W trakcie konferencji zorganizowanej 20 września br. przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych prof. dr inż. Marcin Ślęzak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego zapoznał uczestników z problemami szkolenia kandydatów na kierowców w Polsce. Informacja opracowana została na podstawie analizy wyników egzaminów i błędów popełnianych przez kandydatów na kierowców w wybranych word-ach oraz wypadków drogowych. Do badania wybrano cztery miasta, w których zlokalizowane są wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego: Gorzów Wielkopolski, Koszalin, Piłę i Zieloną Górę. Wyniki analizy bardzo ważne.
Charakterystyka brd. Analizy bezpieczeństwa w wybranych obszarach przeprowadzono w Polskim Obserwatorium BRD na podstawie danych SEWIK za okres 3 lat- 2020-2022. Przeanalizowano dane w odniesieniu do województw i miast objętych analizą egzaminów. Posłużono się liczbą wypadków drogowych, zabitych i rannych oraz wskaźnikami zagrożenia. Analizie poddano wypadki z udziałem młodych kierowców motocykli, samochodów osobowych, ciężarowych, autobusów. Odnotowano zagrożenia w województwach i porównano je ze średnimi wartościami w odniesieniu do całego kraju. Są to niewielkie liczby w skali roku. Przygotowaną charakterystykę miast i województw uzupełniono o analizę bezpieczeństwa w aktualizowanych obszarach. Wskaźnik zagrożenia tamtejszych mieszkańców kształtuje się na poziomie średniej krajowej. Zgodnie z tendencją w całej Polsce maleje zagrożenie. Liczba wypadków jest powiązana z wielkością miasta.
Na podstawie analizy wypadków drogowych z lat 2020-2022 stwierdzono, że:
- na terenie trzech badanych województw wydarza się około 17% wypadków drogowych w Polsce, a ginie w nich 18% zabitych na drogach,
- wskaźnik zagrożenia mieszkańców na terenie województwa lubuskiego i wielkopolskiego jest wyższy niż średni w kraju, a w województwie zachodniopomorskim jest na poziomie średniej krajowej,
- w miastach gdzie są zlokalizowane cztery WORDy podlegające analizie w zakresie wyników egzaminów na prawo jazdy rocznie wydarza się kilkadziesiąt wypadków, a ginie w nich po kilka osób. Najwięcej osób - 6 -
zginęło w 2022 roku w Zielonej Górze,
- młodzi kierowcy stanowią około 1 ofiar śmiertelnych w tych województwach, (26% lubuskie, 25% wielkopolskie, 23% zachodniopomorskie),
- w miastach gdzie są zlokalizowane WORDy zginęło w ostatnich trzech latach po kilku młodych kierowców (1 osoba w Koszalinie, 3 osoby w Pile, 2 osoby w Gorzowie Wielkopolskim i 5 osób w Zielonej Górze).
Wyniki egzaminów państwowych i błędów popełnianych przez zdających. Dla dokonania analizy posłużono się wynikami egzaminów teoretycznych i praktycznych w przykładowo wybranych ośrodkach. Analizie poddano egzaminy zarówno teoretyczne jak i praktyczne zakończone ostatecznym wynikiem pozytywnym, egzaminy na kategorią A, B, C, D prawa jazdy łącznie, które odbyły się w okresie 1 września 2022 do 1 września 2023. I tak przeanalizowano łącznie 132 039 egzaminów, w tym: Koszalin 34 589, Piła - 34 649, Gorów Wielkopolski - 28 673, Zielona Góra - 34 128.
W badanym okresie 14 976 osób zdało egzamin z wynikiem pozytywnym, w tym:
- 63% zdało egzamin teoretyczny za pierwszym razem, a 90% zakończyła maksymalnie w trzech podejściach,
- mniej niż 1% stanowią osoby, które zdają egzamin teoretyczny więcej niż 10 razy, Rekordzista zakończył egzamin teoretyczny wynikiem pozytywnym w 33 podejściu,
- prawie połowa zdała egzamin praktyczny w pierwszym podejściu, rekordzista zdawał 42 razy,
- rekordzista zakończył egzamin z wynikiem pozytywnym po 17 podejściach do teorii i 22 do praktyki,
- 1/3 zdających zalicza teorie i praktykę w pierwszym podejściu, przy czym najwięcej zdających zakończyło egzamin w ten sposób w z Zielonej Górze (34%), a najmniej w Pile (24%),
- 3/4 zdających zalicza egzamin teoretyczny i praktyczny maksymalnie w trzech podejściach do teorii i praktyki.
I podsumowanie: przeanalizowano błędy popełniane przez te same osoby w kolejnych podejściach w stu losowo wybranych przypadkach, stwierdzono, że nie ma osoby, która popełniałaby wciąż te same błędy. Z reguły są to różne błędy. Przy wielokrotnym podchodzeniu do egzaminu może powtórzyć się. Przyczyna przerwania, ale nigdy nie jest to jedyna przyczyna.
W dalszym ciągu dokonano analizy nauki teorii w ramach uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami. Dla oceny skuteczności samodzielnej nauki porównano wyniki egzaminów osób zdających eksternistycznie w WORD i zdających po zakończeniu nauki w OSK.
Zaskakujący wynik przyniosło porównanie wyników nauki teorii w osk i nauki w trybie eksternistycznym. We wszystkich – z czterech badanych – word-ach przy pierwszym podejściu pozytywny wynik uzyskało więcej osób zdających eksternistycznie.
Profesor M. Ślęzak podsumowując wskazywał, iż osoby zdające eksternistycznie mają niewielką kilkuprocentową przewagę jeśli chodzi o pierwsze podejście do egzaminu teoretycznego. Zdają lepiej. Natomiast taka forma nauki jest różnie rozpowszechniona w zależności od WORD. Na pewno większość kandydatów na kierowców korzysta z nauki w OSK. Samodzielna nauka wymaga niewątpliwie dużo samodyscypliny i pracy. W ciągu ostatniego roku eksternistyczny egzamin zdawało 27% kursantów w Pile, a 41% w Koszalinie.
Ocena pracy szkół nauki raz instruktorów.
Autorzy analizy podsumowują. Na podstawie przebadanych 14 976 egzaminów na prawo jazdy zakończonych wynikiem pozytywnym można stwierdzić, że: około 30 % kierowców było bardzo dobrze przygotowanych do egzaminów i zaliczyły pozytywny wynik zarówno egzaminu teoretycznego jak i praktycznego w pierwszym podejściu, nie wszystkie ośrodki szkolenia kierowców mają absolwentów osiągających taki wynik egzaminu. Dotyczy to również instruktorów. Ośrodki szkolenia kierowców , których absolwenci mają takie dobre wyniki to niecałe 30%, przy czym wynik ten różni się w zależności od WORD od 24% do 34%, instruktorzy, którzy są odpowiedzialni za najlepsze przygotowanie kandydatów na kierowców stanowią 32% wszystkich instruktorów, przy czym wynik kształtuje się od 28% do 37%. Najwięcej dobrych ośrodków i instruktorów zarejestrowano w Koszalinie.
Podsumowanie.
Zachęcamy do wnikliwego oglądu przedstawionych analiz, wrócimy do przedstawionych kwestii, już zapowiadamy rozmowę z Piotrem Grygorcewiczem - dyrektorem Zachodniopomorskiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Koszalinie. (jm)
