- Problem likwidacji przejazdów i przejść kolejowo-drogowych zlokalizowanych na wewnętrznych drogach gmin to problem, z którym od kilku lat zmagają się przede wszystkim rolnicy na terenie całej Polski. Właściciele gruntów, których dotyczy powyższy problem, szukają pomocy w lokalnych samorządach, izbach rolniczych, jak również biurach poselskich – czytamy w interpelacji nr 11231 zaadresowanej do Ministerstwa Infrastruktury. Znamy stanowisko resortu.
Problem. Jak się dowiadujemy jednym z warunków utrzymania przejazdu jest przekształcenie przez gminę drogi wewnętrznej w drogę publiczną. Ta procedura wymaga czasu i jest kosztowna, wymagająca uzasadnienia z punktu widzenia gminy. Jak informują autorzy wystąpienia: - Rozwiązaniem proponowanym przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA jest podpisanie przez potencjalnego użytkownika (osobę, firmę) z PKP skomplikowanej umowy na utrzymanie przejazdu, co jest, zdaniem samorządu rolniczego, nie do zaakceptowania z uwagi na brak możliwości zapewnienia przez użytkownika obowiązujących zasad utrzymania przejazdu czy bezpieczeństwa innych osób z niego korzystających i wzięcia całej odpowiedzialności za utrzymanie i ewentualne zdarzenia, które mogą mieć miejsce. Likwidacja przejazdów dotyczy przede wszystkim rolników, których jedynym źródłem utrzymania jest działalność rolnicza. Podpisanie umów z PKP PLK SA zwiększy koszty prowadzonej przez nich działalności i znacznie utrudni ich funkcjonowanie. Zainteresowani pytali czy resort przewiduje zmianę przepisów, które są podstawą do likwidacji przejazdów i przejść kolejowo-drogowych.
Stanowisko Ministerstwa Infrastruktury. W sprawie przywołanego problemu wypowiedziało się Ministerstwo Infrastruktury, informację złożył sekretarz stanu Andrzej Bittel. Czytamy na wstępie: - Zgodnie z § 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1744, z późn. zm.), do kategorii F zalicza się przejazdy kolejowo-drogowe i przejścia zlokalizowane na drogach wewnętrznych, tj. nieposiadających statusu dróg publicznych w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 470, z późn. zm.). Zarządcy infrastruktury kolejowej, realizując obowiązki nałożone rozporządzeniem przystąpili do weryfikacji kategorii poszczególnych przejazdów kolejowo-drogowych na zarządzanej przez siebie sieci, identyfikując tym samym wszystkie przejazdy zlokalizowane w ciągach dróg nieposiadających statusu drogi publicznej. W takich przypadkach zarządcy podjęli działania zmierzające do zmiany kategorii tych przejazdów na kategorię F, co ma na celu wskazanie osób uprawnionych – właściwych do odpowiedzialnego i bezpiecznego przekraczania linii kolejowej. Podjęte przez zarządców infrastruktury działania, dążące do optymalizacji przejazdów kolejowo-drogowych pod kątem zapewnienia bezpieczeństwa ich użytkowników, są w ocenie Ministra Infrastruktury postępowaniem jak najbardziej zasadnym. W przypadku braku zgłoszenia do właściwego terenowo Zakładu Linii Kolejowych przez podmiot zainteresowany podpisaniem umowy umożliwiającej dalsze funkcjonowanie ww. przejazdu kolejowodrogowego, jako użytku niepublicznego kategorii F lub nieuzyskania przez ww. drogę statusu drogi publicznej wraz z nadaniem numeru drogi stosownie do przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 470, z późn. zm.), przedmiotowy przejazd będzie podlegał likwidacji. Warto przy tym wskazać, że na podstawie art. 38 ust 3 ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2019 r., poz. 710, z późn. zm.) koszty utrzymania infrastruktury kolejowej (w tym przypadku przejazdów kolejowo-drogowych, jeśli zostanie im zmieniona kategoria na kategorię F) mogą być finansowane (lub współfinansowane) przez jednostki samorządu terytorialnego.
Użytkownicy. W dalszej części jest mowa o użytkownikach tych przejazdów: - Umowa z zarządcą infrastruktury, o której mowa powyżej, może przewidywać więcej niż jednego użytkownika danego przejazdu kolejowo-drogowego, a większa liczba potencjalnych użytkowników skutkuje także solidarnym rozłożeniem opłaty pomiędzy wszystkich zainteresowanych. Użytkownikami przejazdów kolejowo-drogowych kategorii F mogą być także służby ratownicze, co ma miejsce również obecnie.
I koszty: - Z informacji uzyskanych z PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. wynika, iż opłata za użytkowanie przejazdu kat. F uwzględnia zarówno koszty bezpośrednie, jak i pośrednie (najem terenu, amortyzacja, podatki oraz koszty diagnostyki, narzuty), bez marży zysku. Stawka czynszu za użytkowanie przejazdu kolejowo-drogowego kategorii F zabezpieczonego tak jak przejazd kategorii A lub B wynosiłaby ok. 3000-4000 zł netto miesięcznie. Na ww. koszt składałyby się m.in.: obsługa przejazdu, utrzymanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i samoczynnej sygnalizacji przejazdowej, oświetlanie przejazdu, nadzorowanie lub wykonywanie robót na przejeździe. Z uwagi na konieczność prowadzenia diagnostyki infrastruktury kolejowej, jak również odprowadzania podatków do gmin, roczny koszt czynszu przejazdu kolejowo-drogowego ponoszonego przez jego użytkownika wynosi dla większości przejazdów 300-900 PLN. Dla przejazdów na liniach nieeksploatowanych opłaty wynoszą odpowiednio 300-500 PLN. Opłaty te, dotyczą przejazdów wyposażonych w rogatki stale zamknięte, otwierane w razie potrzeby przez użytkowników. Rozporządzenie nie przewiduje wyjątków dla przejazdów kolejowo-drogowych zlokalizowanych w ciągu dróg wewnętrznych stanowiących dojazd do zamieszkałych nieruchomości.
Zmiany prawa? Kończąc swoją informację A. Bittel podsumowuje: - W najbliższym czasie w Ministerstwie Infrastruktury nie przewiduje się podjęcia prac nad zmianą rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie w przedmiotowym zakresie, z uwagi na powyższe, w tej materii rozmowy z Zarządem PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. nie są prowadzone. (jm)
