W dniach 12 i 13. września br. odbyło się 68. Posiedzenie Sejmu RP. W porządku obrad pomieszczono i pracowano nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2557 i 2631).
Projektowane zmiany. Jak zapisano, projekt dotyczy m. in. modyfikacji nieefektywnego i sprawiającego trudności przy orzekaniu parametrycznego systemu przepoławiania przy czynach karalnych przeciwko mieniu, odwołujących się do jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę i zastąpienie go systemem kwotowym na stałym poziomie 400 zł; wprowadzenia regulacji prawnej umożliwiającej uwolnienie się sprawcy od drugiego rodzaju kary zastępczej wykonywanej w formie pracy społecznie użytecznej. W projekcie resort sprawiedliwości zaproponował także wydłużenie z 7 do 14 dni terminu na opłacenie mandatu np. za wykroczenie drogowe zarejestrowane fotoradarem, czy nieprawidłowe parkowanie albo nieodśnieżenie chodnika przy domu.
Z uzasadnienia. Z racji tego, iż w praktyce daje się zauważyć odwrót od stosowania postępowania mandatowego wobec sprawcy, którego nie zastano na miejscu zdarzenia, a jego tożsamość jest znana, proponuje się dokonanie zmiany art. 98 § 4 i 5 k.p.w. Powodem jest nie tylko dysfunkcjonalizm dotychczasowej regulacji, ale też mała skuteczność takiej formy mandatu wynikająca z faktu, że tylko w niewielkim procencie przypadków sprawcy uiszczają grzywnę nałożoną mandatem karnym zaocznym. Wprowadza się obowiązek doręczenia mandatu obok dotychczasowej regulacji przewidującej pozostawienie go w miejscu, z którego sprawca może mandat taki ,,niezwłocznie” odebrać. Ma to istotne znaczenie w sytuacji, gdy ukarani lekceważą fakt znalezienia mandatu, bowiem sprawa w konsekwencji jest kierowana do sądu z wnioskiem o ukaranie. W myśl zamierzeń, funkcjonariusz organu mandatowego, jeżeli nie zastał sprawcy na miejscu zdarzenia, a zna jego dane osobowe, może podjąć niezbędne kroki, aby mandat mu doręczyć. Wydłużenie terminu do uiszczenia grzywny do 14 dni jest z kolei związane ze wspomnianym zastępczym lub pośrednim sposobem doręczenia takiego mandatu. Ukarany powinien mieć wystarczający czas, aby dokonać wpłaty grzywny, w sytuacji gdy mandat został mu doręczony pod jego nieobecność.
Ponadto z uwagi na dostępność różnych form dokonywania płatności w związku z uiszczeniem grzywny (gotówką w siedzibie organu, w banku lub na poczcie, przelewem, w tym za pośrednictwem internetu) doprecyzowano art. 97 § 5 k.p.w. (art. 3 pkt 3 projektu) przez określenie, iż mandat karny zaoczny powinien wskazywać organ, na rzecz którego w terminie 14 dni ukarany może uiścić grzywnę, oraz informować o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie. Mandat ten staje się prawomocny z chwilą uiszczenia uprawnionemu organowi grzywny we wskazanym miejscu i terminie.
Skutkiem projektowanych zmian będzie częściowe odciążenie sądów powszechnych od rozpoznawania spraw drobnych, redukcja kosztów prowadzonych postępowań oraz poprawa sprawności pozostałych postępowań sądowych, a zmiany postępowania mandatowego doprowadzą do redukcji liczby postępowań w sprawach o wykroczenia.
W projekcie wprowadzono przepisy przejściowe określające, iż względem wykroczeń, które zostały popełnione przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe określające termin do nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego, a przepisy niniejszej ustawy wówczas, gdy termin określony na podstawie art. 3 pkt 2 lit. a upływa później.
Dalsze procedowanie. Nowelizacja została przegłosowana (głosowało 395 posłów przeciw było trzech, zaś siedmiu wstrzymało się od głosu) i teraz trafi do Senatu RP. (jm)
