PRAWO JAZDY KATEGORII B W POLSCE, A DYREKTYWA 2006/126/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Z DNIA 20 GRUDNIA 2006 R. W SPRAWIE PRAW JAZDY – EGZAMIN PRAKTYCZNY (CZĘŚĆ 2)
W niniejszym artykule przedstawię wymagania dotyczące oceny umiejętności i zachowań podczas egzaminu, jakie powinny być sprawdzane podczas egzaminu na prawo jazdy kategorii B w Unii Europejskiej, a są ujęte w załączniku II powyższej dyrektywy.
Na początku egzaminu sprawdza się czy osoba zachowuje kontrolę nad pojazdem; biorąc pod uwagę: właściwe stosowanie pasów bezpieczeństwa, lusterek wstecznych, zagłówków; fotela; właściwe korzystanie ze świateł i innych urządzeń; właściwe stosowanie sprzęgła, skrzyni biegów, systemu przyspieszania i hamowania. Powyższe elementy są już częściowo sprawdzane podczas egzaminu w naszym kraju na placu manewrowym.
Podczas oceny egzaminatorzy powinni zwracać szczególną uwagę, czy osoba ubiegająca się o prawo jazdy kieruje pojazdem w sposób defensywny i społecznie przyjazny. Powinno to dotyczyć ogólnego stylu jazdy i zostać uwzględnione w ogólnej ocenie ubiegającego się o uprawnienia do kierowania. Obejmuje to wyuczoną i zdecydowaną (bezpieczną) jazdę, biorąc pod uwagę stan drogi oraz warunki pogodowe, jak również warunki ruchu, interesy innych użytkowników dróg (w szczególności słabiej chronionych) oraz zdolność przewidywania.
Ponadto egzaminator oceni czy osoba ubiegająca się o prawo jazdy ma kontrolę nad pojazdem w różnych okolicznościach, przy różnych prędkościach; opanowanie na drodze czy osoba kieruje pojazdem w sposób ekonomiczny, bezpieczny i energooszczędny, biorąc pod uwagę obroty na minutę, zmianę biegów, hamowanie i przyspieszanie. Egzaminujący będzie zwracał uwagę jak osoba obserwuje sytuacje dookoła siebie; czy właściwe korzysta z lusterek; spostrzegawczość na dalekie, średnie i bliskie odległości też brane jest pod ocenę.
Ponadto egzaminujący oceni czy osoba ubiegająca się o prawo jazdy:
- odpowiednio ustępuje pierwszeństwa: pierwszeństwo ruchu na skrzyżowaniach, punktach węzłowych oraz rozjazdach; ustępowanie pierwszeństwa przy innych okazjach (np. przy zmianie kierunku ruchu, zmianie pasa ruchu, manewrach szczególnych);
- właściwie zajmuję pozycje na drodze, na pasie ruchu, na rondzie, na łuku;
- zachowuje odpowiedni odstęp: zachowywanie właściwego odstępu z przodu i z boku; zachowywanie właściwego odstępu od innych użytkowników dróg;
- porusza się z odpowiednimi prędkościami, nie przekraczanie maksymalnej dopuszczalnej prędkości; dostosowanie prędkości do warunków pogody/ruchu oraz tam, gdzie jest to właściwe, do krajowych ograniczeń prędkości; jazda z prędkością pozwalającą na zatrzymanie na właściwym odcinku widocznej i wolnej drogi; dostosowanie prędkości do ogólnej prędkości tych samych użytkowników drogi;
- odpowiednie postępowanie według wskazań sygnalizacji świetlnej; postępowanie zgodnie ze wskazaniami osób kierujących ruchem; postępowanie zgodnie ze wskazaniami znaków drogowych (zakazu i nakazu); podjęcie działań stosownych do oznakowania poziomego dróg;
- poprawność stosowania kierunkowskazów: sygnalizowanie skrętu, gdy jest to konieczne, poprawnie i w odpowiednim czasie; właściwe wskazywanie kierunku; podjęcie stosownych działań wobec sygnalizowania skrętu przez innych użytkowników dróg;
Przypomnieć należy, iż podczas oceny powyższych umiejętności i zachowań podczas egzaminu dyrektywa mówi jasno, iż błędy w ruchu lub niebezpieczne zachowanie bezpośrednio wpływające na bezpieczeństwo pojazdu egzaminacyjnego, jego pasażerów lub innych użytkowników dróg jest karane niezdaniem egzaminu, niezależnie od tego czy egzaminujący lub osoba towarzysząca musi interweniować. Jednakże to egzaminujący może podjąć decyzję o kontynuowaniu sprawdzianu umiejętności i zachowań lub jego przerwaniu.
