W sierpniu do resortu infrastruktury skierowana została interpelacja posła Zbigniewa Ajchlera w sprawie zagrożenia w ruchu drogowym. Zgłaszający podniósł problem niebezpieczeństw, jakie ma rodzić zadrzewienie występujące w pasie drogowym.
Problem i pytania do resortów. Poseł podkreślał okoliczność, że zadrzewienie występujące na drogach powiatowych i gminnych samo w sobie nie stanowi samoistnej przyczyny wypadków, kolizji itp. Jednakże znacząco wpływa na skutki zarówno właściwego ( np. podczas mijania czy wymijania się dwóch pojazdów z naprzeciwka), jak i niepoprawnego zachowania się kierowców ( np. niedostosowanie prędkości do warunków panujących na drodze). W ubiegłym roku z interpelacją w tej samej sprawie Z. Ajchler złożył do ministra spraw wewnętrznych i administracji. Jak ocenia otrzymał niesatysfakcjonującą odpowiedź. Tym razem pytania dotyczyły m.in. ilości wypadków drogowych jest spowodowany przez zadrzewienie wokół pasa drogowego w okresie od VIII 2017 r.do VII 2018 r.? Z danych przesłanych przez MSWiA wynika, że w tego rodzaju zdarzeniach jest wysoka śmiertelność – aż 14% oraz ewentualnych działań podejmowanych przez resort.
Statystyki i zarządca. Odpowiadający - w imieniu ministra infrastruktury - podsekretarz stanu Marek Chodkiewicz przywołał dane pozyskane z Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji w 2017 r. ofiary śmiertelne w wypadkach zakwalifikowanych jako "najechanie na drzewo" stanowiły 13,3% ogółu ofiar śmiertelnych na polskich drogach. Należy zauważyć, iż aktualnie tylko takimi danymi statystycznymi dysponuje Komenda Główna Policji - informował. Jednocześnie wyjaśnia, iż zgodnie z przepisem art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych ((Dz.U. z 2017 r. poz. 2222 ze zm.) Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest zarządcą jedynie dróg krajowych, który posiada wyłączne kompetencje do podejmowania działań m.in. w sprawie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania tych dróg. Natomiast zarządcami pozostałych dróg publicznych są dla dróg wojewódzkich - zarząd województwa, dla dróg powiatowych – zarząd powiatu, dla dróg gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta), zaś w granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta. Zgodnie z przepisami przedmiotowej ustawy do zadań zarządców dróg należy min. utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów. Jednocześnie należy pamiętać, iż obowiązkiem zarządcy drogi jest również utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, jak i opracowywanie projektów planów finansowania m.in. utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich. Poprzez ochronę drogi należy rozumieć działania mające na celu niedopuszczenie do przedwczesnego zniszczenia drogi, obniżenia klasy drogi, ograniczenia jej funkcji, niewłaściwego jej użytkowania oraz pogorszenia warunków bezpieczeństwa ruchu. W celu realizacji swoich obowiązków zarządca drogi może podejmować szereg czynności, które mają zapewnić m.in. bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego lub też nie dopuścić do pogorszenia warunków bezpieczeństwa ruchu. W przypadku drzew rosnących w pasie drogowym, zarządca drogi ma obowiązek tak o nie dbać, aby nie stwarzały zagrożenia dla uczestników ruchu np. poprzez pękającą nawierzchnię od korzeni drzew, czy też złą widoczność na drodze.
Regulacje prawne. Bardzo istotny jest fragment odpowiedzi resortu infrastruktury, poświęcony zasadności umieszczania drzew przy drogach. Minister Chodkiewicz przypomina: - Zgodnie z art. 4 pkt 22 ww. ustawy zieleń przydrożna jest to roślinność umieszczona w pasie drogowym, mająca na celu w szczególności: ochronę użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego; ochronę drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem; ochronę przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby. W myśl art. 39 ust. 1 pkt 12 ww. ustawy zabrania się dokonywania w pasie drogowym czynności, które mogłyby powodować niszczenie lub uszkodzenie drogi i jej urządzeń albo zmniejszenie jej trwałości oraz zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego, w szczególności usuwania, niszczenia i uszkadzania zadrzewień przydrożnych. Zauważa, iż w § 52 ust. 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 2016, poz.124) wskazane jest, iż zieleń w pasie drogowym nie powinna zagrażać bezpieczeństwu uczestników ruchu, ograniczać wymaganego pola widoczności, skrajni drogi oraz utrudniać utrzymania drogi. Z kolei § 53 ust. 2 i 3 rozporządzenia stanowi, iż drzewa w pasie drogowym powinny być tak usytuowane, żeby w okresie swojej wegetacji nie powodowały niszczenia nawierzchni drogi oraz nie utrudniały użytkowania chodników przez pieszych, w szczególności przez osoby niepełnosprawne. Odległość pnia drzewa od krawędzi jezdni nie powinna być mniejsza niż 3,0 m, a w wypadku przebudowy albo remontu drogi dopuszcza się mniejszą odległość, jeśli będą spełnione pozostałe warunki określone w rozporządzeniu. I podsumowuje: - Należy pamiętać, iż większość dróg i również drzew była budowana i sadzona kilkadziesiąt lat temu. Natężenie ruchu było mniejsze, drogi miały inne parametry techniczne i do tych warunków były dostosowane nasadzenia drzew. Wówczas też nie zagrażało to bezpieczeństwu uczestników ruchu. Dzisiaj jest inaczej i z tego też powodu zarządcy dróg nie sadzą drzew w poboczu drogi publicznej. Zasoby, które są to właśnie te posadzone kilkadziesiąt lat wcześniej. W związku z ich rozrostem często znajdują się w skrajni drogi publicznej.
Konkluzja. I podstawowa kwestia wycinki drzew. Te są obszernie regulowane w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018, poz.142) - przypomina minister Chodkiewicz. Jednocześnie zauważa, iż zgodnie z art. 83a ww. ustawy zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków - wojewódzki konserwator zabytków. Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. - Reasumując, zmiany legislacyjne ułatwiające usuwanie drzew nie należą do kompetencji Ministra Infrastruktury, lecz do Ministra Środowiska - odpowiada M. Chodkiewicz. Dodajmy, iż stanowisko resortu środowiska zaprezentowała podsekretarz Aldona Młyńczak - o czym pisaliśmy. Dowiedzieliśmy się, że obecnie Ministerstwo Środowiska nie opracowuje zmiany przepisów normujących usuwanie drzew rosnących w pasie drogowym dróg publicznych. Wobec powyższego usuwanie drzew i krzewów rosnących w pasie drogowym odbywa się zgodnie z zasadami opisanymi powyżej. Przypomina, iż zasady umieszczania drzew przy drodze określa rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. (jm)
