Pytanie:Witam. Proszę o zajęcie się na łamach państwa tygodnika problematyką dotyczącą dozwolonej prędkości w "strefie ruchu". Według mojej opinii przepisy prawa o ruchu drogowym nie do końca precyzyjnie normują to zagadnienie. Jeśli państwa eksperci dojdą do wniosku, że dozwolona prędkość w strefie ruchu jest taka sama jak w obszarze zabudowanym, to proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości, które powstają w odniesieniu do egzaminów państwowych na prawo jazdy, np kat. A. Chodzi mi o to, że według aktualnie obowiązującego rozporządzenia w sprawie egzaminowania kandydatów na kierowców, osoba egzaminowana ma wykonać awaryjne omijanie przeszkody przy prędkości co najmniej 50 km/h, czyli dopuszcza się przekroczenie tej prędkości. Proszę wobec tego sprawdzić jak są oznakowane tereny WORD-ów (np. w Katowicach – "strefa ruchu"). Czy w związku z tym jazda z prędkością powyżej 50 km/h na terenie WORD-ów oznakowanych jako "strefa ruchu" jest zgodne z obowiązującymi przepisami?
Odpowiedź:
(Fot.: PD@N 455-52jm)
Adam Jasiński (fot.), prawnik, nadkom. w s.s. i radca Komendy Głównej policji, aktualnie doradca w Krajowej Radzie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
Jeżeli znaki nie stanowią inaczej, to dopuszczalna prędkość pojazdu w strefie ruchu określona jest przepisem art. 20. Jeżeli zatem strefa ruchu zlokalizowana jest wewnątrz obszaru zabudowanego, to prędkość ta będzie taka jak w obszarze zabudowanym, natomiast gdy strefa ruchu jest poza obszarem zabudowanym, to należy przyjąć, że prędkość będzie taka jak na drogach poza obszarem zabudowanym.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 500-2300 wynosi 50 km/h, z zastrzeżeniem ust. 2.
1a. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 2300-500 wynosi 60 km/h, z zastrzeżeniem ust. 2. (Ustęp 2 określa odrębności dla niektórych pojazdów.)
Zakres stosowania ustawy Prawo o ruchu drogowym wyznacza jej art. 1, który stanowi, że ustawa określa:
1)zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu;
2)zasady i warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu;
3)wymagania w stosunku do innych uczestników ruchu niż kierujący pojazdami;
4)zasady i warunki kontroli ruchu drogowego.
Przepisy ustawy stosuje się również do ruchu odbywającego się poza miejscami wyżej wymienionymi w zakresie:
1)koniecznym dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób;
2)wynikającym ze znaków i sygnałów drogowych.
Zgodnie z art. 2 pkt 16a ustawy strefa ruchu, to obszar obejmujący co najmniej jedną drogę wewnętrzną, na który wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi.
Natomiast art. 2 pkt 15 stanowi, że obszar zabudowany, to obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi. Z tych przepisów wynika, że strefa ruchu może być zlokalizowana wewnątrz obszaru zabudowanego (i tak jest najczęściej) albo poza obszarem zabudowanym. Należy zwrócić uwagę, że droga leżąca w strefie ruchu leży jednocześnie (najczęściej) w strefie zamieszkania. Teoretycznie może być też tak, że jedna część strefy ruchu będzie usytuowana na obszarze zabudowanym, zaś druga poza nim. W takiej sytuacji na drogach strefy ruchu (lub odcinkach dróg) leżących jednocześnie w obszarze zabudowanym będą właściwe przepisy o prędkości dla obszaru zabudowanego, zaś na pozostałych drogach - o prędkości poza obszarem zabudowanym.
Do czasu nowelizacji ustawy wprowadzonej ustawą z 22 lipca 2010 roku (osobiście pisałem projekt tej ustawy i byłem jej “referentem” w Sejmie), nie było możliwości stosowania art. 20 (o prędkościach) na drogach wewnętrznych bo nie pozwalał na to art. 1. Już wówczas drogi wewnętrzne leżały w obszarze zabudowanym, ale z mocy art. 1 Prd ustawa w zakresie art. 20 tam nie obowiązywała. Przyczyną takiego stanu rzeczy była ochrona prawa własności nieruchomości. Zważyć należy, że drogi wewnętrzne to ogólnodostępne drogi “prywatne”; prywatne w szerokim tego słowa znaczeniu (nie chodzi zatem wyłącznie o osoby fizyczne ale również o inne podmioty zbiorowe). Właściciel takiej drogi musi mieć swobodę w jej wykorzystaniu, zaś swoboda ta może być przez Państwo ograniczona jedynie w niezbędnym zakresie; w takim aby prawo własności (swoboda dysponowania działką) nie stało się iluzoryczne. Konstytucjonaliści podkreślają, że przy ograniczaniu przez Państwo prawa własności można manipulować jedynie otoczką, zaś “jądro” powinno pozostać nienaruszone. Nie można było automatycznie rozszerzyć stosowania całej ustawy na drogi wewnętrzne. Koniecznym było pozostawienie tego do decyzji właściciela nieruchomości.
Jeżeli kandydat ma wykonać określony manewr z prędkością powyżej 50 km/h, to manewr ten powinien być wykonywany w takim miejscu, gdzie rozwinięcie tej prędkości jest prawnie dozwolone.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wewnątrz strefy ruchu wyodrębnić plac/drogę, która będzie z tej strefy wyłączona (przed wjazdem będzie znak D-53, albo – na zasadach określonych art. 21 Prd - zwiększyć tam prędkość znakami drogowymi.
Odpowiedzi udzielił: Adam Jasiński, prawnik, nadkom. w s.s. i radca Komendy Głównej policji,
aktualnie doradca w Krajowej Radzie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
