy wniosek, jednak już wówczas urzędnik zwrócił mi uwagę, iż otrzymam odmowę, albowiem jeszcze przed rozpoczęciem kursu powinienem mieć zaświadczenie od lekarza. Czy tak? Co zrobić w zaistniałej sytuacji? Bardzo proszę o wyjaśnienie i radę. Czytelnik
Odpowiedzi udzielił: Adam Goss, zastępca dyrektora ds. szkoleń w Automobilklubie Polski. Ekspert z zakresu szkoleń kierowców zawodowych, brał udział w pracach legislacyjnych nad aktami prawnymi regulującymi zasady prowadzenia szkoleń kierowców zawodowych, doradza wielu ośrodkom szkolenia przy prowadzeniu tej działalności
(Fot.: PD@N 395-26)
Odpowiedź:Przepisy regulujące zasady wykonywania badań lekarskich i psychologicznych przez kierowców zawodowych są jednoznaczne i nie pozostawiają miejsca do interpretacji. Trudności w zrozumieniu tych zasad powoduje zapewne fakt, że określone terminy wykonania badań powiązane są z terminami ukończenia właściwych szkoleń. Spróbujmy to po kolei wyjaśnić i uporządkować.
1. Pierwszy przypadek to kierowcy, którzy uzyskali po raz pierwszy prawo jazdy “z grupy” kat. D (D1 lub D lub D1+E lub D+E – decyduje najwcześniejsza data) po 10 września 2008 r. lub “z grupy” kat. C (zasady – j.w.) po 10 września 2009 r. Aby wykonywać przewóz drogowy, osoby te powinny uzyskać odpowiednią kwalifikację (w zależności od wieku i kategorii - wstępnąlub wstępną przyśpieszoną), a następnie co 5 lat odbyćszkolenie okresowe.Zasady przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych precyzuje w tym wypadku Art. 39j i 39m (badania lekarskie) i Art. 39k i 39m (badania psychologiczne) Ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. nr 125, poz. 874 ze zm.):
Badania lekarskie i psychologiczne dla kierowcy do ukończenia przez niego 60 roku życia przeprowadza się co 5 lat, a po ukończeniu 60 roku życia – co 30 miesięcy.
Badania te przeprowadza się przed dniem wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie właściwej kwalifikacji lub nie później, niż do dnia wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie szkolenia okresowego.
2. Drugi przypadek to kierowcy, którzy uzyskali po raz pierwszy prawo jazdy “z grupy” C lub D przed podanymi wyżej datami, czyli do dnia 10 września 2008 r. w przypadku kat. D lub do dnia 10 września 2009 r. w przypadku kat. C. Kierowcy ci zostali zwolnieni z obowiązku uzyskania właściwej kwalifikacji, natomiast są obowiązani wejść w cykl szkoleń okresowych. Tabelkę, według której kierowcy ci powinni odbyć pierwsze szkolenie okresowe, określa Art. 3, ust. 2 Ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2006 r. nr 235, poz. 1701). Następne szkolenia okresowe osoby te powinny odbywać co pięć lat.
Uwaga! Kierowcy, którzy odbyli pierwsze szkoleni e okresowe na zasadach opisanych w drugim przypadku, badania lekarskie i psychologiczne powinni odbyć po ukończeniu tego szkolenia. Wyraźnie określa to Art. 3, ust. 3 Ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2006 r. nr 235, poz. 1701). Czyli data wykonania badań lekarskich i psychologicznych powinna być ta sama (kursant mógł skończyć kurs o 15.00 i o 16.00 odbyć badania) lub późniejsza, niż data wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego odbycie szkolenia okresowego.
Co ciekawe, każde następne badania lekarskie i psychologiczne trzeba wykonać na zasadach opisanych w przypadku 1, czyli badania te przeprowadza się nie później, niż do dnia wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie szkolenia okresowego.
Zrozumienie tych przepisów jest niezwykle istotne, ponieważ potwierdzenie uzyskania uprawnień do przewozu drogowego odbywa się w formie wymiany prawa jazdy. Wymiana następuje na wniosek kierowcy, na podstawie kopii świadectwa kwalifikacji zawodowej, kopii orzeczenia lekarskiego i kopii orzeczenia psychologicznego. W przypadku stwierdzenia niezgodności dat na dokumentach z powyższymi przepisami, wydział komunikacji może odmówić wymiany prawa jazdy, co właśnie nastąpiło w omawianym przypadku.
Jeżeli Czytelnik odbył kwalifikację i nieopatrznie wykonał badania lekarskie lub psychologiczne po dacie wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego uzyskanie tej kwalifikacji, to niestety ma teraz bardzo duży kłopot. Przepisy są tutaj zupełnie nieżyciowe i jedyną drogą rozwiązania sytuacji - chociaż brzmi to absurdalnie - może okazać się konieczność odbycia jeszcze raz kwalifikacji.
Można jeszcze próbować odwoływać się od decyzji odmawiającej wymiany prawa jazdy, wskazując właśnie na zupełnie nieadekwatne konsekwencje w stosunku do popełnionego błędu oraz apelując do zdrowego rozsądku i ogólnej roli organów państwowych, które powinny pomagać i służyć obywatelowi, a nie tylko bezdusznie egzekwować przepisy.
Nie sposób tutaj pominąć roli Ośrodka Szkolenia, gdzie Czytelnik odbywał kurs kwalifikacji. Profesjonalny ośrodek powinien precyzyjnie i dokładnie poinformować swojego kursanta o procedurze wymiany prawa jazdy. Mało tego, miał nawet taki obowiązek, ponieważ w programie szkolenia kwalifikacji jest obowiązkowy temat: “prawa i obowiązki kierowców w zakresie kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego”, gdzie powyższe zagadnienie powinno być dokładnie z kursantami omówione.
Ale to już oddzielny, od dawna poruszany temat poziomu, jakości i skuteczności kontroli procesu szkolenia w ośrodkach szkolenia.
