Nowe rozporządzenie w sprawie egzaminowania… - wyjście ze strefy egzaminacyjnego komfortu
8 grudnia 2023 roku pod pozycją 2659 zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 listopada 2023 roku w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami …
Od 1 stycznia 2024 roku będzie ono stanowiło nową, jak się zwykło mawiać w środowisku egzaminatorów, „instrukcję egzaminowania”, określając m.in. szczegółowe warunki, tryb, zakres i sposób: organizacji oraz przeprowadzania egzaminu państwowego, prowadzenia dokumentacji przez WORD-y, a także organizacji obiegu oraz postępowania z dokumentami dotyczącymi osób przestępujących do egzaminu państwowego.
Chociaż zmian w porównaniu z aktem prawnym dotychczas kształtującym rzeczywistość egzaminacyjną jest kilkadziesiąt, to tak naprawdę z perspektywy szeroko rozumianego przebiegu egzaminu państwowego (całokształt obsługi kandydata na kierowcę) należy wspomnieć o kilku, a zwłaszcza tych, które stanowią wręcz o zmianie paradygmatu w podejściu zarówno do samej czynności egzaminowania, jak również podejmowania decyzji o wyniku egzaminu państwowego.
Możemy do nich zaliczyć:
1) rozszerzenie katalogu dokumentów, potwierdzających tożsamość osób przystępujących do egzaminu - obok dowodu osobistego wskazano inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo osoby będącej obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej (czyli: Islandii, Liechtensteinu, Norwegii oraz Szwajcarii); obok paszportu wskazano inny dokument podróży oraz dodano dokument elektroniczny, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa;
2) brak możliwości przeprowadzenia części praktycznej egzaminu w ruchu drogowym również w przypadku dwukrotnie nieprawidłowo wykonanego zadania pierwszego na placu manewrowym;
3) brak możliwości realizacji pozostałych zadań na placu manewrowym i w ruchu drogowym, w przypadku gdy osoba egzaminowana nie wykazuje się umiejętnością wykorzystania stroju ochronnego w zakresie „kategorii motocyklowych” (m.in. kasku oraz ochraniaczy na kolana i łokcie);
4) w zakresie kategorii AM, A1, A2 oraz A, podczas części praktycznej egzaminu w ruchu drogowym, egzaminator będzie oceniał sposób wykonania zadań z innego pojazdu egzaminacyjnego, którego nie będzie kierującym;
5) podczas części praktycznej egzaminu egzaminator informując osobę egzaminowaną o nieprawidłowo wykonanym zadaniu egzaminacyjnym wskaże również nazwę zadania, w którym został popełniony błąd;
6) usunięcie z katalogu czynności wykonywanych przez egzaminatora podczas części praktycznej egzaminu w ruchu drogowym informowania osoby egzaminowanej o negatywnym wyniku egzaminu w sytuacji dwukrotnie nieprawidłowo wykonanego tego samego zadania egzaminacyjnego;
7) za pomoc w prawidłowo wykonanym zadaniu egzaminacyjnym nie będzie uznane skorzystanie z urządzenia stanowiącego fabryczne wyposażenie pojazdu;
8) dla egzaminu praktycznego w zakresie prawa jazdy kategorii: AM, A1, A2 oraz A wyodrębniono dodatkowe zadanie egzaminacyjne, tj. „zdjęcie pojazdu z podpórki i przemieszczenie go przy unieruchomionym silniku” - dotychczas stanowiło to element pierwszego zadania egzaminacyjnego;
9) w ramach pierwszego zadania egzaminacyjnego sprawdzeniu będą podlegały (o ile występują) obok świateł przeciwmgłowych tylnych także światła przeciwmgłowe przednie;
10) w ramach wykonywanej korekty zadań: parkowanie skośne oraz prostopadłe, w zakresie kategorii „wyższych”, osoba egzaminowana będzie mogła wykorzystać całą przestrzeń obszaru wjazdu - dotychczas stanowiło to element niesprecyzowany;
11) przy wykonywaniu sprzęgania pojazdu silnikowego z przyczepą, podłączając przewody elektryczne obok wyłączonego silnika, wyłączone muszą być również światła zewnętrzne pojazdu.
Najwięcej dyskusji w środowisku egzaminatorów wzbudziła jednak zmiana, która spowoduje odejście od pewnego automatyzmu w podejmowaniu decyzji o przerwaniu części praktycznej egzaminu realizowanej w ruchu drogowym, implikując konieczność każdorazowej oceny czy zachowanie osoby egzaminowanej zagrażało bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego, równocześnie czyniąc ten element głównym wyznacznikiem (stosownie zresztą do dyspozycji ustawowej) możliwości zakończenia egzaminu przed wykonaniem wszystkich przewidzianych programem egzaminacyjnym zadań - Tabela nr 9, załącznika nr 1 do rozporządzenia - „Zachowania osoby egzaminowanej mogące skutkować przerwaniem egzaminu państwowego (dotychczas: tab. nr 1, zał. nr 2 - „Zachowania osoby egzaminowanej zagrażające bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego skutkujące przerwaniem egzaminu państwowego”).
Powyższe stanowi niewątpliwie z jednej strony krok w kierunku profesjonalizacji zawodu egzaminatora (dokona on oceny przez pryzmat konkretnej sytuacji w ruchu drogowym, bazując przy tym na swojej wiedzy i doświadczeniu), z drugiej zaś daje podstawy do rzetelniejszej oceny wiedzy i umiejętności kandydata na kierowcę (popełnienie błędu z dotychczas obowiązującej tab. nr 1 nie zawsze wiązało się ze stworzeniem bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia uczestnika ruchu drogowego).
Zaprezentowane zmiany, zwłaszcza z uwagi na ich niespodziewany, bo wcześniej nie komunikowany co do zamiaru twórców charakter, staną się z pewnością przedmiotem licznych szkoleń grupy egzaminatorów oraz spotkań środowiska szkoleniowego z egzaminacyjnym (jak będzie to miało miejsce na początku 2024 roku w Olsztynie). Pozwoli to ukształtować spójny sposób oceny umiejętności i zachowań, stanowiąc jednocześnie gwarancję, że uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu praktycznego będzie w możliwie wysokim stopniu świadczyło o przygotowaniu do samodzielnego uczestniczenia w ruchu drogowym w randze kierowcy.
Mariusz Kiwit (Olsztyn)