Obserwując, jakie zamieszanie w przestrzeni przewozów międzynarodowych wprowadzają kolejne, nieskoordynowane odstępstwa krajowe (nie tylko polskie – przyp. autora) dotyczące obszaru transportu drogowego, należało się spodziewać interwencji Komisji Europejskiej. Co prawda minęło prawie dwa miesiące od dnia, gdy nasz świat stanął na głowie, jednak zgodnie z zasadą: „Lepiej późno, niż wcale”, trzeba cieszyć się z podjętej inicjatywy ustawodawczej.
Tak tylko dla wyjaśnienia przypomnę, że m.in. Polska w Tarczy 1.0 zwolniła kierowców tylko z badań, Niemcy w tym czasie postanowili nie kontrolować kodu 95, a Hiszpanie stwierdzili, że będą akceptować jazdę bez karty kierowcy – to prawdziwy legislacyjny tygiel. O ile na gruncie prawa krajowego wszystko było jasne, tak w ruchu międzynarodowym zaczęło się pojawiać coraz więcej trudności – zwłaszcza podczas kontroli drogowych.
W dniu 29 kwietnia 2020 roku, podczas konferencji prasowej Adiny Valean - Komisarz ds transportu w Unii Europejskiej, przedstawiono pakiet środków wspierających sektor transportu. Projekt zakłada ustanowienie szczególnych i tymczasowych środków mających zastosowanie do odnowienia i przedłużenia okresu ważności niektórych świadectw, licencji i zezwoleń oraz odroczenia niektórych okresowych kontroli i szkoleń - w odpowiedzi na nadzwyczajne okoliczności spowodowane wybuchem epidemii COVID-19 w obszarze transportu drogowego, kolejowego i żeglugi śródlądowej oraz ochrony żeglugi morskiej.
Według uzasadnienia projektu przewoźnicy i inne zainteresowane osoby w wielu przypadkach nie są w stanie dopełnić niezbędnych formalności lub procedur w celu przestrzegania niektórych przepisów prawa unijnego dotyczących odnawiania lub przedłużania ważności certyfikatów, licencji lub zezwoleń. Ponadto z tych samych powodów właściwe organy państw członkowskich mogą nie być w stanie wypełnić obowiązków ustanowionych w prawie unijnym i zapewnić rozpatrzenia odpowiednich wniosków złożonych przez przewoźników przed upływem obowiązujących terminów.
Terminy obowiązków, dokumentów i uprawnień, których ważność upływa w okresie: od 1 marca do 31 sierpnia 2020 roku - zostaną przedłużone w tym przypadku o sześć miesięcy - licząc od daty upływu danego terminu.
Nową regulacją objęto:
- szkolenia okresowe i ważność posiadanych świadectw kwalifikacji zawodowych,
- ważność kodu 95,
- ważność prawa jazdy,
- badania tachografów (potocznie zwane legalizacją – przyp. autora),
- okresowe badania techniczne pojazdów i dokumenty (wpisy) potwierdzające ich przeprowadzenie,
- ważność licencji wspólnotowych,
- ważność świadectw kierowców.
Ponadto zmianie ulegają terminy dotyczące wydawania karty kierowcy – zarówno w przypadku jej przedłużania, jak i nieprawidłowego działania, zagubienia lub kradzieży. Tu dopuszczalnym będzie nawet dwumiesięczny okres oczekiwania na jej wydanie. Do czasu otrzymania nowej karty, kierowca powinien stosować procedurę awaryjną i codziennie generować wydruki z tachografu, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku jej uszkodzenia lub nieprawidłowego działania, to kierowca powinien być w stanie udowodnić, że karta została zwrócona właściwemu organowi oraz, że złożono wniosek o jej zastąpienie.
Są jeszcze dwie zmiany w obszarze reguł uzyskiwania uprawnień transportowych związane z procedurą zawieszenia lub cofnięcia zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego w związku ze stwierdzeniem braku wymaganej zdolności finansowej oraz dotyczącej przedłużenia procedury wydawania zezwoleń wymaganych w przewozach regularnych - jednak nie mają one już tak bezpośredniego znaczenia dla codzienności przewoźników i kierowców.
Należy zwrócić uwagę na to, że procedowane rozporządzenie unijne będzie dla krajów członkowskich wiążące w całości i będzie bezpośrednio stosowane co oznacza, że wszystkie wprowadzane w tym zakresie zmiany w prawie krajowym, czyli te w Polsce wprowadzone w ramach Tarczy Antykryzysowej, będą musiały ustąpić miejsca regulacjom unijnym. Wynika to wprost z ogólnych reguł pierwszeństwa stosowania prawa. Więc w praktyce nie będzie już czasu na podjęcie zaległych działań do upływu 60 dni od zakończenia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego - jak wynika obecnie z zapisów specustawy Covid-19, lecz wiążący będzie ten nowy, sześciomiesięczny termin liczony indywidualnie od upływu ważności wpisu czy dokumentu.
Projekt zakłada możliwość wydłużenia półrocznego terminu, jeżeli państwo członkowskie uzna, że spełnienie danego obowiązku pozostanie niewykonalne po dniu 31 sierpnia 2020 r., ze względu na środki, które podjęło w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się COVID-19 lub ograniczenia tego rozprzestrzeniania się. Wówczas każde państwo członkowskie może złożyć uzasadniony wniosek o upoważnienie do stosowania przedłużenia wskazanych okresów. Wniosek ten ma być przedłożony Komisji najpóźniej do dnia 15 lipca 2020 r.
W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że wymogi uprawniające do wydłużenia danego okresu zostały spełnione, przyjmuje ona decyzję upoważniającą dane państwo członkowskie do zastosowania odpowiednio jego przedłużenia a swoją decyzję Komisja opublikuje wówczas w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
To na razie tylko projekt. Jednak z pewnością przejdzie on bardzo szybką ścieżkę legislacyjną i niebawem zmiany te zostaną już oficjalnie ogłoszone. Rozporządzenie wejdzie w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Mariusz Bukowski
facebook@doradcatransportowy
