W Sejmie RP procedowany jest rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. W projekcie umieszczono przepis dotyczący przestępstw drogowych popełnianych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego i w konsekwencji konfiskaty pojazdu.
Procedowanie. Jeszcze w lutym br. (22.2.) do Sejmu RP wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2024 [kliknij]). Projekt został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu i to odbyło się 9 marca [kliknij]. W ramach dalszego procedowania zaproponowanego aktu skierowany on został do pracy w Komisji. 31 marca [kliknij] obradowała Podkomisja stała do spraw nowelizacji prawa karnego.
Konfiskata pojazdu. Przedłożony projekt zawiera także kwestie dotyczące rozszerzenia katalogu sytuacji przepadku pojazdu, w tym wypadku uciążliwości będącej konsekwencją przestępstw drogowych popełnianych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
Autorzy projektu zaproponowali m.inn. dodanie:
„Art. 44b. § 1. W wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym. § 2. Jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił własności lub stanowił współwłasność sprawcy, orzeka się przepadek jego równowartości. § 3. Jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego z uwagi na jego zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jest niemożliwe lub niecelowe, orzeka się przepadek równowartości pojazdu. § 4. Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu mechanicznego nie orzeka się, jeżeli sprawca prowadził niestanowiący jego własności lub współwłasności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takim wypadku sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Art. 44c. § 1. Za wartość pojazdu mechanicznego dla celu orzeczenia przepadku jego równowartości przyjmuje się szacunkową, średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na dzień popełnienia przestępstwa w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie § 2.
§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania szacunkowej, średniej wartości rynkowej pojazdu mechanicznego, uwzględniając potrzebę wprowadzenia jednolitych i zestandaryzowanych kryteriów pozwalających na oszacowanie średniej wartości rynkowej pojazdu bez przeprowadzania indywidualnej oceny jego stanu technicznego.”;
Jak uzasadniano taki środek w obecnym stanie prawnym może być orzekany np. za tzw. zabójstwa drogowe w ramach instytucji przepadku narzędzia (art. 44 § 2 k.k.). Projekt rozszerza jego zastosowanie również na przestępstwa w ruchu lądowym, np. popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (art. 178a k.k., art. 177 k.k. popełniony w warunkach określonych w art. 178 k.k.).
Powiedziano także: „Przepadek pojazdu mechanicznego lub przepadek jego równowartości nie jest karą i nie musi być dostosowany do dochodów lub sytuacji majątkowej sprawcy (analogicznie jak przepadek narzędzia, czyli przedmiotu, który służył lub był przeznaczony do popełnienia przestępstwa - art. 44 § 2-7 k.k.). Celem tego środka reakcji prawnokarnej jest bowiem utrudnienie sprawcy popełnienia przestępstwa w przyszłości przez pozbawienie go pojazdu mechanicznego, a w przypadku przepadku równowartości przez pozbawienie go środków pieniężnych, które może przeznaczyć na zakup pojazdu”.
Podkomisja. W ramach procedowania szczegółowego projektu posłowie - członkowie Podkomisji stałej do spraw nowelizacji prawa karnego (zmiana 11, 13). Wśród zgłoszonych poprawek kwestia ujednolicenia zapisu, iż środek dotyczy „pojazdów mechanicznych”. W brzmieniu ogólnym - „pojazdów”, powstawały wątpliwości co do ewentualnej konfiskaty rowerów. Podjęto także ratio legis przepisu odnoszącego się do sytuacji, gdy po zdarzeniu/wypadku, a jeszcze przed poddaniem przez uprawniony organ badaniu (dla określenia stopnia spożycia alkoholu lub użycia innego środka), kierowca-sprawca spożywa alkohol lub zażywa środek odurzający. Biuro legislacyjne zgłosiło tu wątpliwość: - Jeżeli decydujemy się do pewnego stopnia na penalizowanie tego typu zachowań, to czy nie powinien to być odrębny czyn, na gruncie kodeksu karnego czy kodeksu wykroczeń? Eksperci podnieśli kwestię ubezpieczenia, zapłaty rat składki zabezpieczanego, a przed wyrokiem sądowym, czyli w okresie czasowego zajęcia pojazdu. Zgłoszono poprawkę dotyczącą ustalania wartości konfiskowanego pojazdu. Analizowano wysokość zasądzanej nawiązki. Itd.
Podkomisja przegłosowała projekt wraz z zaakceptowanymi poprawkami. Posłowie pracują dalej. (jm)
