Do ministra sprawiedliwości skierowana została interpelacja zgłoszona przez posłów: Iwonę Michałek, Magdalenę Sroką oraz Michała Wypija. Interpelacja oznaczona numerem 32292 dotyczy zmiany ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw w zakresie proponowanego przepadku pojazdu mechanicznego. Posłowie zwracają uwagę na naruszenia następujących zasad konstytucyjnych: proporcjonalności, równości wobec prawa, brak indywidualizacji kary oraz zasadę wymierzania sprawiedliwości przez sąd.
Przypomnijmy, iż autorzy - Ministerstwo Sprawiedliwości - projektu nowelizacji kodeksu karnego zaproponowali dodanie następujących przepisów [kliknij]:
„Art. 44b. § 1. W wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym.
§ 2. Jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił własności lub stanowił współwłasność sprawcy, orzeka się przepadek jego równowartości.
§ 3. Jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego z uwagi na jego zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jest niemożliwe lub niecelowe, orzeka się przepadek równowartości pojazdu.
§ 4. Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu mechanicznego nie orzeka się, jeżeli sprawca prowadził niestanowiący jego własności lub współwłasności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takim wypadku sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Art. 44c. § 1. Za wartość pojazdu mechanicznego dla celu orzeczenia przepadku jego równowartości przyjmuje się szacunkową, średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na dzień popełnienia przestępstwa w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie § 2.
§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania szacunkowej, średniej wartości rynkowej pojazdu mechanicznego, uwzględniając potrzebę wprowadzenia jednolitych i zestandaryzowanych kryteriów pozwalających na oszacowanie średniej wartości rynkowej pojazdu bez przeprowadzania indywidualnej oceny jego stanu technicznego.”; (…)
Art. 178a. (…) c) dodaje się § 5 w brzmieniu: „§ 5. Sąd orzeka przepadek, o którym mowa w art. 44b, w razie popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 4, chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.”;
Posłowie zwracają uwagę, iż projektowane zmiany naruszają zasady konstytucyjne [kliknij]. I tu je wymieniają (cytujemy):
1) zasadę proporcjonalności, ponieważ przewidziana w ustawie kara powinna być adekwatna do czynu; nie jest zatem karą adekwatną do czynu sytuacja, gdy może ona za ten sam czyn wynieść zarówno 5000 zł, jak i 500.000 zł w zależności od wartości auta;
2) zasadę równości wobec prawa, gdyż za podobny czyn dwóch sprawców spotkają odmienne konsekwencje prawne;
3) brak indywidualizacji kary, która ma oddziaływać na konkretnego sprawcę;
4) zasadę wymierzania sprawiedliwości przez sąd - to, na jaką karę zasługuje konkretny sprawca, najlepiej wie organ orzekający, czyli sąd.
I wobec przywołanych kwestii posłowie pytają ministra:
1. Dlaczego ministerstwo uprzywilejowuje pijanych kierowców? Jak wyznaczona została granica, na podstawie której jednemu kierowcy zostanie odebrany pojazd, a drugiemu nie?
2. Dlaczego pijany kierowca poniżej 1,5 promila alkoholu we krwi nie straci pojazdu? Co go odróżnia od kierowcy z 1,5 promila alkoholu?
3. Czy pojazd straci ktoś, kto jest pod niewielkim wpływem środka odurzającego, bez względu na zażytą ilość?
4. Czy i dlaczego sąd będzie zmuszony nałożyć na sprawcę dodatkowe dolegliwości związane z utratą pojazdu lub jego równowartością wskutek zniszczenia pojazdu podczas wypadku? Dlaczego proponowany jest model podwójnego sankcjonowania?
9 marca br. odbyło się pierwsze czytanie na posiedzeniu Sejmu RP, projekt został skierowany do pracy w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. (jm)
