Do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów został wpisany zapowiedziany projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (poz. UA6 [kliknij]). To już mały krok do zatwierdzenia przez rząd i skierowania tekstu do Sejmu RP. Zaplanowano, iż do końca III kwartału br. projekt zostanie przyjęty przez rząd.
Istota rozwiązań. Jak wynika z dokonanego wpisu: - Kluczową kwestią dla zwiększenia ochrony życia i zdrowia obywateli na polskich drogach jest uspokojenie ruchu i stworzenie warunków dla bezpiecznego przemieszczania się, w tym zwłaszcza niechronionych uczestników ruchu drogowego. Prędkość jest uniwersalnym czynnikiem zagrożenia, który warunkuje nie tylko szanse na możliwość uniknięcia niebezpiecznego zdarzenia, ale także jego skutki. Zwiększenie odsetka kierujących pojazdami przestrzegających nie tylko ustalonych ograniczeń prędkości, ale również praw innych uczestników ruchu drogowego oraz obowiązków w miejscach szczególnie niebezpiecznych (np. przejście dla pieszych, skrzyżowanie, przejazd kolejowy albo podczas manewru wyprzedzania), jest kluczowe dla zapewnienia optymalnej ochrony bezpieczeństwa ruchu drogowego. Istnieje zatem potrzeba wprowadzenia silnych i adekwatnych do zagrożenia w ruchu drogowym rozwiązań sankcyjnych, które będą zachęcać do przestrzegania porządku prawnego, a zwłaszcza unikania wszelkiego działania, które mogłoby spowodować realne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu na drogach albo ruch ten utrudniać co w konsekwencji przełoży się na spadek liczby wypadków i ich ofiar. Konieczne jest zatem wprowadzenie skutecznych narzędzi odstraszających, czyli zniechęcających do popełniania najbardziej niebezpiecznych naruszeń drogowych.
Tekstu projektu niestety jeszcze nie opublikowano, więc posłużyć się jedynie możemy wypowiedziami autorów tekstu. Jak się dowiadujemy projekt przewiduje przede wszystkim urealnienie zagrożenia ustawowego w przypadku niektórych wykroczeń w ruchu drogowym, w tym możliwości nakładania wyższych kar grzywny na kierujących ponownie popełniających określone naruszenia (progresja). Ponadto przewidziano także wprowadzenie innych rozwiązań administracyjnych. Te mają stanowić dopełnienie rekomendacji głównej. I oczekiwany efekt - to uzyskanie zmiany zachowań kierujących pojazdami w celu podporządkowania się nie tylko ograniczeniom prawnym, ale również zasadom wynikającym z istoty bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Zasadnicze cele projektu. Autorzy nowelizacji piszą o dwóch zasadniczych cele, jakie ma spełnić projekt. Po pierwsze to: wsparcie osób najbliższych ofiar przestępstw wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym - poprawa bezpieczeństwa na drogach, w szczególności poprzez walkę z przestępstwami drogowymi. I kilka szczegółów: projekt przewiduje procedurę usprawnienia otrzymywania renty wypłacanej przez sprawcę przestępstw umyślnych, których następstwem jest śmierć pokrzywdzonego dla osób, względem których ciążył na pokrzywdzonym ustawowy obowiązek alimentacyjny lub innych osób najbliższych, którym pokrzywdzony dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania. Drugi cel to zmniejszenie liczby wypadków drogowych. Tu oceniono, iż jest to jeden z najbardziej palących problemów społecznych w Polsce.
