Regularnie w perspektywie wakacji pojawia się kwestia obowiązkowego wyposażenia pojazdów w apteczki pierwszej pomocy. Obowiązujące prawo nie wprowadza powszechnego obowiązku jej posiadania w pojeździe. Oczywiście każdy może dobrowolnie tak wyposażyć swój pojazd. Pozostaje jednak określenie co powinna ona zawierać. Co Ministerstwo Infrastruktury w tej sprawie?
Stan prawny. Obecnie obowiązujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stan prawny nie wprowadza obowiązku wyposażania wszystkich rodzajów pojazdów w apteczkę doraźnej pomocy. Wymóg ten dotyczy jedynie niektórych pojazdów takich jak autobusy, taksówki, samochody ciężarowe przystosowane do przewozu osób, a także pojazdy przeznaczone do nauki jazdy i egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania. Pojazdy zarejestrowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a uczestniczące w ruchu międzynarodowym obowiązane są posiadać wyposażenie zgodne z Konwencją o ruchu drogowym zawartą w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. (Dz. U. z dnia 24 lutego 1988 r. Nr 5 poz. 40, z późn. zm.), której Polska jest stroną. Konwencja o ruchu drogowym nie określa wymogów w zakresie obowiązku wyposażenia, jak również zawartości apteczek w pojazdach, wobec powyższego wyposażenie pojazdu zarejestrowanego w Polsce, nie powinno być kwestionowane na gruncie przepisów obowiązujących na terytoriach innych państw będących stroną Konwencji.
Uzasadnienie. - Zgodnie z §11 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, w skład wymaganego wyposażenia samochodu osobowego nie wchodzi apteczka. Zgodnie z art. 162 §1 Kodeksu karnego, penalizowane jest nieudzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w sytuacji, kiedy możliwe jest jej udzielenie. Wprawdzie judykatura i literatura prawnicza stoi na stanowisku, że koniecznym do wypełnienia obowiązku udzielenia pomocy w jego minimalnym zakresie jest jedynie wezwanie służb ratunkowych, jednak zważywszy na fakt, że każdy kierowca w ramach kursu na prawo jazdy obowiązkowo przechodzi także szkolenie z pierwszej pomocy, zasadnym wydaje się uznać, że kierowcy w praktyce byliby gotowi do udzielenia pomocy przynajmniej w zakresie niezbędnym dla utrzymania czynności życiowych do czasu przybycia służb ratunkowych. Aby mogli to jednak zrobić w sposób nie zagrażający ich życiu lub zdrowiu, muszą być wyposażeni w podstawowy sprzęt medyczny, taki jak rękawiczki gumowe czy maseczka służąca do wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Można dojść do konstatacji, że zaliczenie apteczki w poczet niezbędnego wyposażenia samochodu osobowego w sposób oczywisty wpłynęłoby na poczucie bezpieczeństwa kierowców postawionych w sytuacji konieczności podjęcia działań ratunkowych, a to z kolei mogłoby się przełożyć na zwiększenie bezpieczeństwa ofiar wypadków w ruchu drogowym. Ponadto, pieszy będący świadkiem zaistnienia sytuacji zagrożenia dla zdrowia lub życia osoby postronnej miałby gwarancję, że zatrzymując dowolny samochód, znajdzie w nim przedmioty niezbędne do udzielenia pomocy ofierze takiej sytuacji – czytamy w interpelacji skierowanej do resortów: infrastruktury i spraw wewnętrznych i administracji.
Ministerstwo Infrastruktury. Ministerstwo infrastruktury odpowiadając na postulat zobowiązania kierowców do posiadania apteczek samochodowych podkreśla: - Wielokrotnie we wszelkich działaniach informacyjno-edukacyjnych skierowanych do uczestników ruchu drogowego (w tym do kierowców), rekomendowało i nadal to robi, dobrowolne wyposażenie pojazdów w apteczki pierwszej pomocy. Prowadząc od czterech lat akcję informacyjno-edukacyjną skierowaną do osób po 60 roku życia, wielokrotnie zwracano uwagę, iż wskazane jest, aby pojazd był wyposażony w apteczkę pierwszej pomocy. Również działania prowadzone rokrocznie przez resort transportu w ramach Ogólnopolskich Dni Transportu czy Dnia Dziecka, posiadały elementy edukacyjne w formie rozmów, konkursów, podczas których temat apteczek i ich dobrowolnego posiadania na wyposażeniu pojazdu był wielokrotnie poruszany. Kwestie dobrowolnego posiadania apteczek pierwszej pomocy w pojazdach, ale również w motocyklach, były przedmiotem dyskusji także podczas Kongresów Motocyklowych organizowanych w 2018 i 2019 roku przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. W ramach tych kongresów poza panelami dyskusyjnymi odbywały się działania towarzyszące, jak np.: pokazy Pierwszej Pomocy, podczas których temat posiadania apteczek, był wyjaśniany przez ratowników medycznych wraz z praktycznym pokazem sposobu korzystania z nich. Ministerstwo Infrastruktury realizuje również działania finansowane ze środków unijnych, w tych projektach również tematyka apteczek pierwszej pomocy znalazła swoje miejsce. I tak na potrzeby działań edukacyjnych były zakupywane apteczki pierwszej pomocy, które podczas spotkań, w tym pokazów Pierwszej Pomocy były przekazywane jako nagrody dla uczestników.
Podsumowanie. - Jednocześnie informuję, że resort infrastruktury nie planuje obecnie zmian w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2016 r. poz. 2022, z późn. zm.) w zakresie włączenia do obowiązkowego wyposażenia pojazdu apteczki spełniającej normę DIN 13164 – informuje przedstawiciel Ministerstwa Infrastruktury. (jm)
