BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO
W OKRESIE PANDEMII (2020-2021)
Pandemia koronawirusa i związane z nią restrykcje w znacznym stopniu spowodowały ograniczenia w swobodnym przemieszczaniu się Polaków. Dotyczyło to zarówno ruchu pieszych, jak i pojazdów. Warto więc spróbować ocenić, czy i w jakim stopniu wpłynęło to na stan bezpieczeństwa na naszych drogach.
I. COVID-19 w Polsce i wybrane działania rządu
Pandemia COVID-19 w Polsce. Pierwszy przypadek zakażenia chorobą układu oddechowego COVID-19 wywoływaną przez wirusa SARS-CoV-2 odnotowano 4 marca 2020 w szpitalu w Zielonej Górze, gdzie zdiagnozowano zachorowanie 66‑letniego mężczyzny, który przyjechał autokarem z Niemiec. Do 6 kwietnia 2022 odnotowano 5 973 557 przypadków zakażenia i zarejestrowano 115 472 zgonów. Chcąc powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa Covid-19, rządy na całym świecie wprowadziły szereg ograniczeń związanych z działalnością gospodarczą i aktywnością społeczną. Poniżej skrótowe podsumowanie wszystkich etapów zamykania gospodarki w Polsce:
- 8 marca 2020 r. - GIS rekomenduje odwołanie części imprez masowych.
- 12 marca 2020 r. - wstrzymanie zajęć szkolnych (dzieci mogły przychodzić do szkoły)
- 15 marca 2020 r. - zamknięcie granic Polski dla ruchu lotniczego oraz kolejowego
- 16 marca 2020 r. - całkowite zamknięcie szkół
- 20 marca 2020 r. - wprowadzenie stanu epidemii
- 25 marca 2020 r. - ograniczenia w przemieszczaniu się
- 1 kwietnia 2020 r. - dalsze ograniczenia (zamknięte lasy, parki, plaże itp.)
- 20 kwietnia 2020 r. - I etap odmrażania gospodarki
- 4 maja 2020 r. - II etap odmrażania gospodarki
- 18 maja 2020 r. - III etap odmrażania gospodarki
- 30 maja 2020 r. - IV etap odmrażania gospodarki
- 8 sierpnia 2020 r. - regionalizacja obostrzeń
- 17 października 2020 r. - duża strefa czerwona oraz nowe zasady
- 24 października 2020 r. - cała Polska czerwoną strefą
- 7 listopada 2020 r. - nowe zasady bezpieczeństwa
- 20 marca 2021 r. - rozszerzenie obostrzeń na cały kraj
- 27 marca 2021 r. - zaostrzenie obostrzeń
- 28 marca 2022 r. - zniesienie większości obostrzeń.
Wprowadzone przez rząd restrykcje w oczywisty sposób wpłynęły na aktywność społeczną i związaną z tym mobilność, co powinno w istotny sposób wpłynąć na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Wykres 1.
Dane tworzone na podstawie lokalizacji i przemieszczania się po terenie Polski, pobierane od właścicieli urządzeń Apple. Dane zbiera, przetwarza i udostępnia Apple Inc. Jako wartość wyjściowa (na wykresie oznaczona jako 0) została przyjęta średnia wartość z danych historycznych. Źródło: https://koronawirusunas.pl/
Zamieszczony powyżej wykres pokazuje jedynie trendy dotyczące mobilności w okresie pandemii i związanych z nią obostrzeń. Największy spadek mobilności pieszych i pojazdów miał miejsce po wykryciu pierwszych przypadków zakażeń wirusem COVID-19 w marcu 2020 r. i trwał do drugiej połowy kwietnia 2020 r. Po tym okresie mobilność wykazywała tendencje wzrostowe i około połowy czerwca 2020 r. osiągnęła poziom sprzed pandemii, a w sierpniu była zdecydowanie wyższa od poziomu z początku marca. Załamanie tendencji wzrostowej nastąpiło około 10 sierpnia 2020 r. Kolejny spadek mobilności trwał do końca listopada. Od grudnia do początku maja 2021 r. mobilność utrzymywała się na mniej więcej na stałym poziomie i była o ok. 40 % niższa w przypadku ruchu pieszych i o ok. 20% niższa w przypadku pojazdów (w stosunku do początku marca 2020 r.). Od maja 2021 r. miał miejsce kolejny wzrost mobilności, który utrzymał się do końca okresu wakacyjnego. Po tym okresie nastąpił kolejny spadek, który trwał do końca 2021 r.
