Sejmowa Komisja Infrastruktury swoje posiedzenie przeznaczyła na pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym (druk 2216). Uzasadniał senator Stanisław Jurewicz. Senator Stanisław Jurcewicz:“Bardzo dziękuję. Panie przewodniczący, panie ministrze, Wysoka Komisjo! Postaram się w sposób bardzo syntetyczny przedstawić istotę legislacji wniesionej przez Senat. Ustawa o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym dotyczy wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 roku. Przedmiotem i istotą rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego była niezgodność z Konstytucją art. 130a ust. 10 oraz art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Trybunał Konstytucyjny stwierdził w swoim orzeczeniu, iż regulacja prawna przewidująca przejście własności pojazdów z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa, jest niezgodna z art. 46 Konstytucji. Dwa wymienione przepisy Trybunał uchylił czy też stwierdził nieważność z Konstytucją w roku 2008. Wyrok ten w powyższym zakresie, o którym mówiłem, wszedł w życie z dniem 3 czerwca 2009 roku. Dlatego też w imieniu Senatu proszę o przyjęcie projektu ustawy. Dziękuję za uwagę. “
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Zbigniew Sosnowski:
”Panie przewodniczący, Wysokie Prezydium, panie i panowie posłowie! Panie senatorze, dostojni goście, szanowni państwo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko rządu wobec senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym, druk nr 2216. Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 roku. Trybunał orzekł, iż:
1. art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym w zakresie, w jakim dopuszcza odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu, jest niezgodny z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2. art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy powołanej w punkcie 1 jest niezgodny z art. 64 ust. 3 Konstytucji RP;
3. par. 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 roku w sprawie usuwania pojazdów jest niezgodny z art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy powołanej w punkcie 1 oraz z art. 92 ust. 1 i art. 46 Konstytucji RP.
Zaproponowane w senackim projekcie zmiany do ustawy – Prawo o ruchu drogowym polegają na wprowadzeniu sądowego trybu rozstrzygania w przedmiocie utraty własności pojazdu usuniętego z drogi, który w ustawowym terminie 6 miesięcy nie został odebrany przez osobę uprawnioną. Zgodnie z projektowaną regulacją na wniosek podmiotu, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu, sąd będzie orzekał w przedmiocie sprzedaży pojazdu, co w opinii projektodawcy przyczyni się do skuteczniejszego odbioru pojazdów z parkingu przez ich właścicieli oraz pozwoli na zaspokojenie roszczeń z tytułu opłat za usunięcie i parkowanie pojazdu. Zakwestionowany przepis art. 130a ust. 10 ustawy – Prawo o ruchu drogowym stanowi o przejściu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa na mocy ustawy.
Przedmiotowy senacki projekt ustawy uzależnia złożenie wniosku do sądu o sprzedaż pojazdu od spełnienia łącznie trzech przesłanek:
– nieodebrania pojazdu z parkingu w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia;
– bezskutecznego wezwania właściciela pojazdu do uiszczenia opłaty za usunięcie i parkowanie pojazdu oraz do odbioru pojazdu w terminie 30 dni od dnia wezwania, łącznie z pouczeniem w wezwaniu o skutkach nieodebrania pojazdu;
– niespełnienia w terminie 30 dni od dnia wezwania ciążących na właścicielu obowiązków.
Z uwagi na konieczność dostosowania przepisów prawa do powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego w resorcie spraw wewnętrznych i administracji przygotowywany jest projekt rządowy ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Obecnie prace znajdują się na etapie ponownych uzgodnień międzyresortowych. Projekt zakłada kompleksową nowelizację ustawy - Prawo o ruchu drogowym, w tym również zmiany w zakresie realizacji wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Zmiany, odmienne od zaproponowanych w senackim projekcie ustawy polegają na:
– określeniu, że w przypadku pojazdu usuniętego z drogi starosta występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli pojazd nie został odebrany przez osobę uprawnioną w terminie 3 miesięcy od dnia usunięcia. Sąd będzie orzekał o przepadku pojazdu w postępowaniu cywilnym w trybie nieprocesowym;
– przekazaniu zadań w zakresie usuwania i parkowania pojazdów, jako zadania własnego, powiatom realizowanym przez powiatowe jednostki organizacyjne bądź przez podmioty wyłonione w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. W celu zapewnienia środków na realizację tego zadania powiaty będą dofinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jeżeli przejęty pojazd uznany zostanie za odpad, Fundusz będzie udzielał dofinansowania powiatom w formie dotacji. Dofinansowanie będzie udzielane na warunkach podobnych do dofinansowania gmin w zakresie zbierania porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji. Mówi o tym art. 50a ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Powiat otrzyma dotację proporcjonalną do liczby pojazdów przekazanych do stacji demontażu, wskazanych we wniosku. Projekt przewiduje zmiany w art. 401 ust. 12 oraz w art. 415 ust. 5b ustawy z dnia 27 kwietnie 2001 roku – Prawo ochrony środowiska, dotyczące dofinansowania powiatów w zakresie zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji, nabytych w drodze przepadku w trybie art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym.
