Legislacja

Spór kompetencyjny na drodze. Czy jest?

14 lipca 2017

Spór kompetencyjny na drodze. Czy jest?
(Fot. KG PSP „Ćwiczenia TARNOBRZEG 2017)

Od lat powraca zagadnienie usuwania z jezdni oraz pasa drogowego substancji niebezpiecznych, powstałych w wyniku kolizji lub wypadku drogowego. Tym razem posłanka Monika Wielichowska pyta o takie sytuacje na drogach krajowych (interpelacja nr 12527).

Spór kompetencyjny istnieje. Adresując swoje wystąpienie do ministra spraw wewnętrznych przypomina, iż istnieje spór kompetencyjny pomiędzy Państwową Strażą Pożarną a przedstawicielami zarządcy drogi podczas prowadzenia działań ratowniczych związanych z wyciekiem płynów eksploatacyjnych pojazdów na powierzchnię drogi (benzyna, olej, płyn hydrauliczny) powstałym na skutek zdarzeń komunikacji drogowej lub wad środków transportu. Brak działań w zakresie usuwania substancji chemicznych grozi powstaniu katastrofy ekologicznej - komentuje. I dalej prosi o odpowiedź na postawione pytanie i rozwiązanie tego sporu kompetencyjnego: Która ze stron tego sporu odpowiedzialna jest za czynności związane z przywróceniem przejezdności drogi wojewódzkiej w sytuacji wycieku płynów eksploatacyjnych ze środków transportu?

Resort rozstrzyga. W imieniu resortu odpowiedzi udzielił Jarosław Zieliński, sekretarz stanu w MSWiA. Informował, że kwestie związane z prowadzeniem przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej (PSP) działań na drogach zostały uregulowane przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej w listopadzie 2012 roku w Zasadach postępowania jednostek ochrony przeciwpożarowej w związku ze zdarzeniami na drogach. Dokument ten został opracowany właśnie w celu uregulowania zagadnienia prowadzenia działań ratowniczych na drogach z uwagi na niejasne przepisy dotyczące ww. problematyki, które powodowały liczne spory kompetencyjne.

Zasady działań w związku ze zdarzeniami na drogach. W Zasadach przyjęto, że pierwszy etap działań związanych z usuwaniem skutków wypadków stanowią czynności ratownicze podejmowane przez podmioty ratownicze, polegające na usunięciu nagłych zagrożeń dla życia ludzi, ale także zagrożeń pożarowych, technicznych, chemicznych oraz zagrożeń dla środowiska. Zakończenie działań ratowniczych nie oznacza jednak możliwości wznowienia ruchu na drodze. W dalszej kolejności podejmowane są bowiem czynności dochodzeniowe realizowane przez Policję (często w obecności prokuratora), a następnie usunięcie pojazdów oraz przygotowanie drogi do ruchu pojazdów (co stanowi obowiązek zarządcy drogi). Możliwość wznowienia ruchu na drodze świadczy o usunięciu wszystkich skutków danego zdarzenia. Ponadto w wymienionym dokumencie przyjęto, że dokonanie pełnej oceny występującego zagrożenia wymaga rozpoznania na miejscu zdarzenia i nie jest możliwe na podstawie samego zgłoszenia. Przyjęto zatem założenie, że po uzyskaniu zgłoszenia dysponowane są siły ratownicze, których dowódca na miejscu ocenia zagrożenie i stwierdza, czy istnieje podstawa do podjęcia działań o charakterze ratowniczym. Niewielka plama oleju lub paliwa może się okazać w istocie problemem stwarzającym zagrożenie dla środowiska lub w przypadku benzyny również zagrożenie pożarowe bądź zagrożenie wybuchem i może wymagać podjęcia działań ratowniczych. Należy jednak podkreślić, że usuwanie śliskości, tj. zapewnienie drodze właściwych parametrów przyczepności nie stanowi czynności o charakterze ratowniczym, ale porządkowym. Zatem działania ratownicze prowadzone są do momentu, gdy na podstawie rozpoznania prowadzonego na miejscu kierujący działaniami ratowniczymi stwierdzi brak zagrożeń stanowiących podstawę do ich podjęcia. Powyższy tryb postępowania nie jest zależny od treści zgłoszenia i osoby zgłaszającej. Jednocześnie, w celu maksymalnego skrócenia czasu przywracania ruchu na drodze, w Zasadach dopuszczono również możliwość, aby w ramach pomocy Policji jednostki PSP oświetlały teren, na którym prowadzone są czynności dochodzeniowe lub usuwane są uszkodzone w zdarzeniach pojazdy w najbliższe miejsce, gdzie nie stwarzają zagrożenia w ruchu. Na podobnych zasadach może zostać udzielona pomoc zarządcy drogi, jednak wsparcie innych podmiotów jest uzależnione od spełnienia następujących warunków: 1) działania ratownicze stanowią priorytet, co oznacza, że w przypadku zgłoszenia innego zdarzenia wymagającego podjęcia działań ratowniczych, siły ratownicze niezwłocznie zostaną do niego zadysponowane, 2) obecność na miejscu zdarzenia przedstawiciela służby bądź instytucji, której jednostka PSP udziela wsparcia, 3) zakres pomocy PSP nie może przekroczyć technicznych możliwości sił ratowniczych obecnych na miejscu zdarzenia.

I dalej minister w imieniu resortu wyjaśnia: Z uwagi na fakt, że ww. rozwiązania początkowo budziły kontrowersje wśród zarządców dróg, Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej (KG PSP) podjęła działania w celu wyjaśnienia stanowiska zawartego w Zasadach. Należy bowiem zaznaczyć, że ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych jako zarządców dróg wskazuje Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) oraz jednostki samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, co skutkuje koniecznością przedstawienia przedmiotowych zagadnień różnym zarządcom. Obecnie trwają prace nad porozumieniem pomiędzy KG PSP a GDDKiA oraz wprowadzeniem przez zarządcę dróg krajowych Zasad postępowania zarządcy drogi w związku ze zdarzeniami na zarządzanej sieci dróg krajowych, które będą spójne z Zasadami postępowania jednostek ochrony przeciwpożarowej w związku ze zdarzeniami na drogach, wydanymi przez KG PSP. Ze spotkań w grupie roboczej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego poświęconych przedmiotowej tematyce wynika, iż przedstawiony tryb postępowania Państwowej Straży Pożarnej jest akceptowany przez Związek Powiatów Polskich.

NIK uznał prawidłowość realizacji zadań przez KG PSP. Ponadto należy podkreślić, że w 2016 roku Najwyższa Izba Kontroli (NIK) prowadziła kontrolę w zakresie przygotowania podmiotów do prowadzenia działań na autostradach i drogach ekspresowych, którą objęto instytucje oraz służby zaangażowane w usuwanie skutków zdarzeń na drogach, m.in. Policję, PSP, GDDKiA, a także wojewodów. W trakcie prowadzonej kontroli, analizie poddano również stanowisko KG PSP w sprawie działań ratowniczych na drogach. Wyniki powyższej kontroli wskazują, że NIK uznała prawidłowość realizacji zadań przez KG PSP – podsumował minister Zieliński. (jm)