Z dniem 1 stycznia 2021 roku na obszarze Francji obowiązują przepisy1) wprowadzające dodatkowe oznakowanie pojazdów ciężarowych (również zespołów i pojazdów członowych) o dmc przekraczającej 3,5 tony oraz wszystkich autobusów. W życie weszły przepisy aktu wykonawczego jakim jest - Dekret z dnia 20 listopada 2020 roku w sprawie stosowania artykułu R. 313-32-1 kodeksu drogowego odnoszącego się do oznakowania martwego pola pojazdów ciężkich2).
Przywołane powyżej przepisy dotyczą:
- autobusów, autobusów przegubowych oraz ciągnących przyczepy,
- pojazdów ciężarowych o dmc przekraczającej 3,5 tony,
- pojazdów członowych,
- zespołów pojazdów o łącznej dmc przekraczającej 3,5 tony.
Wymienione pojazdy muszą być wyposażone w oznakowanie zwracające uwagę na obszar zjawiska martwego pola. W załączniku do rozporządzenia określono obowiązujący wzór nalepek informacyjnych. Oznakowanie ma być przymocowane lub wymalowane na nadwoziu pojazdu w sposób uniemożliwiający jego przemieszczanie się lub odpadnięcie. Pojazdy posiadające inne rodzaje oznakowania tzw. martwego pola - przewidziane w przepisach innych krajów członkowskich UE, a zarejestrowane przed 31. marca 2021 roku - zostały uznawane za spełniające wymogi dekretu przez okres 12. miesięcy.
Wzór naklejek [kliknij]
Każdy pojazd ciężarowy z trzech stron (po bokach i z tyłu) musi być oznakowany nalepkami umieszczonymi w określonych miejscach. Z tyłu (po prawej stronie) oraz po bokach w miejscach na pierwszym przednim metrze pojazdu, z wyłączeniem oszklonych powierzchni, na wysokości od 90 do 150 cm. W przypadku zestawu (ciągnik z naczepą) wymagane jest co najmniej 5 nalepek. Dwa na ciągniku oraz 3 na naczepie. Po obu bokach naczepy w pierwszym metrze za sworzniem pojazdu. W przypadku zespołu pojazdów (samochód ciężarowy wraz przyczepą) sugerowane jest posiadanie 6 naklejek. Trzy na ciężarówce i trzy na przyczepie, po obu jej bokach w pierwszym metrze przedniego nadwozia pojazdu. Także autobusy i autokary przegubowe powinny być wyposażone informacje o zjawisku martwego pola: na każdym z odcinków tworzących pojazd przegubowy. Oznakowania takie umieszcza się w pierwszym przednim metrze każdej sekcji, z wyłączeniem powierzchni przeszklonych, po lewej i prawej stronie, na wysokości od 0,90 do 1,50 m od podłoża.
Wymiary naklejek określono na: wysokość 25 cm i szerokość 17 cm. Wzór wskazuje także na określoną grafikę i jej kolorystykę.
Oznakowanie musi być umieszczone w taki sposób, aby było widoczne w każdych okolicznościach i aby nie ograniczało widoczności tabliczek znamionowych i napisów pojazdu, świateł i urządzeń sygnalizacyjnych itd.
Przewidziano odstępstwa od obowiązujących przepisów:
- na pojazdach silnikowych i przyczepach (naczepach), dla których spełnienie wymogu dotyczącego wysokości umieszczenia emblematu w stosunku do podłoża jest technicznie niemożliwe, nalepki mogą być umieszczane na wysokości możliwie najbardziej zbliżonej do wysokości określonej przepisami, ale maksymalnie do wysokości 2,1 m od podłoża;
- pojazdy wyposażone w systemy bezpośredniego widzenia w dolnej części drzwi lub w drzwi przeszklone muszą być wyposażone w znaki umieszczone w możliwie najbliższej odległości od miejsca z przodu pojazdu (miejsca określonego w przepisach) lecz maksymalnie do 3. metrów. Można też odstąpić od stosowania odległości 3. metrów, jeżeli konstrukcja pojazdu nie pozwala na umieszczenie oznakowania zgodnie z przepisami, ale bez zasłaniania części szyby;
- nie stosuje się kryteriów umieszczenia oznakowania tylnego do pojazdów silnikowych i pojazdów ciągnionych, dla których nie ma technicznej możliwości. Dotyczy to w szczególności drzwi kontenerowych, drzwi samochodowych, ciągników siodłowych (solo), pojazdów cystern, pojazdów płaskich, ramion wywrotek i wózków. Na tych pojazdach oznaczenia umieszcza się zgodnie z ich możliwościami technicznymi;
- kryteria rozmieszczenia oznakowań bocznych nie mają zastosowania do pojazdów ciągnionych, dla których jest to technicznie niemożliwe. Pojazdy takie powinny być wyposażone w oznaczenia boczne w miejscu wynikającym z ich możliwości technicznych;
- pojazdy silnikowe i pojazdy ciągnione, które mają uzasadniony (?)3) brak możliwości konstrukcyjnych, są zwolnione z umieszczania oznakowania bocznego i/lub tylnego.
