Pytanie Czytelnika Tygodnika „PRAWO DROGOWE@NEWS”: Szanowna Redakcjo, zwracam się do Was z prośbą o komentarz oraz wyjaśnienie art. 18 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, tj.: „Art. 18. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze zabudowanym, jest obowiązany zmniejszyć prędkość, a w razie potrzeby zatrzymać się, aby umożliwić kierującemu autobusem (trolejbusem) włączenie się do ruchu, jeżeli kierujący takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdnię”. Proszę o analizę sytuacji z załączonego zdjęcia (fot. 1 i fot. 2). Nie budzi wątpliwości sytuacja, w której autobus chce wyjechać z zatoki na zewnętrzny pas ruchu (do jazdy w prawo). W takim wypadku należy (w obszarze zabudowanym) ustąpić mu pierwszeństwa i umożliwić włączenie się do ruchu. Co w sytuacji, gdy autobus wyjechał już z zatoki i sygnalizuje zamiar zmiany pasa ruchu z zewnętrznego (do jazdy a prawo) na wewnętrzny (do jazdy na wprost). Czy w takiej sytuacji w świetle powyższego przepisu również należy ustąpić mu pierwszeństwa? Jak interpretować zapis (..) jeżeli kierujący takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu (...)". Z góry dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam Łukasz P.
* * *
Odpowiada Przemysław Olszak Tygodnika „PRAWO DROGOWE@NEWS”: Chcąc odpowiedzieć na to pytanie, należy najpierw zastanowić się w jakim celu powstał art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku z późn. zm.?
Art. 18. ust. 1. „Kierujący pojazdem, zbliżając się do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze zabudowanym, jest obowiązany zmniejszyć prędkość, a w razie potrzeby zatrzymać się, aby umożliwić kierującemu autobusem (trolejbusem) włączenie się do ruchu, jeżeli kierujący takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdnię.” Chyba każdy zgodzi się z moim zdaniem, że został on utworzony z myślą o upłynnieniu jazdy komunikacji miejskiej oraz zmniejszeniu opóźnień wynikających z długiego oczekiwania na możliwość włączenia się do ruchu przez kierującego autobusem lub trolejbusem przy dużym natężeniu ruchu w obszarze zabudowanym.
Z powyższej normy prawnej można wywnioskować, że zadaniem innych uczestników (będących już w ruchu) jest obserwacja sytuacji na przystanku autobusowym i odpowiednia reakcja kierującego dojeżdżającego do przystanku, aby w razie potrzeby umożliwić autobusowi włączenie się do ruchu. Należy pamiętać, że te zachowanie nie powinno stworzyć zagrożenia innym uczestnikom ruchu drogowego, gdyż np. gwałtowne hamowanie w celu ustąpienia pierwszeństwa autobusowi będzie ciężkie do przewidzenia dla innych uczestników ruchu i może zakończyć się najechaniem na tył pojazdu ustępującego pierwszeństwa. Umożliwienie włączenia się do ruchu powinno być zrozumiałe i łatwe do odczytania przez innych poruszających się pojazdami.
Czytelnik zwraca nam jednak uwagę w swym pytaniu, że przepis jest zrozumiały w przypadku, gdy autobus wjeżdża na jezdnię z zatoki, bądź po prostu zmienia pas ruchu bezpośrednio na sąsiedni. Jednakże co z pojazdami na pozostałych pasach ruchu? Jak powinny się zachować, gdy pojazd komunikacji zbiorowej dąży do tego (jak w przykładzie), by wjechać z zatoczki poprzez pas zewnętrzny (do skrętu w prawo) na wewnętrzny pas ruchu przeznaczony do jazdy na wprost?
Analizując przepis zwróćmy uwagę, że nie jest podane na którym pasie ma się znajdować uczestnik ruchu obowiązany do umożliwienia kierującemu autobusem (trolejbusem) włączenie się do ruchu. Dlatego przyjąć należy, że obowiązuje to wszystkich uczestników na wszystkich pasach ruchu (wewnętrznym jak i zewnętrznym w powyższym przykładzie). Przecież będąc na wewnętrznym pasie ruchu to też ominiemy zatokę autobusową, nieprawdaż? Tu też powinniśmy zwrócić uwagę co dzieje się po prawej stronie drogi i być gotowi do zareagowania w przypadku zagrożenia wynikającego z zachowania innych kierujących.
Wiele osób zapomina właśnie o tej części przepisu regulującego zmianę pasa ruchu przez kierującego pojazdem komunikacji zbiorowej i stąd też biorą się naganne zachowania kierujących nie zważających na autobus próbujący wjechać na lewy pas ruchu. Przepis przewiduje właśnie taką sytuację i nadaje obowiązek uczestnikom ruchu umożliwienia włączenia się do ruchu kierującemu autobusem podczas zmiany pasa ruchu.
Zauważmy, że art. 18 ust. 2 powyższej ustawy mówi: „Art. 18 ust. 2. Kierujący autobusem (trolejbusem), o którym mowa w ust. 1, może wjechać na sąsiedni pas ruchu lub na jezdnię dopiero po upewnieniu się, że nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego.” Kierujący autobusem dlatego nie będzie bezpośrednio wjeżdżał na wewnętrzny pas ruchu (do jazdy na wprost), a będzie wykonywał ten manewr w sposób czytelny dla innych uczestników, aby nie stwarzać zagrożenia na drodze.
Końcowy wniosek nasuwa się sam. Autobus wjeżdżając z zatoki autobusowej na lewy pas ruchu w dalszym ciągu będzie się włączał do ruchu nim nie uzyska odpowiedniej prędkości proporcjonalnej do pozostałych pojazdów, a umożliwienie mu wjechania na wewnętrzny pas ruchu (do jazdy na wprost), który jest jego docelowym kierunkiem jazdy jest naszym obowiązkiem, ponieważ cały przepis ma za zadanie zwiększyć płynność poruszania się komunikacji w zatłoczonym mieście.
Przemysław Olszak
