W Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w Wykazie prac Prezydium Rady Ministrów opublikowano projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Wnioskodawca minister spraw wewnętrznych i administracji proponuje nowy wzór formularza mandatu karnego - bez liczby punktów tzw. karnych.
Do uzgodnień międzyresortowych został skierowany projekt - opatrzony datą 30 maja br. - rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego [kliknij]. Wnioskodawca minister spraw wewnętrznych i administracji. Projektowane rozporządzenie przewiduje określenie nowego wzoru formularza druku mandatu karnego w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2328), w wyniku której w art. 96 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1124) wprowadzono § 1ad i § 1d, stanowiące podstawę do nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w rozdziale XI „Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji” ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2021 r. poz. 2008, z późn. zm.).
Jaki problem jest rozwiązywany? Oceniając skutki zaproponowanych zmian w rozporządzeniu w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego autorzy nowelizacji oceniają: - Projektowana zmiana rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego ma charakter wynikowy i porządkujący. W dniu 1 stycznia 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2328), która w przepisach Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia wprowadziła nowe podstawy do nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym (art. 96 § 1ad i § 1d) za wykroczenia określone w rozdziale XI Kodeksu wykroczeń. Obecnie obowiązujący wzór formularza wykorzystywany do nakładania mandatów karnych nie zawiera nowych podstaw prawnych. Zachodzi potrzeba nadania nowego brzmienia załącznikowi do rozporządzenia określającemu wzór formularza mandatu karnego. Ponadto, z dniem 17 września 2022 r. wchodzą w życie nowe zasady prowadzenia przez Policję ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego. W ocenie projektodawcy, ze względu na wprowadzenie szeregu formalnych i technicznych rozwiązań ułatwiających zainteresowanym kierowcom dostęp do informacji o popełnionych przez nich naruszeniach, aktualnie nie ma uzasadnienia utrzymywania obowiązku wpisywania na formularzu mandatu karnego liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Proponuje się zatem rezygnację z obowiązku wpisywania na formularzu mandatu karnego liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego.
Rekomendowane zmiany. Po pierwsze w projekcie przewidziano aktualizację podstawy prawnej na stronie 1 odcinków „C”, „D” i „E” wzorów formularzy mandatu karnego w następujący sposób: „Na podstawie art. 95 § 1 i art. 96 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1124) nałożono mandat karny w wysokości:”.
Następnie - celu usprawnienia procesu rejestrowania naruszeń, za które sprawca został ukarany mandatem karnym, oraz przekazywania informacji o uiszczeniu grzywny - proponuje się wprowadzenie na stronie 1 odcinków „C”, „D” i „E” (w górnym prawym rogu) zmiany we wzorze formularza mandatu karnego polegającej na dodatkowym oznaczeniu serii i numeru mandatu za pomocą kodu kreskowego. Takie rozwiązanie umożliwi odczyt serii i numeru mandatu karnego przy użyciu odpowiednich urządzeń technicznych (czytników).
I kwestia trzecia - ta chyba najważniejsza dla otrzymujących mandat. - Realizując kwestię rezygnacji z obowiązku zamieszczania na mandacie informacji o liczbie punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego na stronie 1 odcinków „C”, „D” i „E” wzoru formularza mandatu karnego proponuje się usunięcie rubryki „liczba punktów:”. Proponowana zmiana spowoduje powiększenie pola przewidzianego na wpisanie opisu i kwalifikacji prawnej wykroczenia.
Uzasadnienie rezygnacji z informacji o tzw. punktach karnych: - W kwestii drugiej propozycji, dotyczącej usunięcia pola dla wpisywania liczby punktów, na wstępie należy wskazać, że wzór formularza mandatu karnego przewidujący wpisywanie liczby punktów w przypadku wykroczeń drogowych został wprowadzony rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2002 r. w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, wydanym na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Wówczas, zgodnie z § 9 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. poz. 329, z późn. zm.) osoba zainteresowana mogła uzyskać informacje o wpisach do ewidencji w siedzibie organu prowadzącego ewidencję, tj. w komendzie wojewódzkiej Policji. Przepis przewidywał uzyskanie informacji także w innej jednostce Policji w miarę możliwości technicznych. Zatem uzyskanie informacji o wpisach w ewidencji wymagało od zainteresowanego określonej aktywności. W takim stanie rzeczy, w celu ułatwienia sprawcom naruszeń kontrolowania w miarę na bieżąco stanu własnego „konta punktowego” wprowadzono wspomniany obowiązek wpisywania na formularzu mandatu karnego nakładanego na sprawcę wykroczenia drogowego.
Z dniem 9 czerwca 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. poz. 488), na mocy którego zainteresowany mógł uzyskać informacje o wpisach dotyczących popełnionych przez niego naruszeń w dowolnej jednostce Policji. Z kolei z dniem 24 kwietnia 2017 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zadaniami organów administracji publicznej w zakresie niektórych rejestrów publicznych (Dz. U. poz. 777 i 1428), na mocy której w centralnej ewidencji kierowców gromadzone są także informacje dotyczące naruszeń przepisów ruchu drogowego popełnionych przez kierowcę. Od tego dnia Minister Cyfryzacji udostępnił nową e-usługę „Sprawdź swoje punkty karne” na portalu „Obywatel.gov.pl”, w ramach której zainteresowany kierowca może uzyskać w postaci elektronicznej dane dotyczące popełnionych przez siebie naruszeń, po uwierzytelnieniu profilem zaufanym ePUAP. Kolejnym ułatwieniem dla kierowców jest udostępnienie aplikacji mObywatel na wszystkich urządzenia mobilnych, za pośrednictwem których można w prosty i szybki sposób sprawdzić liczbę przypisanych punktów.
Z powodu wprowadzenia szeregu formalnych i technicznych rozwiązań ułatwiających zainteresowanym osobom dostęp do informacji o popełnionych przez nie naruszeniach aktualnie nie ma uzasadnienia dla utrzymywania obowiązku wpisywania na formularzu mandatu karnego liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że pomocnicza funkcja wpisywanej na formularzu mandatu karnego informacji o liczbie punktów przypisanych za dane naruszenie (naruszenia) w aktualnych uwarunkowaniach prawno-technicznych utraciła swoje znaczenie.
Rozporządzenie wejdzie w życie 14 dni od dnia ogłoszenia. Przewidziano, iż formularze mandatów karnych wydane na podstawie dotychczasowych przepisów mogą być używane do czasu wyczerpania ich nakładu, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. (jm)
