Minęła prawie dekada niezmienionych stawek wynagrodzenia biegłych sądowych, dziś w życie wchodzą ich zmiany.
Z dniem dzisiejszym w życie wchodzi opublikowane 23 kwietnia 2024 r. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych do wydania opinii w postępowaniu karnym (2024.615 [kliknij]). Traci moc akt poprzedzający Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (2013.508 [kliknij] (2017.2049 tj., 2018.1308 oraz z 2019.347).
Biegły sądowy nazywany biegłym to osoba posiadająca wyjątkowe doświadczenie zawodowe, ekspert w zakresie dziedziny wiedzy i w tym zakresie przeprowadza ekspertyzę, powoływany do wydawania fachowych opinii w zakresie tematyki prowadzonego postępowania sądowego. Jego specjalistyczna opinia stanowi dla sądu znaczenie rozstrzygające. Biegły może występować jako konsultant udzielający porad i wskazówek np. podczas oględzin lub opiniodawca wydający konkretną ekspertyzę. To osoby, których wiedza i doświadczenie dają gwarancję, iż wyrok sądowy będzie rzetelny. Biegłego wyznacza sąd. To osoba figurująca na liście biegłych prowadzonej przez prezesów sądów okręgowych tzw. biegły z listy. Może to też być inna osoba, o której powszechnie wiadomo, że posiada odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie nauki to tzw. biegły ad hoc. Trzecia grupa to tzw. biegły instytucjonalny wskazywany przez instytucję naukową lub specjalistyczną.
Za sporządzenie opinii biegły uzyskuje wynagrodzenie, jego wysokość określa przywołane na wstępie rozporządzenie ministra sprawiedliwości. W sprawach karnych i administracyjnych, toczących się z mocy prawa, koszty wynagrodzenia biegłego ponosi Skarb Państwa, w sprawach cywilnych te koszty ponoszą strony. Dopuszczalne jest także w praktyce sądowej dopuszczenie tzw. opinii prywatnych. Sporządzone przez osoby, których sąd nie powołał na biegłych. Opinie takie nie stanowią dowodu w postępowaniu, chyba że sąd uzna, że należy powołać ich autorów na biegłych.
Co do zasady opinia nie powinna dotyczyć wykładni przepisów prawa, te bowiem powinien znać sam sąd. Jednak dopuszczalne niekiedy jest powoływanie biegłych z zakresu prawa, jeżeli istnieje potrzeba dokonania ustaleń w zakresie prawa zagranicznego lub wąskiej, wyspecjalizowanej dziedziny prawa polskiego. (jm)
