(Fot.: PD@N 427-36-38)
Czytelnik przysłał, jak to nazwał “fenomen PKP”, który napotkał w rejonach Tarnowskich Gór. To - rogatka kolejowa (zapora) na całkowitym odludziu otwierana... głosem. Wystarczy grzecznie poprosić: "proszę otworzyć" i rogatka się otwiera. Pod sygnalizacją umieszczona instrukcja: “Rogatka otwierana na żądanie. Otwarcia rogatek żądać słowami: proszę otworzyć”. Takie i podobne urządzenia są stosowane także na wielu innych przejazdach. Np. rogatka otwierana przyciskiem, tu szlaban jest także stale zamknięty, migocą czerwone światła. Trzeba wówczas skorzystać z przycisku, zresztą zgodnie z napisem: “Uwaga! Rogatka otwierana na żądanie. Nacisnąć przycisk". To tzw. rogatki otwierane na żądanie.
Rozwiązanie uregulowane jest w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (1996.33.144 z kolejnymi zmianami):
(...) Rozdział 2. Klasyfikacja przejazdów i przejść
§ 9. Przejazdy i przejścia dzielą się na następujące kategorie:
1) kategoria A - przejazdy użytku publicznego z rogatkami lub przejazdy użytku publicznego bez rogatek, na których ruch na drodze kierowany jest sygnałami nadawanymi przez pracowników kolejowych,
2) kategoria B - przejazdy użytku publicznego z samoczynną sygnalizacją świetlną i z półrogatkami,
3) kategoria C - przejazdy użytku publicznego z samoczynną sygnalizacją świetlną lub uruchamianą przez pracowników kolei,
4) kategoria D - przejazdy użytku publicznego bez rogatek i półrogatek i bez samoczynnej sygnalizacji świetlnej,
5) kategoria E - przejścia użytku publicznego,
6) kategoria F - przejazdy i przejścia użytku niepublicznego.
§ 10. 1. Do kategorii A zalicza się przejazdy użytku publicznego, na których na okres przejeżdżania pojazdu szynowego ruch na drodze wstrzymywany jest rogatkami lub sygnałami nadawanymi przez pracowników kolejowych.
2. Zabezpieczenie przejazdu rogatkami z obsługą na miejscu stosuje się, jeżeli:
1) droga na jednym przejeździe przecina na szlaku kolejowym więcej niż dwa tory główne,
2) droga przecina tory, po których zgodnie z regulaminem technicznym stacji kolejowej lub bocznicy przejeżdżają staczane lub odrzucane podczas rozrządu wagony,
3) przejazd nie może być zaliczony do kategorii B, C lub D.
3. Zabezpieczenie przejazdu rogatkami z obsługą z odległości można stosować na skrzyżowaniach linii kolejowej z drogą: krajową ogólnodostępną oznaczoną numerem trzycyfrowym, wojewódzką, gminną lub lokalną miejską albo zakładową, jeżeli rogatki będą widoczne z posterunku obsługującego bezpośrednio przejazd z odległości nie większej niż 1000 m, a przy zastosowaniu urządzeń telewizji przemysłowej - nawet z odległości większej, uzależnionej od zaprojektowanych obwodów sterowania napędów elektrycznych, jeśli jest spełniony jeden z następujących warunków:
1) iloczyn ruchu jest równy lub większy od liczby 20 000, lecz mniejszy od liczby 50 000,
2) iloczyn ruchu jest mniejszy od liczby 20 000, a widoczność przejazdu nie odpowiada warunkom określonym dla przejazdu kategorii D.
4. Warunki widoczności przejazdów i przejść określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
5. W przypadkach uzasadnionych warunkami ruchu, dla zwiększenia bezpieczeństwa, zabezpieczenie przejazdu rogatkami zamykanymi na okres przejeżdżania pojazdu szynowego może być uzupełnione urządzeniem samoczynnej lub półsamoczynnej sygnalizacji świetlnej.
6. W przypadkach uzasadnionych warunkami miejscowymi zarząd kolei w porozumieniu z zarządem drogi i organem administracji państwowej właściwym do zarządzania ruchem na drogach publicznych oraz z komendantem wojewódzkim Policji może zarządzić, aby rogatki na przejeździe w porze nocnej lub w ciągu całej doby były zamknięte, a otwierane na żądanie tylko dla przepuszczenia użytkowników drogi. (...)
§ 48. Stałe zamknięcie rogatek, o których mowa w § 10 ust. 6, może być stosowane na przejazdach, przy których znajduje się strażnica przejazdowa lub mieszkanie dróżnika przejazdowego; rogatki te powinny być wyposażone w dzwonki do dróżnika przejazdowego i zabezpieczone przed otwieraniem przez osoby nie uprawnione. Przejazdy te powinny być oświetlone w porze nocnej. Na drągach tych rogatek powinny być zawieszone tablice informujące o tym, że rogatki są otwierane na żądanie użytkownika drogi, oraz wskazujące, w jaki sposób użytkownik drogi może spowodować otwarcie rogatki.