W rządowym wykazie prac legislacyjnych i programowych 13 maja br. zapowiedziano przygotowanie nowego projektu ustawy o zawodzie psychologia i samorządzie zawodowym psychologów [kliknij]. Projekt przygotowuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (UD58). Jako planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów wskazano I kwartał 2026 r.
- Szerokie spektrum zagadnień, jakimi zajmuje się psycholog, w szczególności zakres jego oddziaływania na zdrowie i życie odbiorców świadczeń psychologicznych wskazuje, że zawód ten powinny wykonywać osoby o odpowiednich kwalifikacjach i postawie etycznej. Z tego względu zawód psychologa, jako zawód zaufania publicznego, został prawnie uregulowany w ustawie z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. z 2019 r. poz. 1026), zwanej dalej „ustawą”. Jednakże ustawa ta nie funkcjonuje w praktyce ze względu na liczne wady prawne i legislacyjne. Jest niezgodna z prawem europejskim, ponieważ jej przepisy nie przewidują możliwości odbycia stażu adaptacyjnego lub przeprowadzenia testu umiejętności w ramach procedury uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Ponadto ogranicza formy prowadzenia prywatnej praktyki psychologicznej jedynie do indywidualnej działalności gospodarczej oraz spółki partnerskiej - czytamy na stronach rządowych w uzasadnieniu o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie.
Dla realizacji istoty planowanych rozwiązań zaproponowano takie środki realizacji jak: prawna regulacja dostępu do zawodu psychologa co ma umożliwić jego wykonywanie osobom z odpowiednimi kwalifikacjami oraz postawą etyczną; zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu psychologa, zasady i warunki wykonywania zawodu psychologa, zasady organizacji i działania samorządu zawodowego psychologów oraz zasady odpowiedzialności zawodowej psychologa. Określono zamknięty katalog usług psychologicznych oraz zdefiniowano ich poszczególne rodzaje. Dodano, że za wykonywanie zawodu psychologa będzie uważane także prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii oraz działalności dydaktycznej w zakresie psychologii. Zapowiedziano prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego poprzez kształcenie ustawiczne. Przynależność do samorządu ma być obowiązkowa. Przewidziane struktury to Krajowa Izba oraz regionalne izby psychologów. Ustawa wskazuje, że zawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego, a tytuł zawodowy „psycholog” podlega ochronie prawnej. Psycholog będzie uzyskiwał prawo wykonywania zawodu z dniem wpisu na Regionalną Listę Psychologów (dotyczy osób, które uzyskały w Polsce tytuł magistra psychologii lub posiadają dyplom lub kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa w państwie członkowskim Unii, a uznawane w Polsce). Po tym terminie osoba ta przez kolejne 12 miesięcy ma współpracować z opiekunem w sprawach dotyczących rozwoju zawodowego – w celu rozwinięcia w praktyce etycznych standardów wykonywania zawodu i wzmocnienia kompetencji zawodowych. Także tę listę ma prowadzić przywołana rada regionalna. Do zadań samorządu należeć będzie w szczególności sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa, ustanawianie zasad etyki zawodowej oraz dbanie o ich przestrzeganie, prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej psychologów, reprezentowanie i ochrona ich interesów zawodowych. Zaproponowano kary dyscyplinarne (nagana, kara pieniężna (np. 100% przeciętnego wynagrodzenia), zawieszenie prawa wykonywania zawodu (od 3 miesięcy do 3 lat), skreślenie z listy (na okres 5 lat). Ponadto przewidziano odpowiedzialność karną za posługiwanie się tytułem zawodowym psychologa przez osobę nieposiadającą prawa do wykonywania tego zawodu. Zmiany prowadzą do wyeliminowania ze środowiska osób, które nie powinny pracować z pacjentami – podkreślają komentatorzy.
Jako planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów wskazano I kwartał 2026 r.
