Rozpoczynają się wakacje, czas podróży, czas relaksu, czas wspólnie spędzany przez rodziców i dzieci. Może kilka chwil poświęcimy na szeroko rozumiane wychowanie komunikacyjne? Wypowiedzią Rafała Grodzickiego, egzaminatora, kierownika Wydziału Szkoleń i Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego WORD Warszawa wracamy do tych jakże ważnych kwestii. Życzymy bezpiecznych wakacji. Redakcja
***
Wychowanie komunikacyjne to przygotowanie do bezpiecznego i kulturalnego uczestnictwa w ruchu drogowym, to edukacja w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa ruchu drogowego. Bezpieczeństwo to, powinno być jednym z podstawowych celów kształcenia na wszystkich etapach edukacji szkolnej. Wychowanie świadomego i bezpiecznego użytkownika infrastruktury drogowej powinno być priorytetem dla rodziców, szkoły a także instytucji odpowiedzialnych za edukację oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Wychowanie komunikacyjne występuje w szkole podstawowej jako dział przedmiotu technika, który jest realizowany w klasach IV-VI. Uczniowie w tym dziale realizują przez jeden rok szkolny, w wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo, zajęcia mające na celu przygotowanie uczniów do egzaminu na kartę rowerową. Treści związane z edukacją w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego takich jak umiejętność udzielania pierwszej pomocy możemy znaleźć w podstawie programowej jeszcze kilku przedmiotów. Wydaje się to zbyt mało, zbyt mało żeby wychować świadomego zagrożeń uczestnika ruchu drogowego.
Szeroko rozumiana edukacja komunikacyjna powinna występować w wielu etapach.
Etap pierwszy to najmłodsi. Już w przedszkolu oraz w klasach I-III szkoły podstawowej dzieci powinny być przygotowane do roli pieszego. Powinny znać a przede wszystkim rozumieć zagrożenia wynikające z uczestnictwa w ruchu drogowym.
Kolejny etap to dzieci klas IV-VI szkoły podstawowej. Poznanie przepisów oraz zasad ruchu drogowego, unikania zagrożeń i niebezpiecznych zachowań pozwoli na przygotowanie ich do uzyskania uprawnień do świadomego i bezpiecznego poruszania się po drodze rowerem, hulajnogą lub UTO
Następny etap edukacji powinien utrwalić zdobytą wiedzę, być czasem nabrania doświadczenia oraz ewentualnie przygotowywać młodych ludzi do ubiegania się o prawo jazdy kat. AM. Można je uzyskać od 14. roku życia.
Szkoła średnia to młodzież, która myśli już o zdobyciu uprawnień umożliwiających poruszanie się samochodem. Prawo jazdy kategorii B1 czy A1 można uzyskać od 16 roku życia a dwa lata później można ubiegać się o te „prawdziwe”, „dorosłe” prawo jazdy do prowadzenia samochodu osobowego. To czas aby każdy młody człowiek kończący szkołę średnią był przygotowany do ubiegania się o prawo jazdy kategorii B ale przede wszystkim był dojrzałym uczestnikiem ruchu drogowego.
Ale to jeszcze nie wszystko. Nie możemy zapominać o młodych kierowcach w wieku 18-24 lat. To w tej grupie wiekowej notujemy największe prawdopodobieństwo spowodowania wypadku oraz skłonność do ryzykownych zachowań. Bez świadomej kontroli i edukacji tej grupy wiekowej nie poprawimy bezpieczeństwa na naszych drogach.
Pozostali nam już tylko doświadczeni kierowcy oraz seniorzy, którzy już opuścili mury szkoły i są poza systemem edukacji ale ich też nie można pozostawić poza „systemem”. Ta pierwsza grupa od uzyskaniu prawa jazdy przed 10, 20 czy 30 laty statystycznie bardzo rzadko sięga do „kodeksu drogowego” w celu przypomnienia sobie przepisów lub aktualizacji wiedzy w tym zakresie. Natomiast seniorzy zbyt często, w ostatnim czasie, stają się ofiarami zdarzeń drogowych. Bez dostępności powszechnych, profesjonalnych szkoleń, skutecznych kampanii społecznych nie osiągniemy poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Wychowanie komunikacyjne to nie tylko nauka przepisów dzieci w czwartej klasie szkoły podstawowej, to całokształt działań skierowanych do wszystkich grup wiekowych i wszystkich uczestników ruchu drogowego. Jak sama nazwa wskazuje „wychowanie” to całokształt działań, który ma na celu ukształtowanie człowieka, to kształtowanie jego tożsamość, osobowość i postawy. Wychowanie to oddziaływania organizowane celowo, mające prowadzić do pożądanych zmian w funkcjonowaniu jednostek i grup.
Tak szeroko rozumiane i realizowane „wychowanie komunikacyjne” przyczyniłoby się do wzrostu bezpieczeństwa, kultury na drodze oraz świadomość i dojrzałości motoryzacyjnej społeczeństwa.
Rafał Grodziski
egzaminator w WORD Warszawa, kierownik Wydziału Szkoleń i Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
* DYSKUSJA NA RATUSZOWEJ. 10.6.2021 r. „Wychowanie komunikacyjne, czyli co?” (nagranie-całość) [kliknij]
* Wypowiedź Rafała Grodzickiego podczas Dyskusji na Ratuszowej - 2021.06.10 - Wychowanie komunikacyjne, czyli co? [kliknij]
