W dniu wczorajszym do Sejmu RP wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (EW-020-1439/19), projektowi nie został jeszcze nadany numer druku. Na tym etapie Marszałek Sejmu skierowała propozycję do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne. Ocena dokonywana w opinii dotyczy przede wszystkim zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej oraz formalnych elementów uzasadnienia. Do prezentowania stanowiska Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Infrastruktury.
Nowe rozwiązania doprecyzowują istniejące regulacje w:
1) zapewnieniu krótszego czasu przejazdu służb ratowniczych podejmujących działania ratunkowe w przypadku wystąpienia zdarzenia drogowego, a – co za tym idzie – zwiększeniu szans na przeżycie lub na mniejszy uszczerbek zdrowia ofiar takiego zdarzenia;
2) zmniejszeniu długości zatorów drogowych, a – co za tym idzie – zapewnieniu bardziej płynnego i bezpieczniejszego ruchu na drogach w przypadku wykonywania manewru zmiany pasa ruchu, kiedy na jezdni z co najmniej dwoma pasami ruchu w jednym „Korytarz życia” w krajach Europy. Propozycje Ministerstwa Infrastruktury są zbliżone do sprawdzonych od lat rozwiązań funkcjonujących w wielu w krajach Europy. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu: - W Austrii, Luksemburgu, Niemczech, Słowenii i na Węgrzech (w przypadku tego ostatniego kraju, zgodnie z powyższym, wynika to wyłącznie z przyjętej praktyki, a nie z ustawodawstwa) „korytarz życia” powinien być utworzony przy skrajnym lewym pasie. Oznacza to, że kierujący pojazdami na skrajnym lewym pasie muszą jechać tak blisko lewej strony, jak tylko to możliwe, podczas gdy pojazdy na pozostałych pasach jadą jak najbliżej prawej strony (czasami korzystając nawet z pasa awaryjnego). Pojazdy nie powinny być ustawione po przekątnej, ale raczej równolegle do linii, aby zajmować jak najmniej miejsca.
- W Republice Czeskiej do końca września 2018 r. kierowcy byli prawnie zobowiązani do utworzenia korytarza przy skrajnym prawym pasie, przy zastosowaniu tej samej zasady: wszystkie pojazdy na skrajnym prawym pasie jadą jak najbliżej prawej strony, podczas gdy pojazdy na pozostałych pasach ruchu jadą jak najbliżej lewej strony.
Argumentowano, że tworzenie „korytarza życia” po prawej stronie ułatwia służbom ratunkowym zjechanie z autostrady. Gdyby pojazd ratunkowy jechał takim korytarzem utworzonym po lewej stronie, przy zjeździe z autostrady (tj. skręcie w prawo) na wielopasmowej przeciążonej drodze mógłby napotkać duże utrudnienia (dotyczy to tylko krajów, gdzie ruch jest prawostronny). Z kolei w krajach, w których „korytarz życia” tworzy się obok lewego skrajnego pasa, argumentuje się to faktem przyśpieszenia czasu przejazdu pojazdu ratunkowego, ponieważ duże i ciężkie pojazdy zwykle jeżdżą prawym pasem drogi i trudniej im manewrować w celu ustąpienia miejsca. Od października 2018 r. sposób tworzenia korytarza w Republice Czeskiej jest tożsamy jak w Austrii, Luksemburgu, Niemczech, Słowenii i na Węgrzech.
I kolejne wyjaśnienie w kontekście europejskich rozwiązań: - W przestrzeni publicznej istnieje ponadto powszechne błędne przekonanie, że pas awaryjny (czyli część pobocza służąca do zatrzymywania się i postoju pojazdów unieruchomionych z przyczyn technicznych) istnieje po to, aby umożliwić przejazd 6 pojazdom uprzywilejowanym. Chociaż w niektórych krajach UE (Grecja i Rumunia) faktycznie mogą one być do tego używane (szczególnie w przypadku konieczności omijania zatłoczonej drogi), to jednak w pierwszej kolejności mają one służyć jako pas do awaryjnego zatrzymywania się dla kierowców wszystkich pojazdów w przypadku problemów technicznych w pojeździe lub w innej sytuacji awaryjnej. Tak więc dla wszystkich użytkowników drogi korzystniejsze jest tworzenie „korytarza życia”, bowiem pobocze może okazać się zablokowane, co uniemożliwi przejazd służb ratunkowych, albo może okazać się niewystarczająco szerokie dla przejechania tamtędy np. wozu strażackiego.
Jak podsumowano w ocenie skutków regulacji większość krajów Unii Europejskiej, tj. Belgia, Bułgaria, Estonia, Finlandia, Francja, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Malta, Portugalia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy – podobnie jak i Polska, nie uregulowało dotychczas przedmiotowej kwestii w sposób kompleksowy w swoim ustawodawstwie, zakładając, że użytkownicy dróg znają zasady ruchu drogowego i zachowują zdrowy rozsądek w sytuacjach awaryjnych. I tak np. w Finlandii, Francji czy Wielkiej Brytanii kierowcy muszą zapewnić pierwszeństwo pojazdom ratowniczym z migającymi światłami i włączonymi „syrenami”, jednak jak dokładnie to zrobią, zależy tylko od nich. Jako rozwiązanie przedmiotowego problemu nieliczne kraje członkowskie UE, takie jak Austria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Grecja, Hiszpania, Luksemburg, Niemcy, Rumunia, Słowenia, przyjęły przepisy prawne zobowiązujące kierowców w takich sytuacjach do podejmowania konkretnych działań w celu utworzenia przejezdnego pasa ruchu (popularnie określanego już w latach osiemdziesiątych XX wieku jako „korytarz życia” lub „pas ratunkowy”), a za brak ich przestrzegania (a także utrudnianie oraz niewłaściwe wykorzystywanie lub nadużywanie takiego korytarza) wprowadziły surowe sankcje karne.
I regulacje określone jako „jazda na suwak”. Warto przywołać, iż Biuro Inżynierii Ruchu Drogowego w Minnesocie w Stanach Zjednoczonych przeprowadziło badanie dotyczące efektów stosowania przez kierowców systemu „jazdy na suwak”, które wskazały trzy główne korzyści z tworzenia „suwaka”:
1) zmniejszenie długości zatoru drogowego (korku) nawet o 50%, a co za tym idzie – zapewnienie płynności ruchu;
2) zmniejszenie „agresji drogowej” wśród kierowców przez jasno określone zasady postępowania;
3) zmniejszenie nadmiernej prędkości pojazdów poruszających się po pasach ruchu w celu utworzenia suwaka, a co za tym idzie – poprawa stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego przez redukcję liczby zdarzeń drogowych. Ponadto amerykańscy specjaliści z tego zakresu wskazują, że system „jazdy na suwak” może działać tylko wtedy, gdy wszyscy uczestnicy ruchu drogowego będą go przestrzegać.
Jak zaproponowano w projekcie ustawa ma wejść w życie z dniem 1 listopada 2019 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 2, który wchodzi w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia. Wcześniej oczywiście musi zostać poddany procedowaniu w Sejmie, Senacie itd. (jm)