Jednym z czynników, który miał wpływ na możliwości przemieszczania się Polaków było szerokie stosowanie kwarantanny dla osób z pozytywnymi wynikami testów na COVID-19. W zależności od kolejnych fal pandemii (aktualnie kończy się piąta) liczba osób przebywających na kwarantannach wahała się w szerokim zakresie. 15 marca 2020 r. na kwarantannie przebywało 7 535 osób, 2 kwietnia było to już 183 095. Po stopniowym spadku do poziomu poniżej 100 000, który trwał do 14 września 2020 r., nastąpił gwałtowny wzrost w wyniku którego 31 października 2020 r. kwarantanną objęto aż 504 706 osoby.
Nowy Rok na kwarantannie „przywitało” 164 643 osoby. W 2021 r. najmniejsza liczba osób na kwarantannie wyniosła 51 790 (3 września), natomiast 3 grudnia takich osób było aż 782 044. Kolejny Nowy Rok zaczął się kwarantanną dla 193 405 osób. Natomiast 28 stycznia 2022 r. padł rekord i kwarantanną objętych było aż 1 068 384 Polaków.
Wykres 2.
II. Liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w latach pandemii (2020 i 2021)
W Tabeli 1 zgromadzone zostały dane z opracowań KGP Wypadki Drogowe w Polsce. Dla porównania tych samych okresów miesięcznych w 2020 i 2021 r. z okresem sprzed pandemii wyliczona została przeciętna liczba ofiar śmiertelnych w odpowiednich miesiącach trzech poprzednich lat (2017, 2018 i 2019).
Wykres 3 obrazuje ogólna liczbę ofiar śmiertelnych wypadków drogowych i dotyczy zarówno kierujących pojazdami, jak i osób pieszych. W Tabeli 2. zgromadzone zostały dane KGP dotyczące ofiar śmiertelnych wypadków z udziałem pieszych. Natomiast w Tabeli 3. z udziałem rowerzystów.(są to wszystkie ofiary śmiertelne takich wypadków)
III. Wpływ ograniczeń aktywności społecznej na liczbę ofiar śmiertelnych w latach 2020-2021
Szczyty zachorowań w kolejnych falach pandemii:
1. fala 22.08.2020 r. 900 zachorowań;
2. fala 27 086;
3. fala 35 251;
4. fala 27 356.
W 2022 r. 27 stycznia mieliśmy do czynienia z V falą, zachorowało 57 659 osób.
IV. Zmiana liczby ofiar śmiertelnych w Polsce w czasie pandemii (2020 r.) - porównanie ze Zjednoczonym Królestwem i Unią Europejską
V. Wnioski
Obostrzenia pandemiczne w istotny sposób wpłynęły na spadek liczby ofiar śmiertelnych nie tylko w Polsce, ale i innych krajach Europy. W Polsce największy spadek dotyczył pieszych uczestników ruchu drogowego, natomiast najmniejszy grupy rowerzystów. W porównaniu do przeciętnego spadku w UE, który w kwietniu 2020 r. przekroczył 40%, w Polsce maksymalny spadek miał miejsce w czerwcu 2020 r. (-26,9%). Natomiast w Polsce największe spadki ogólnej liczby zabitych miały miejsce w lutym 2021 r. (-40,4 %) oraz grudniu 2021 r. (-44,0%).
Janusz Popiel, prezes Stowarzyszenia ALTER EGO (fot. Jolanta Michasiewicz)
