W imieniu Rady Głównej Krajowego Stowarzyszenia Egzaminatorów prezes Tomasz Dziuganowski adresuje do Ministerstwa Infrastruktury deklarację współpracy w zakresie współtworzenia prawa, które będzie w założeniach bezpieczne podczas sprawdzania kwalifikacji kandydatów dla kierowców i kierowców dla wszystkich uczestników ruchu drogowego, prawa które wręcz nie będzie prowokować do tworzenia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia któregokolwiek uczestnika ruchu drogowego. Publikujemy oficjalny Komunikat RG KSE, w nim stanowisko w sprawie zmian w rozporządzeniu o egzaminowaniu opublikowanym 8 grudnia 2023.
***
K O M U N I K A T
RADY GŁÓWNEJ KRAJOWEGO STOWARZYSZENIA EGZAMINATORÓW
NA TEMAT ROZPORZĄDZENIA MINISTRA INFRASTRUKTURY Z DNIA 24 LISTOPADA 2023 ROKU W SPRAWIE EGZAMINOWANIA OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O UPRAWNIENIA DO KIEROWANIA POJAZDAMI, SZKOLENIA, EGZAMINOWANIA I UZYSKIWANIA UPRAWNIEŃ PRZEZ EGZAMINATORÓW ORAZ WZORÓW DOKUMENTÓW W TYCH SPRAWACH.
Opublikowane w dniu 8 grudnia 2023 r. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz.U. z 2023 poz. 2659), z datą wejścia w życie 1 stycznia 2024 roku, a podpisane jeszcze przez Pana Ministra A. Adamczyka budzi dużo emocji w środowisku egzaminatorów bezpośrednio związanych z realizacją tego aktu prawnego. Zaproszenie instytucji i organizacji do udziału w konsultacjach społecznych, budziło naszą nadzieję, że wynik konsultacji może przełożyć się na zredagowanie rozporządzenia, które w treści uwzględni uwagi i propozycje naszego, ale też innych środowisk bezpośrednio pracujących w oparciu o przepisy ww. aktu prawnego, ale niestety „nadzieja umiera ostatnia”.
Korzystając z zaproszenia do udziału w konsultacjach społecznych, Rada Główna Krajowego Stowarzyszenia Egzaminatorów przedstawiła jednoznaczne uwagi do projektu rozporządzenia, w oparciu o wieloletnie doświadczenia pracy egzaminatorów, wg zasad egzaminowania obowiązujących od ponad dwóch dekad. Analizowany był także tragiczny wypadek w Szaflarach, czy w Rybniku, jak również konstrukcja przepisów prawa zarówno przed wypadkami, jak i po tych tragicznych zdarzeniach.
Opracowane pod rygorem ustawy z dnia 4 listopada 2022 roku o zmianie ustaw prawo o ruchu drogowym i o kierujących pojazdami rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 24 listopada 2023 roku jest niestety nieudolną próbą modyfikacji rozporządzenia z 2019 roku z błędami, które mogą skutkować tragiczne wydarzenia w pracy egzaminatorów, oraz znaczne obniżenie poziomu egzaminowania kandydatów na kierowców i kierowców nie wspominając już o błędach merytorycznych i zapisach niezgodnych z naszą codzienną pracą np. sprzęganie przy „kategorii C i C1”.
Szkoda, że w procesie tworzenia omawianego aktu prawnego nie uwzględniono przedstawionego na piśmie głosu przedstawicieli egzaminatorów, czyli osób które wypełniając misję podnoszenia poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez przeprowadzanie egzaminów państwowych na prawo jazdy, znają bezpośrednio z praktyki zawodowej niedoskonałości obecnego systemu egzaminowania. Jest takie rzymskie przysłowie „dura lex sed lex”, ale nawet starożytni Rzymianie tworząc niekiedy twarde prawo, czerpali wiedzę z doświadczeń praktyków – czyli osób praktycznie odpowiedzialnych za określoną dziedzinę życia.
Trudno zrozumieć dlaczego tworzy się przepisy dla systemu egzaminowania, ale bez uwzględnienia głosu osób pracujących dla tego systemu?! Jak osoby bez żadnego doświadczenia w egzaminowaniu mogą zmieniać tak ważne rozporządzenie, odrzucając wynik konsultacji z naszym środowiskiem?