Naruszenie obowiązku właściwego oznakowania pojazdu podlega karze grzywny przewidzianej za tzw. wykroczenie czwartej klasy, które w formie zryczałtowanej wynosi 135 €. Maksymalnie może to być kwota nawet 750 €.
Interesującym jest, iż władze francuskie przyjęły odmienną - niż stosowana w Polsce - filozofię chronienia „słabszych” uczestników ruchu drogowego (pieszych, rowerzystów motorowerzystów). Wprowadzono przepisy o obowiązkowym oznakowaniu, pojazdów ciężkich znacznych gabarytów, informacjami o występowaniu stref martwych, a tę informację skierowali do niechronionych uczestników ruchu drogowego. Komunikat jest jasny i celnie skierowany do osób nie zawsze mających świadomość ograniczeń jakim podlega kierowca ciężarówki czy autobusu. Właśnie tej grupie uczestników ruchu drogowego uświadamia fakt, że obowiązek dbania o własne bezpieczeństwo leży głównie po ich stronie. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym jest wynikiem współegzystencji i wzajemnego rozumienia ograniczeń (w tym technicznych).
Nasze krajowe przepisy, także ich kolejne propozycje zmian, których celem jest ochrona słabszych uczestników ruchu drogowego, obciążają przede wszystkim jedną stronę – kierowcę. Równocześnie brakuje skutecznej edukacji. Tym samym stworzona zostaje możliwość swobodnych i często jednostronnych przekazów medialnych. Piesi, rowerzyści itd. informowani są wyłącznie o prawach, a przecież zdecydowanie powinni zdawać sobie sprawę o obowiązku zadbania o własne bezpieczeństwo. Podejście takie jest tak mocno zakorzenione w mentalności społecznej, że nawet w wyrokach sądowych nieprawidłowe zachowania „słabszych” uczestników ruchu drogowego obciążają… kierowcę. W jednej z sentencji wyroku czytamy: - „Mimo, iż zarówno rowerzystów jak i kierujących samochodami obowiązują te same przepisy o ruchu drogowym, to w przypadku kolizji w zdecydowanie gorszej sytuacji jest rowerzysta, co nakłada na kierującego pojazdem mechanicznym obowiązek zachowania większej ostrożności przy wyprzedzaniu czy omijaniu rowerzysty, szczególnie gdy porusza się on nieprawidłowo”4).
Obowiązujący na francuskich drogach nowy przepis, został precyzyjnie opisany i wyjaśniony co do celowości jego wprowadzenia, jednocześnie niezwykle mocny akcent skierowano do niechronionych uczestników ruchu drogowego uświadamiając im ich obowiązki i zagrożenia występujące na drodze w związku z ruchem pojazdów ciężkich.
Marek Górny (Kraków)
_________________
1) Décret n° 2020-1396 du 17 novembre 2020 relatif à la signalisation matérialisant les angles morts sur les véhicules dont le poids total autorisé en charge excède 3,5 tonnes. (Dekret nr 2020-1396 z dnia 17 listopada 2020 r. w sprawie oznakowania martwego pola na pojazdach, których całkowita dopuszczalna masa przekracza 3,5 ton).
2)https://www.securite-routiere.gouv.fr/
3) Brak jest kryteriów takiego uzasadnienia odstępstwa.
4) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi 25 marca 2015 r., sygn. akt I ACa 1442/14.
