Pytanie redakcji tyg. PRAWO DROGOWE@NEWS: W tym roku mamy jubileusz 20. lecia wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego. Jaka jest kondycja WORD-ów?
Odpowiada Stanisław Szatkowski, dyrektor WORD w Olsztynie, prezes KSDW: Nie ulega wątpliwości, że w ciągu minionych 20 lat wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego stały się ważnym ogniwem szeroko rozumianej infrastruktury społecznej, realizując nie tylko zadania z zakresu przeprowadzania egzaminów dla kandydatów na kierowców i kierowców, ale również podejmując znaczącą aktywność edukacyjną oraz analityczno-szkoleniową. Zasłużyły tym samym na status ważnych centrów gromadzenia, przetwarzania i upowszechniania wiedzy z zakresu ruchu drogowego, wnosząc istotny wkład w budowanie kultury bezpieczeństwa na polskich drogach. Ostatnia dekada stanowi dla WORD-ów szczególne wyzwanie, zwłaszcza z uwagi na fakt spadającej z roku na rok liczby kandydatów na kierowców i kierowców. Jest to czynnik decydujący w największym zakresie o możliwościach dodatkowego działania na polu bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Pytanie: Misją WORD jest dbałość i troska o poprawę poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Czy tę misję ośrodki wykonują w wystarczającym zakresie?
Odpowiedź: Wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego od wielu lat prowadzą działania systemowe w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego, odnoszące się zwłaszcza do kwestii edukacji społecznej, a w związku z tym rozwijania powszechnej świadomości, że za stan bezpieczeństwa na polskich drogach odpowiedzialność ponoszą wszyscy jego uczestnicy. Osią tej aktywności jest niewątpliwie koordynowanie i finansowanie od 2002 roku działania wojewódzkich rad bezpieczeństwa ruchu drogowego – skupiających instytucje stanowiące najważniejsze ogniwa odpowiedzialne za poziom bezpieczeństwa drogowego w regionach oraz wyznaczających kierunki działań w tym zakresie.
W ramach wspomnianej aktywności WORD-y uczestniczą w tworzeniu regionalnych strategii w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz inicjują i koordynują aktywność podmiotów lokalnych w tej przestrzeni. Włączają się tym samym w budowanie spójnego z założeniami przyjętymi na szczeblu krajowym systemu działania, uwzględniającego najważniejsze czynniki ryzyka drogowego, proponując przy tym rozwiązania przyczyniające się do poprawy istniejącego stanu.
Pytanie: W opracowaniach Kancelarii Senatu Biura Analiz znalazłam dokument z listopada 2013 r. „Zawody zaufania publicznego, zawody regulowane oraz wolne zawody. Geneza, funkcjonowanie i aktualne problemy” (https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/56/plik/ot-625_.pdf). Czy egzaminator jest osobą publicznego zaufania?
Odpowiedź: Myślę, że mając na względzie zarówno doniosłość roli, jaką odgrywa proces egzaminowania w oddziaływaniu na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz specjalne predyspozycje, jakimi należy się legitymować, chcąc wykonywać zawód egzaminatora, z pewnością tak.
Kandydat już na etapie ubiegania się o uzyskanie wpisu do stosownej ewidencji prowadzonej przez marszałka województwa musi wykazać, iż daje rękojmię należytego wypełniania obowiązków. Jest to niejednokrotnie związane z koniecznością przedłożenia dokumentów poświadczających rzetelność wykonywania czynności służbowych na innych stanowiskach pracy. Ponadto od osoby aspirującej do zawodu wymagana jest szeroka wiedza specjalistyczna między innymi z zakresu zasad ruchu drogowego, techniki kierowania i obsługi pojazdu oraz trybu i warunków przeprowadzania egzaminów dla kandydatów na kierowców i kierowców. Ostateczna weryfikacja jest w tym zakresie dokonywana na niełatwym egzaminie przed komisją powołaną przez ministra właściwego do spraw transportu.
Pytanie: Wszyscy wiemy, iż resort infrastruktury – już od lat – pracuje nad zmianami w ustawie o kierujących pojazdami. Jakie zmiany dotyczące pracy WORD i egzaminatorów powinny być tam wpisane?
Odpowiedź: Przede wszystkim 20 lat funkcjonowania systemu egzaminowania opartego na wojewódzkich ośrodkach ruchu drogowego dało duży stopień unifikacji i standaryzacji wymagań stawianych kandydatom na kierowców i kierowcom. Myślę, że dopracowaliśmy się w tym zakresie przejrzystego i transparentnego procesu weryfikowania wiedzy i umiejętności. To, co w opinii społecznej jest ostatnio tak chętnie eksploatowane i eksponowane, to relatywnie niska średnia zdawalność egzaminów praktycznych na prawo jazdy. Pamiętać jednak powinniśmy, że przyczyny tego stanu rzeczy zostały w sposób nie budzący wątpliwości zdiagnozowane. Myślę tu o analizie, jakiej dokonała Najwyższa Izba Kontroli. Konkluzje z niej płynące przedstawiono 18 września 2015 roku w raporcie pt. „Nadawanie uprawnień do kierowania pojazdami”. Nie pozostawiają one wątpliwości, iż najkrytyczniej ocenionym ogniwem w procesie uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami jest szkolenie realizowane przez ośrodki szkolenia kierowców. Jak wynika ze wspomnianego opracowania, wciąż stosunkowo łatwo dopuszczają one do egzaminu państwowego osoby, które nie nabyły jeszcze umiejętności, gwarantujących bezpieczne kierowanie pojazdem w ruchu drogowym. Do głównych słabości tego etapu można zaliczyć nierzetelność realizacji przewidzianych minimów programowych oraz obowiązku przeprowadzania egzaminu wewnętrznego. Egzamin państwowy to tylko zweryfikowanie przez egzaminatora predyspozycji kandydata do bycia kierowcą według określonych przez ustawodawcę reguł. Nie można więc przypisywać winy za niski wskaźnik zdawalności realizującym czynności egzaminowania egzaminatorom.
W moim głębokim przekonaniu powinniśmy, w oparciu o dotychczasowe doświadczenia dokonać rewizji kryteriów oceny egzaminu oraz zastanowić się nad modyfikacją jego formuły. Podejmując wspomniane kroki musimy mieć na względzie to, iż polskie regulacje prawne muszą być zgodne ze standardami narzuconymi przez normy unijne. Obowiązujące w naszym kraju zasady przeprowadzania egzaminów w wielu płaszczyznach wykraczają jednak poza wymagania określone w Dyrektywie 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 roku w sprawie praw jazdy.
Pytanie: Jest Pan prezesem Krajowego Stowarzyszenia Dyrektorów WORD. Jaka jest Pana wizja Stowarzyszenia?
Odpowiedź: Stowarzyszenie działa poprzez swoje organy statutowe, a decyzje przez nie podejmowane muszą być zgodne z wolą większości członków. Moją ambicją, jako prezesa tej niewątpliwie ważnej dla nas organizacji, jest inspirowanie środowiska do aktywności na rzecz podnoszenia jakości funkcjonowania wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego. Chciałbym, abyśmy swoje niemałe doświadczenie mogli efektywnie wykorzystać w budowaniu kultury bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce, włączając się zarówno, jako głos inicjująco - doradczy, w proces legislacyjny, jak również prowadząc szerokie działania w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Pytania zadała Jolanta Michasiewicz, red. nacz. tyg. PRAWO DROGOWE@NEWS