Zgłaszając pisemne propozycje do projektu rozporządzenia, Rada Główna KSE położyła główny nacisk na wyeliminowanie podstawowego problemu obecnego stanu prawnego, jakim jest przepis dotyczący przerwania egzaminu. W tej kwestii wskazywaliśmy sprzeczności dwóch przepisów w dwóch ustawach sejmowych mianowicie art. 3 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym z art. 52 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami. Do dzisiaj nasz głos w tym aspekcie traktowany jest jakby nieobecne zjawisko. Co więcej, w modyfikacji jaką jest rozporządzenie z 24 listopada 2023 roku, Minister Infrastruktury wrócił do katalogu naruszeń przepisów ruchu drogowego, które nazwano jako cyt.: „Zachowania osoby egzaminowanej mogące skutkować przerwaniem egzaminu państwowego”. Zapis podobnej treści był już stosowany do czasu tragedii w Szaflarach. To po tym tragicznym zdarzeniu pojawiła się ponownie definicja katalogu naruszeń przepisów w brzmieniu: „ZACHOWANIA OSOBY EGZAMINOWANEJ ZAGRAŻAJĄCE BEZPOŚREDNIO ŻYCIU I ZDROWIU UCZESTNIKÓW RUCHU DROGOWEGO SKUTKUJĄCE PRZERWANIEM EGZAMINU PAŃSTWOWEGO”.
Czyżby obecna zmiana nawiązująca do niechlubnego zapisu z przed 2019 roku była odzwierciedleniem innego przysłowia, którego twórcą był poeta Jan Kochanowski, a mianowicie:
Cieszy mię ten rym: "Polak mądr po szkodzie";
Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie,
Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.
Być może zamysłem tworzenia nowych zasad przerywania egzaminu była chęć uelastycznienia działania egzaminatora w ruchu drogowym, ale efekt końcowy jest taki, że jeśli zachowanie osoby zdającej nie zagraża bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego, to od 2 stycznia 2024 roku w stanie prawnym określonym rozporządzeniem z 24 listopada 2023 roku może dochodzić do naruszeń przepisów prawa o ruchu drogowym bez twardych sankcji typu: przerwanie egzaminu i ogłoszenie wyniku negatywnego.
Przypomnieć należy, iż Polska jest krajem zrzeszonym w unii Europejskiej, w której obowiązującym aktem prawnym w zakresie miedzy innymi sprawdzania kwalifikacji kandydatów na kierowców jest DYREKTYWA 2006/126/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy. W tym akcie prawnym jest też zapis o egzaminowaniu, a mianowicie cyt.:
„9. Ocena umiejętności i zachowań podczas egzaminu
9.1. W każdej z powyższych sytuacji w ruchu ocena musi uwzględniać stopień swobody, z jaką ubiegający się o prawo jazdy obsługuje urządzenia sterujące pojazdu, oraz wykazaną przez niego zdolność do jazdy w ruchu, z zachowaniem pełnego bezpieczeństwa. Przez cały czas egzaminu egzaminator musi czuć się bezpieczny. Błędy w ruchu lub niebezpieczne zachowanie bezpośrednio wpływające na bezpieczeństwo pojazdu egzaminacyjnego, jego pasażerów lub innych użytkowników dróg jest karane niezdaniem egzaminu, niezależnie od tego czy egzaminujący lub osoba towarzysząca musi interweniować. Jednakże egzaminujący może podjąć decyzję o kontynuowaniu sprawdzianu umiejętności i zachowań lub jego przerwaniu.
Z powyższego zapisu wynika, że każde naruszenie jednego zakazu określonego w ustawie prawo o ruchu drogowym, czy też w rozporządzeniu o znakach i sygnałach drogowych, jako błędy w ruchu jest karane niezdaniem egzaminu! Czy to takie trudne aby implementować do naszego prawa te zapisy?!