Proponowane narzędzia. - Projekt przewiduje następujące środki zmierzające do osiągnięcia celu dotyczącego zwiększenia poziomu ochrony życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego polegają na istotnym i kompleksowym wzmocnieniu oddziaływania prewencyjnego względem kierujących pojazdami, zwłaszcza pojazdami mechanicznymi, m.in. poprzez:
1) zmianę systemu dotyczącego punktów tzw. „karnych”,
2) uzależnienie wysokości składki odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych od liczby punktów karnych,
3) nałożenie nowych sankcji w zakresie penalizowania wykroczeń w przypadku ujawnienia czynu manipulacji i ingerencji w tachografy cyfrowe w przewozach drogowych,
4) możliwość nakładania przez organy kontroli ruchu drogowego i orzekania przez sądy mandatów i grzywien w wysokości wyższej niż do tej pory, za szczególnie niebezpieczne wkroczenia.
Uzasadnienie potrzeby zmian. Potrzeba wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie uznano za jeden z najważniejszych zagadnień społeczno-ekonomicznych w państwie. - Bezpieczeństwo w tym obszarze określane jest występującymi obiektywnie realnymi zagrożeniami na drogach oraz z czynnikami subiektywnymi wpływającymi na postrzeganie zjawisk na drodze przez kierowców. Europejskie rankingi dotyczące liczby śmiertelnych ofiar wypadków na drogach w przeliczeniu na milion mieszkańców systematycznie lokują Polskę na jednym z ostatnich miejsc. Jak potwierdzają dane statystyczne - od wielu lat - nie zmieniła się struktura przyczyn zdarzeń wypadków drogowych. Jakie one są: przede wszystkim to rażące błędy kierujących pojazdami (około 93% wszystkich wypadków śmiertelnych w Polsce) związane z przekraczaniem obowiązujących limitów prędkości i niewłaściwym jej dostosowaniem do warunków jazdy oraz nieprawidłowe zachowania w miejscach przecinania się kierunków ruchu, np. nieustępowanie pierwszeństwa pieszym na przejściu.
Polska na tle innych państw UE. Spośród innych krajów UE wyróżnia nas wysoki odsetek ofiar wśród niechronionych uczestników ruchu drogowego, zwłaszcza pieszych. Często ofiarami są dzieci i osoby starsze, ginące w ciągu dnia na nowych lub dopiero co zmodernizowanych drogach ze względu na rażące łamanie przez kierujących pojazdami. - Większość osób zdaje sobie sprawę z istotnego wpływu prędkości jazdy na skutki ewentualnego wypadku. Panuje jednak dość powszechne przekonanie, że kierowcy w Polsce nie przestrzegają zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego w tym ograniczeń prędkości, a nawet, że niebezpieczna jazda = nie jest niczym złym. Dla przykładu: większość Polaków uważa, że przekroczenie prędkości do 10 km/h nie wiąże się z konsekwencjami i mandatem. Dopiero za większe przekroczenia prędkości można zostać ukaranym. Obywatele obawiają się konsekwencji przede wszystkim kiedy mijają patrol policji lub kiedy przejeżdżają obok fotoradaru. Autorzy projektu oceniają: - Relatywnie niski standard bezpieczeństwa ruchu oraz struktura występujących zagrożeń na polskich drogach lokują nasz kraj na końcu europejskiego rankingu. Poziom i charakter występujących zagrożeń w tym zakresie jest kształtowany przede wszystkim przez świadome i intencjonalne działania uczestników ruchu, w tym zwłaszcza kierujących pojazdami. Badania wskazują, iż istnieje negatywne zjawisko polegające na dość powszechnym naruszaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego. Problemem jest przy tym społeczna akceptacja na nierespektowanie ustanowionych reguł postępowania przez kierujących pojazdami, zwłaszcza w zakresie dopuszczalnych limitów prędkości jazdy.
Projektu jeszcze nie znamy w opracowaniu Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. Organem odpowiedzialnym za przedłożenie projektu Radzie Ministrów jest Ministerstwo Infrastruktury. Planowany termin przyjęcia projektu przez RM to trzeci kwartał 2021 r. Najbliższe posiedzenie Sejmu RP zaplanowano na 11 sierpnia, kolejne - 15 i 16 września. (jm)
