W pierwszych dniach marca br. pojawiła się informacja o planach wprowadzenia tymczasowego elektronicznego prawa jazdy (tePJ) - ważnego 30 dni. Dziś propozycja, która znajduje się w ustawie o aplikacji mObywatel jest już na finiszu procedowania. Wprowadzenie tego dokumentu ma być ułatwieniem dla obywateli, ale jednocześnie wymaga określonych zmian stosowanych procedur w word-ach. Czyli przed decyzją starosty kierowcy uzyskają uprawnienia z mocy ustawy - datą będzie tu dzień egzaminu.
Legislacja (etapy prac). Propozycja wprowadzenia dokumentu nazwanego jako tymczasowe elektroniczne prawo jazdy (tePJ) - z wniosku ministra cyfryzacji - trafiła do projektu ustawy o aplikacji mObywatel [kliknij]. Dokument ma umożliwić osobie, która zdała egzamin państwowy na prawo jazdy na korzystanie ze zdobytych uprawnień już tego samego dnia. Jego posiadacz będzie miał prawo pobrania i posługiwania się stosowną elektroniczną aplikacją, traktowaną tak samo jak dokument tradycyjny. Projekt przywołanej ustawy do Sejmu trafił 2 marca br. Uchwalono ją już 9 marca, następnie Senat przygotował pakiet poprawek, które zostały przesłane do Sejmu, tu dokument skierowano do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Ustawa wraz ocena poczynionych poprawek ponownie trafi będzie przedmiotem obrad Sejmu, najbliższe posiedzenie zaplanowano na 24-26 maja br., oczekiwane jest, iż wówczas zostanie ona przyjęta. Czyli tryb procedowania ekspresowy. Zgodnie z założeniami projektu ustawa wchodzi w życie po upływie 14. dni od ogłoszenia i stosownym komunikacie ministra cyfryzacji. Przedstawiciele KPRM deklarowali gotowość na ostatnie dni czerwca br. - uruchomienie produkcyjne tego rozwiązania, natomiast przepisy mogą wejść w życie na przełomie lipca i sierpnia br.
Po co tePJ? Jak uzasadniali autorzy projektu (projekt rządowy) według obowiązującego stanu prawnego osoba, która zdała egzamin państwowy na prawo jazdy nie może jeszcze prowadzić pojazdu. Ten kierowca musi poczekać na swój dokument jeszcze ok. 9 dni roboczych. I dopiero po jego odbiorze siada za kierownicą. W ocenie skutków tej regulacji czytamy: - Brak możliwości poruszania się po drogach od razu po zdanym egzaminie. Potrzeba zmiany przepisów ustawy o kierujących pojazdami i ustawy - Prawo o ruchu drogowym wynika z możliwości jakie zapewnia obecnie dostęp do centralnej ewidencji kierowców podmiotom uprawnionym (zweryfikowanie danych o kierowcy) oraz możliwość korzystania przez Obywateli z dostępnego w usługach mObywatel tymczasowego elektronicznego prawa jazdy do czasu wyprodukowania i odbioru fizycznego prawa jazdy. Jak informują przedstawiciele KPRM [kliknij] [kliknij] prace nad modernizacją całego systemu CEPiK zmierzają do cyfryzacji nie tylko samego prawa jazdy, ale również wszystkich procesów, które są realizowane (w sposób cyfrowy, on-line, procesów uproszczonych) wokół prawa jazdy. Pierwszym produktem tego dużego projektu jest dokument nazwany tePJ. Przypomnijmy - prawo jazdy po zdanym egzaminie. TeJP dostępne będzie w aplikacji mObywatel.
Jak usługa ma działać? Po zdanym egzaminie państwowym jego wynik egzaminator wpisuje do systemu PKK nie czekając na zatwierdzenie protokołu i od razu zwraca je. - Jeśli chodzi o uzupełnienie wyniku egzaminu to zakładamy, że ona musi nastąpić rzeczywiście bezpośrednio po tym jak osoba wychodzi z word-u. Czyli nie będzie możliwe w tym procesie czekanie godzin, czy całego dnia na zatwierdzenie protokołu - informują przedstawiciele KPRD. Następnie system PWPW - te dane z PKK przekaże do CEK i równolegle do starosty (nie będzie zmieniona procedura po stronie starosty). - To będzie się działo w ułamkach sekund właściwie on-line - informują autorzy rozwiązania. I wskazują na wagę działania w word-ach i potrzebę przeprowadzenia pewnych zmian organizacyjnych w tym zakresie. Obywatele otrzymujące takie prawo jazdy będą mieli czas na załatwienie spraw w urzędzie (złożenie wniosku, odbiór dokumentu w godnym momencie).