Długość egzaminu oraz pokonana odległość musi wystarczyć do oceny umiejętności oraz zachowań opisanych w pierwszej i drugiej części tego artykułu. W żadnym przypadku czas jazdy na drodze nie powinien być krótszy od 25 minut w przypadku kategorii A, A1, A2, B, B1 oraz BE, i od 45 minut w przypadku pozostałych kategorii. Czas ten nie obejmuje przyjęcia osoby egzaminowanej, przygotowania pojazdu, kontroli technicznej pojazdu pod kątem bezpieczeństwa ruchu, manewrów szczególnych oraz ogłoszenia wyniku egzaminu praktycznego.
W części pierwszej tego artykułu [kliknij] napisałem, iż przedstawię jaką wiedzą, umiejętnościami oraz zachowaniem będzie musiał dysponować kandydat na kierowcę kategorii B, kierując pojazdem egzaminacyjnym, aby zdać egzamin za pierwszym razem.
Osoba powinna czuć się swobodnie poruszając się pojazdem, w każdej chwili powinna dysponować wiedzą, umiejętnościami oraz zachowaniami opisanymi w tym artykule, tak aby być w stanie:
– rozpoznać zagrożenia w ruchu oraz oceniać ich stopień;
– posiadać odpowiednią kontrolę nad pojazdem, nie stwarzać sytuacji niebezpiecznych oraz właściwie reagować, gdy sytuacje takie wystąpią,
– postępować zgodnie z przepisami ruchu drogowego, w szczególności z przepisami o bezpieczeństwie ruchu drogowego i utrzymującymi ciągłość ruchu,
– wykrywać wszelkie poważne usterki techniczne pojazdu; szczególne usterki stwarzające zagrożenie w ruchu, oraz usuwać je w odpowiedni sposób,
– uwzględniać wszystkie czynniki wpływające na zachowanie kierowcy (np. alkohol, zmęczenie, słaby wzrok itp.) dla zachowania pełni zdolności do bezpiecznej jazdy;
– dopomagać w zapewnianiu bezpieczeństwa wszystkich użytkowników dróg, w szczególności najsłabszych i najbardziej narażonych, przez wykazywanie należytego szacunku dla innych.
Podsumowując można śmiało powiedzieć, że aby zdać egzamin za pierwszym razem osoba musi umieć jeździć, czuć się bezpiecznie w pojeździe oraz wykonywać wszystkie zadania swobodnie.
Ktoś zada pytanie, a kiedy to nastąpi? Odpowiedź wydaje się prosta, wówczas, gdy instruktor będzie wydawał polecenia dotyczące zmiany kierunku jazdy ,wykonania parkowania: skośnego, prostopadłego lub równoległego, zawracania na skrzyżowaniu lub przy użyciu biegu wstecznego, a osoba będzie wykonywała te zadania samodzielnie bez żadnych uwag. Pamiętam kiedy szkoliłem jako instruktor - a podkreślić należy; jest to bardzo ciężka praca - iż przychodzi taki moment w szkoleniu kandydata, kiedy instruktor widzi po osobie, że potrafi już jeździć, czuje się wtedy swobodnie, spokojnie, a przede wszystkim bezpiecznie.
Proszę zwrócić uwagę na jeden bardzo ważny element egzaminu – ruch drogowy. Zadania w ruchu drogowym są zbliżone dla wszystkich kategorii prawa jazdy, a różnica w zdawalność w ruchu drogowym na poszczególne kategorie jest duża. Dla porównania powiem, iż w Małopolskim Ośrodku Ruchu Drogowego w Tarnowie podczas pierwszego podejścia do egzaminu praktycznego po wyjechaniu do ruchu drogowego na 100 osób tylko 5 z nich uzyskuje wynik negatywny na kategorie A prawa jazdy, nieco gorzej idzie kandydatom na kategorie C prawa jazdy - tu około 17 ze zdających na 100 po wyjechaniu do miasta kończy negatywnie, a na kategorie B około 50 zdających, którzy wyjechali do ruchu drogowego na 100 kończy z wynikiem pozytywnym. Są to bardzo dobre wyniki w ruchu drogowym! To świadczy o dobrej pracy instruktorów nauki jazdy.
Należy pamiętać, iż ośrodki egzaminowania podając swoje zdawalności muszą brać pod uwagę też plac manewrowy, gdzie średnio na kategorie B prawa jazdy za wszystkimi podejściami około 30% zdających kończy pierwszą cześć egzaminu na placu manewrowym, a za pierwszym około 20%. Oto przykład: W jednym dniu ośrodek egzaminowania przeprowadził 100 egzaminów praktycznych na kategorie B prawa jazdy. Placu manewrowego nie zaliczyło 20 osób, 80 wyjechało do ruchu drogowego jednak 40 osób tj. 50% uzyskało wynik negatywny, a 50% wynik pozytywny. Podsumowując zdawalność w tym dniu w ośrodku wyniosła 40%.
Robert Dorosz (Tarnów)