Jakie będzie poczucie bezpieczeństwa egzaminatora w stanie prawnym od 1 stycznia 2024 roku, jeśli np.: osoba egzaminowana przejedzie przez skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną, gdy sygnalizator będzie nadawać w danej chwili czerwony sygnał świetlny lub gdy na znaku STOP zdający egzamin nie zatrzymując się, przejedzie skrzyżowanie bez upewniania się, że nie utrudni ruchu na drodze z pierwszeństwem? Czy egzaminator jako uczestnik ruchu ma czuć się wówczas bezpiecznie, czy zdąży zahamować, aby uniknąć kolizji lub wypadku? CZY MUSI ZNÓW WYDARZYĆ SIĘ NASTĘPNA TRAGEDIA podobna do historii w Szaflarach, aby ustawodawca zrewidował swoje teoretyczne dywagacje i zaczął wsłuchiwać się w głos fachowców – praktyków z prawego przedniego fotela pojazdu egzaminacyjnego czyli egzaminatorów?
Czytając to rozporządzenie – podkreślając oczywiście duży szacunek do Ministerstwa Infrastruktury – mamy wrażenie, że niektóre zapisy zostały stworzone w oderwaniu od faktycznej rzeczywistości, przez osoby nieposiadające odpowiedniej wiedzy merytorycznej, czy odpowiedniego przygotowania zawodowego.
Propozycje Rady Głównej KSE zmierzały właśnie w kierunku ww. przepisu UE. W rozporządzeniu z dnia 24 listopada 2023 roku brak jest regulacji prawnej umożliwiającej egzaminatorowi ogłoszenie wyniku negatywnego w przypadku zaprezentowania przez osobę egzaminowaną niebezpiecznego zachowania wynikajacego z błędów w ruchu drogowym.
Jak wspominaliśmy w dokumencie konsultacyjnym, wystarczy w § 28, w którym:
1. Osoba egzaminowana uzyskuje:
2) negatywny wynik części praktycznej egzaminu, jeżeli:
a)dwukrotnie nieprawidłowo wykonała to samo zadanie egzaminacyjne w ramach części praktycznej egzaminu przeprowadzanej w ruchu drogowym,
dodać ppkt w brzmieniu:
„b) wystąpiły okoliczności określone w tabeli nr 9 załącznika nr 1 do rozporządzenia,”
c) egzamin przerwano zgodnie z § 16 ust. 1,
d) wystąpiły okoliczności określone w § 12 ust. 2
Podsumowując do 2 stycznia 2024 roku jest jeszcze czas aby wyeliminować ww. błędy oraz inne regulacje prawne, których jest nie mało w rozporządzeniu stworzonym chyba w ostatniej chwili bez odpowiedniej analizy choćby dokumentów pozyskanych w ramach społecznych konsultacji. Rozporządzenie zawiera szereg błędów, niejednoznaczności i nieścisłości.
Poniżej ograniczymy się tylko do drastycznego przykładu:
Błąd legislacyjny naruszający podstawowe zasady BHP i wprowadzający bezpośrednie zagrożenie dla osoby zdającej, egzaminatora i innych osób podczas prezentacji sprzęgania pojazdu samochodowego z przyczepą, cyt.:
Załącznik nr 1 Tabela nr 3 pozycja 4.1.1.4 i 4.1.1.5)
„4) zwolnienie hamulca postojowego, jeżeli przyczepa jest wyposażona w hamulec postojowy, lub usunięcie klinów spod kół przyczepy, w przypadku zastosowania w trakcie egzaminu takiego zabezpieczenia przyczepy, oraz regulacja wysokości zaczepu przyczepy – w przypadku gdy konstrukcja przyczepy to umożliwia;
5) zabezpieczenie przed rozłączeniem oraz dokonanie połączenia zaczepu przyczepy z hakiem lub zaczepem pojazdu silnikowego;”
Rozporządzenie nakazuje przed połączeniem zastawu samochód ciężarowy – przyczepa przed połączeniem pojazdu z przyczepą usunąć kliny spod kół przyczepy i zwolnić jej hamulec postojowy!!!
Rada Główna Krajowego Stowarzyszenia Egzaminatorów deklaruje Ministerstwu Infrastruktury niezmiennie wolę współpracy w zakresie współtworzenia prawa, które będzie w założeniach bezpieczne podczas sprawdzania kwalifikacji kandydatów dla kierowców i kierowców dla wszystkich uczestników ruchu drogowego, prawa które wręcz nie będzie prowokować do tworzenia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia któregokolwiek uczestnika ruchu drogowego.
P r e z e s
Rady Głównej Krajowego Stowarzyszenia Egzaminatorów
Tomasz Dziuganowski