I właśnie w Centralnej Ewidencji Kierowców zostaje utworzone tePJ i udostępnione w aplikacji mObywatel. Oczywiście o ile osoba spełnia wymagania do wydanie jej tego dokumentu: brak zakazów, zatrzymania PJ, cofnięcia uprawnień, osiągnięty wiek (stosowny wiek ukończony w dniu egzaminu). Z kolei posiadacz aplikacji mObywatel otrzymuje powiadomienie o możliwości pobrania tePJ. Datą uzyskania prawa jazdy będzie faktycznie data zdawanego egzaminu.
Tymczasowe elektroniczne prawo jazdy może być unieważnione jeżeli kierowca przestaje spełniać warunki - dzieje się tak np. w przypadku zakazu, zatrzymania tePJ lub PJ, cofnięcia uprawnień. W tej sytuacji kierowca także otrzymuje elektroniczne powiadomienie. TePJ ważne jest 30 dni. Jednocześnie jego uzyskanie nie zwalnia z konieczności odbioru fizycznego prawa jazdy. Dokument wydawany jest wyłącznie dla następujących kategorii praw jazdy: AM, A2, A1, A, B1, B, B+E, T. Czyli omawiany dokument nie będzie wydawany kierowcom zawodowym. Istnieje taka potencjalna możliwość w przyszłości. Osoby, które miesiąc wcześniej przystąpiły do egzaminu, ale nie ukończyły wymaganego wieku nie będą miału utworzonego tePJ. W tej sytuacji - jak to obowiązuje dzisiaj - tradycyjnie odbiorą dokument w urzędzie. I kolejna ważna informacja - to to, że tylko osoba posiadająca numer PESEL będzie taki dokument mogła uzyskać. Podczas kontroli drogowej posiadacze tePJ będą traktowani analogicznie jak już posiadający prawo jazdy. Powtórzmy organ kontroli będzie mógł zatrzymać tePJ. Jeżeli kierowca posiadał już prawo jazdy na inną kategorię, to po egzaminie w momencie kiedy popełni naruszenie w ruchu drogowym zatrzymanie tego prawa jazdy będzie oznaczało jednoczesne zatrzymanie tePJ. Informacja o zatrzymania trafia do starosty, który nie będzie mógł wydać tego tradycyjnego dokumentu do czasu ustania przyczyn, które spowodowały to zatrzymanie. Nie będzie wydawana decyzja starosty o zatrzymania tymczasowego elektronicznego prawa jazdy.
Po 30. dniach tymczasowy dokument nie będzie ważny, czyli posługiwanie się nim będzie miało swoje konsekwencje. Legislacja ustawy o aplikacji zakłada stosowne zmiany w Kodeksie wykroczeń. Dokument ten nie zastąpi klasycznego prawa jazdy poza granicami kraju.
Co zmiana oznacza dla word-ów. Ośrodki egzaminowania będą musiały - jak to już przywołaliśmy powyżej - poczynić pewne zmiany organizacyjne, aby umożliwić założone procedury, czyli momentu przekazania danych:
- aktualizacji PKK o pozytywny wynik egzaminu;
- zwrot PKK bezpośrednio po egzaminie;
- w przypadku pomyłki konieczność szybkiej reakcji i skorygowania danych. Tu odpowiedzialność będzie analogiczna jak w obowiązującym dziś procesie (projekt nie zmienia przepisów w tym zakresie).
Oczywistym jest, iż po opublikowaniu ustawy będzie nowelizowane stosowne rozporządzenie wykonawcze.
Za pięć lat od dnia wejścia w życie unijnej dyrektywy w sprawie praw jazdy możliwe jest (jak wynika z dostępnych założeń), iż będziemy posiadali tylko elektroniczne prawo jazdy. (jm)
Jeśli użytkownik nie pobierze dokumentu tePJ w pierwszym kroku czyli nie odbierze komunikatu i nie kliknie w niego, albo nie ma zainstalowanej aplikacji mObywatel oczywiście zawsze będzie mógł pobrać taki dokument. Nowa szata graficzna nieco różni się od dzisiaj obowiązującej aplikacji. Będzie ona wprowadzana w nowej wersji. Poprzez wybór opcji (dodaj) użytkownik będzie miał możliwość również pobrania tePJ (fot. Jolanta Michasiewicz)
Główny obraz aplikacji będzie prezentował portfel wszystkich dokumentów, które użytkownik posiada w wersji cyfrowej. Jednym z nich będzie mPrawoJazdy w formule dotychczasowej (fot. Jolanta Michasiewicz)
