W sejmowej Komisji ds. petycji na rozpatrzenie oczekuje petycja, której przedmiotem jest apel o zmianę przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Autorzy proponują uzupełnienie obowiązujących przepisów o upoważnienie strażników miejskich do nakładania mandatów za nieuprawnioną jazdę buspasami. W ten sposób wjeżdżający na buspasy byliby częściej kontrolowani, a egzekucja skuteczna.
Aktualny stan prawny. Według obowiązującego dziś stanu prawnego do nałożenia mandatu i tzw. punktów karnych na kierowcę nieuprawnionego do korzystania z buspasa jest jedynie policjant. A nadto: - Obecnie mandaty i punkty karne dla kierowców nieuprawnionych do poruszania się po „buspach” może wystawiać jedynie Policja, która robi to sporadycznie mając w kompetencjach znacznie więcej poważniejszych zadań do wykonywania. Strażnicy miejscy nie mają takich uprawnień. Straż miejska od czasu do czasu stawia samochód z włączonymi sygnałami świetlnymi w postaci niebieskich świateł błyskowych co kierowców odstrasza, choć zapewne większość z nich nie wie, że strażnicy nie mogą ich ukarać mandatem. Projektodawcy, poprzez zmiany w ustawie o strażach gminnych proponują poszerzenie ich kompetencji właśnie o możliwość karania kierowców, którzy nie mogą korzystać z jazdy po „buspasie”. Dzisiaj nagminnie łamane są przepisy w tym względzie co pogarsza przepustowość bus pasów dla pojazdów uprzywilejowanych do poruszania się po nich, zwłaszcza dla autobusów komunikacji miejskiej – czytamy w uzasadnieniu zaproponowanej nowelizacji.
Nowelizacja art. 129b ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Petycja w sprawie zmiany art. 129b ustawy – Prawo o ruchu drogowego zawiera projekt nowelizacji. Autorzy proponują poszerzenie uprawnień strażników gminnych (miejskich) do wykonywania kontroli ruchu drogowego. Proponują także usancjonowania korzystania nagrań monitoringu wizyjnego w celu stwierdzenia wykroczenia przez kierującego pojazdem. Poniżej brzmienie art. 129b wraz z przepisami oczekującymi, a wchodzącymi z życie z dniem 13 marca br. oraz propozycje omawianego projektu:
Art. 129b. 1. Kontrola ruchu drogowego w gminach lub miastach, które utworzyły straż gminną (miejską) może być wykonywana przez strażników gminnych (miejskich).
2. Strażnicy gminni (miejscy) są uprawnieni do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec:
1) kierującego pojazdem niestosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem drogowym;
2) uczestnika ruchu naruszającego przepisy o: a) zatrzymaniu lub postoju pojazdów, b) ruchu motorowerów, rowerów, wózków rowerowych, pojazdów zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt, c) ruchu pieszych, d) ograniczeniu ruchu w strefie czystego transportu, określonej w uchwale rady gminy, wydanej na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1124, 1495, 1527 i 1716), e) nacisku osi.
Proponowany zapis: „3) kierującego pojazdem nieuprawnionym do poruszania się po wyznaczonym przez zarządcę drogi pasie ruchu dla autobusów określonym odpowiednim znakiem drogowym.
3. W ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w zakresie, o którym mowa w ust. 2, strażnicy gminni (miejscy) są upoważnieni do:
1) zatrzymania pojazdu lub jadącego wierzchem;
2) sprawdzania dokumentów, o których mowa w art. 38, oraz weryfikacji danych o: a) pojeździe, w tym danych o dokumentach pojazdu, w centralnej ewidencji pojazdów, b) kierującym pojazdem w centralnej ewidencji kierowców;
3) (uchylony)
4) legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń, co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu;
5) wydawania poleceń: a) osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch drogowy lub zagrażającą jego bezpieczeństwu, b) kontrolowanemu uczestnikowi ruchu – co do sposobu jego zachowania;
6) sprawdzenia wykonania obowiązków określonych w art. 78 ust. 2;
7) żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.
Proponowany zapis: „8) wykorzystania nagrań monitoringu wizyjnego w celu stwierdzenia wykroczenia przez kierującego pojazdem nieuprawnionym do poruszania się po pasie ruchu dla autobusów”
Alternatywny zapis propozycji: „8) ujawniania za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących zainstalowanych w pasie drogowym dróg publicznych naruszeń przepisów ruchu drogowego w postaci poruszania się po pasach ruchu dla autobusów.”
8) ustalenia tożsamości kierującego pojazdem na podstawie danych z Rejestru Dowodów Osobistych;
9) sprawdzenia nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze;
10) używania przyrządów kontrolnych lub pomiarowych służących do określania nacisku osi pojazdu;
11) uniemożliwiania jazdy pojazdem przekraczającym dopuszczalny nacisk osi.
3a.W celu dokonania sprawdzenia nacisku osi pojazdu strażnicy gminni (miejscy), mający prawo jazdy odpowiedniej kategorii, mogą kierować tym pojazdem.
4. (uchylony).
Uzasadnienie zmian. Autorzy petycji uznają znaczenie dla rozwiązania zakorkowania miast coraz powszechniej tworzonych buspasów. - Komunikacja publiczna jest jednym z remediów na zatłoczenie ulic polskich miast samochodami indywidualnymi, ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami ich używania w postaci kosztów postoju w korkach, emitowanego hałasu czy zanieczyszczenia powietrza. Rozwój komunikacji publicznej musi się wiązać nie tylko z inwestycjami w nowoczesny i nieemisyjny tabor, ale także z nadaniem tejże komunikacji priorytetu w ruchu ulicznym. Jednym z rozwiązań jest wytyczanie przez zarządców drogi pasów do poruszania się autobusów, a czasami także taksówek, przewozu osób niepełnosprawnych. Ustawodawca zdecydował także aby w okresie do 2026 roku po takich pasach mogły się poruszać pojazdy elektryczne. Przykładowo, w Warszawie jest blisko 70 km „buspasów” i przygotowywane są w 2020 r. kolejne do otwarcia. Ponad połowa „buspasów” obowiązuje całodobowo przez cały tydzień, a pozostałe funkcjonują zazwyczaj w godzinach szczytu komunikacyjnego w dni robocze. Wraz z wytyczaniem kolejnych pojawia się jednak problem skutecznej egzekucji prawa poruszania się po wydzielonych pasach.
Propozycja uzupełniająca. - Proponuje się także, aby strażnicy mogli prowadzić postępowanie mandatowe na podstawie zapisów nagrań kamer umieszczonych na ulicach i wchodzących w skład gminnego monitoringu, gdyż ma to bezpośredni związek z zachowaniem porządku publicznego. Dla poparcia tezy o konieczności lepszej egzekucji przepisów dotyczących przedmiotowej materii można podać kilka danych świadczących na rzecz komunikacji publicznej. Przykładowo w Warszawie aż 60 proc. podróży niepieszych odbywa się komunikacją publiczną, a jedynie 33 proc. samochodem indywidualnym. Jeden autobus zajmuje na ulicy tyle miejsca co 4 samochody. W samochodzie podróżuje średnio jedna osoba. W dużym autobusie podróżować zaś może nawet do 180 osób. Samochód osobowy produkuje 140 g/km dwutlenku węgla CO2 na jedna osobę. Autobus przewożący 180 osób niecałe 5 g/km na osobę a trzeba podkreślić trwający proces wymiany floty na pojazdy nieemisyjne.
Jak pisaliśmy na wstępie petycja oczekuje na rozpatrzenie przez Komisję ds. petycji Oczekuje od pierwszych dni listopada 2020 r. (jm)
