Kolejny głos w naszym cyklu opinii odnoszących się do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (druk sejmowy nr 2667 [kliknij], której celem ma być - zacytujmy fragment uzasadnienia sformułowanego przez autorów projektu - „umożliwienie WORD-om rozwiązania problemów związanych z bieżącym finansowaniem swoich zadań oraz realizację postulatów środowiska egzaminatorów dotyczących zmiany systemu i poziomu wynagradzania”. Przypomnijmy w zaproponowanym brzmieniu ustawy narosłe problemy miałyby rozwiązywać samorządy województw, już nie resort infrastruktury. Dziś głos Związku Województw RP. Mecenas Rafał Cieślik ocenia, iż ośrodki egzaminowania powinny pozostać jednostkami samofinansującymi. I przechodząc do konkretów konkluduje: - Jedynym skutecznym sposobem rozwiązania problemów WORD-ów jest urealnienie na poziomie rozporządzenia i ustawy wysokości opłat za egzaminy państwowe na prawa jazdy w sytuacji gdy stanowią one w budżetach około 90% ich przychodów. Poniżej pełen tekst tej ważnej wypowiedzi. Redakcja.
***
Rafał Cieślik, adwokat, prawnik Związku Województw RP
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (druk nr 2667)
Projekt w swoim uzasadnieniu dostrzega, iż wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego zgłaszają problemy z bieżącym finansowaniem swoich zadań. Jednak rozwiązania, jakie proponuje nie rozwiązują powyższego problemu. Zapisy projektu w zasadzie przerzucają odpowiedzialność za stan finansowy WORD-ów na samorządy województw. Projektodawcy nie wprowadzają rozwiązań polepszających stan finansowy budżetów WORD-ów. Pogarszająca sytuacja finansowa wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego wynika głównie z braku od prawie 10 lat waloryzacji opłat za państwowe egzaminy na prawa jazdy. W sytuacji, gdy około 90% przychodów ośrodków ruchu drogowego to wpływy z opłat za egzaminy na prawa jazdy, to brak ich waloryzacji ma kluczowe znaczenie w oddziaływaniu na stan budżetów WORD-ów. Ośrodki ruchu drogowego jako samofinansujące się podmioty powinny bilansować koszty jakie ponoszą za zorganizowanie i przeprowadzenie egzaminów państwowych na prawa jazdy z opłatami jakie są ustalane na poziomie rozporządzenia i ustawy. Tak jednak się nie dzieje i proponowane zmiany nie naprawią tej sytuacji.
Poselski projekt ustawy proponuje przerzucenie odpowiedzialności za stan finansowy WORD-ów na samorządy województw poprzez wprowadzenie możliwości dofinansowywania przez samorządy działalności ośrodków ruchu drogowego. W zakresie tym jeszcze przed pojawieniem się projektu ustawy wypowiedział się Konwent Marszałków w stanowisku z dnia 18 sierpnia 2022 r., negatywnie oceniając takie rozwiązanie ze względu na samodzielność finansową ośrodków oraz obecny jasny podział odpowiedzialności za stan funkcjonowania ośrodków ruchu drogowego. A przede wszystkim Konwent zwrócił uwagę, iż dofinansowywanie działalności ośrodków ruchu drogowego musiałoby się odbywać kosztem innych zadań realizowanych przez samorządy województw.
W związku z czym WORD-y powinny pozostać jednostkami samofinansującymi się bez potrzeby dotowania przez samorządy województw. Ale do tego potrzebne jest urealnienie obecnych stawek opłat za egzaminy państwowe na prawa jazdy i dodatkowo również zapewnienie waloryzacji tych stawek w przyszłości tak, aby problem ten nie powracał w sytuacji chociażby rosnących kosztów działalności.
Zastrzeżenia budzi również propozycja określania wysokości opłat za państwowe egzaminy na prawa jazdy przez sejmiki województw w sytuacji zablokowania poprzez pozostawienie maksymalnych stawek określonych w ustawie na poziomie z 2013 r. I w tym przypadku wymagane byłoby urealnienie wysokości stawek maksymalnych do obecnej sytuacji gospodarczej z wprowadzeniem automatycznej corocznej waloryzacji. W innej sytuacji samorządy województw miałyby bardzo ograniczone możliwości kształtowania wysokości opłat.
Także zawarta w projekcie ustawy propozycja określania warunków wynagrodzenia egzaminatorów przez sejmik województwa w drodze uchwały będącej aktem prawa miejscowego byłaby niekorzystana dla samych WORD-ów, jak i egzaminatorów. Mogłoby to spowodować znaczne zróżnicowanie warunków wynagrodzenia egzaminatorów w różnych województwach w zakresie podstawowej wysokości wynagrodzenia, ale i np. w zakresie sposobu określania nagród jubileuszowych, dodatku funkcyjnego, odpraw pieniężnych dla egzaminatora, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę. Ponadto zróżnicowanie stawek wynagrodzenia egzaminatorów mogłoby wywołać negatywne skutki w postaci chociażby odpływu części kadr do ośrodków lepiej wynagradzających, co wywołałoby problemy w realizacji zadań przez inne WORD-y.
Główną przyczyną zastopowania wzrostu płac egzaminatorów jest m.in. brak waloryzacji opłat za egzaminy w wysokości uwzględniającej wzrost kosztów utrzymania działalności ośrodków.
Wobec powyższego propozycje zmian przedstawione w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (druk nr 2667) nie rozwiążą od dłuższego czasu przedstawianych problemów pogarszającej się trudnej sytuacji finansowej WORD-ów. Jedynym skutecznym sposobem rozwiązania problemów WORD-ów jest urealnienie na poziomie rozporządzenia i ustawy wysokości opłat za egzaminy państwowe na prawa jazdy w sytuacji gdy stanowią one w budżetach około 90% ich przychodów.