W odniesieniu do senackiego projektu, w opinii Rady Ministrów, rozwiązanie kwestii wskazanej w wyroku Trybunału Konstytucyjnego ma charakter jedynie częściowy i jednocześnie budzi zastrzeżenie. Oto najważniejsze z nich:
1. Zgodnie z art. 1 pkt 2 projektu projektowany art. 130a ustawy zakłada, że do sądu z wnioskiem o orzeczenie sprzedaży pojazdu będzie mógł występować podmiot, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu. Wydaje się, że zaproponowane rozwiązanie może rodzić poważne problemy w jego realizacji. Podmiot zlecający usunięcie pojazdu nie jest wyspecjalizowany w zakresie postępowania cywilnego. Nawet gdyby czynności te miały być wykonywane przykładowo, przez komórki prawne Policji, to ilość tego typu spraw zmuszałaby do znacznego rozbudowania ich struktur.
2. Projektowany art. 130a ust. 10c stanowi o niezwłocznym wydaniu przez sąd postanowienia o sprzedaży pojazdu. Przepis ten wprowadza wymóg orzekania o sprzedaży pojazdu w drodze prawomocnego orzeczenia sądu, jednak wbrew wytycznym Trybunału Konstytucyjnego, uzależnia pozbawienie własności wyłącznie od ziszczenia się ustawowych przesłanek formalnych. Zgodnie z uzasadnieniem wyroku Trybunału udział sądu nie może sprowadzać się tylko do niejako automatycznego orzekania o pozbawieniu prawa własności. Mechanizm taki będzie uniemożliwiał zweryfikowanie zasadności usunięcia pojazdu z drogi. Przygotowywany projekt rządowy czyni zadość powyższemu poglądowi Trybunału Konstytucyjnego i zakłada propozycję następującego brzmienia projektowanego art. 610 ze znaczkiem 7, par. 3 Kodeksu postępowania cywilnego: “Przed wydaniem orzeczenia o przepadku pojazdu sąd bada, czy zostały spełnione ku temu wszystkie przesłanki, a w szczególności, czy pojazd można uznać za porzucony z zamiarem pozbycia się lub czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru, dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego”.
3. Zgodnie z intencją projektodawcy suma uzyskana ze sprzedaży pojazdu będzie służyła zaspokojeniu opłat za jego usunięcie i parkowanie, zaś nadwyżka, po potrąceniu kosztów sprzedaży, będzie przekazywana do depozytu sądowego. Mówi o tym projektowany art. 130a ust. 10d ustawy. Biorąc pod uwagę zasadę legalizmu statuowaną art. 7 Konstytucji RP, wątpliwości budzi kwestia, iż w projekcie nie został wskazany podmiot uprawniony do odbioru depozytu, to jest nadwyżki uzyskanej ze sprzedaży pojazdu po potrąceniu kosztów sprzedaży.
Mając na względzie powyższe, Rada Ministrów wnosi o rezygnację z dalszych prac nad projektem senackim ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Zwracam państwu uwagę, że rząd przygotował kompleksowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz zmianie niektórych innych ustaw. Jest to projekt całościowy, znacznie szerszy jak projekt senacki. Projekt ten jest już po uzgodnieniach międzyresortowych i w najbliższym okresie trafi pod obrady posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów. Wedle mojej wiedzy, w październiku a najpóźniej w listopadzie projekt rządowy trafi pod obrady Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję za uwagę.”
