Mija termin konsultacji publicznych projektu ustawy zmieniającej ustawę o transporcie drogowy oraz niektórych innych ustaw. Wśród tych ostatnich zmiany w ustawie o kierujących pojazdami, w tu propozycja rozszerzenia przepisu dotyczącego zatrzymaniu prawa jazdy. - W związku z niewystarczającą skutecznością działania instytucji zatrzymania prawa jazdy, zasadne jest rozszerzenie zakresu stosowania instytucji zawieszenia uprawnienia do kierowania pojazdami – uzasadniają autorzy zmian. Jasno i precyzyjnie – zatrzymanie prawa jazdy powoduje zawieszenie uprawnień.
Kierowca, któremu zatrzymano prawo jazdy. Do redakcji tygodnika PRAWO DROGOWE@NEWS czytelnik przysłał zapytanie dotyczące zatrzymanego prawa jazdy. Pisze o sytuacji, gdy zostało wydane postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy i na nie złożył - w terminie - zażalenie. - Dzisiaj będąc w sekretariacie sądu dowiedziałem się że wyznaczenie sprawy będzie trwało nawet i dwa miesiące. Moje pytanie brzmi: Czy do czasu wydania prawomocnego wyroku mogę się poruszać pojazdem? W razie zatrzymania grozi mi tylko mandat? Oczywiście nie jesteśmy upoważnieni do wydawania opinii prawnych. Nurtuje nas jednak wątpliwość, nawet na granicy pewności, czy czytelnik pytał po to, aby nadal siadać za kierownicę, nawet płacąc mandat.
Obowiązujący stan prawny. Według obowiązującego taryfikatora mandatów, kierowca który jedzie bez prawa jazdy płaci mandat w wysokości 50 zł. Oczywiście mowa tu o sytuacji, gdy kierowca nie może wylegitymować się dokumentem, bo go zapomniał. Diametralne inna sytuacją jest ta, gdy nie może okazać prawa jazdy, albowiem zostało ono mu zatrzymane. W art. 135 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowego ustawodawca określił w jakich sytuacjach policjant zatrzymuje prawo jazdy, a tu: m.inn. w razie gdy wobec kierującego pojazdem wydane zostało postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy; gdy wobec kierującego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów lub wydano decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami. W art. 104a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami ustawodawca mówi o zawieszeniu: „Art. 104a. 1. Uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której zatrzymano dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, ulegają zawieszeniu na okres od dnia zatrzymania dokumentu przez uprawniony organ do dnia wydania postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy. 2. Do osób, o których mowa w ust. 1, których uprawnienia zostały zawieszone, stosuje się przepisy dotyczące cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami.” Niestety praktycznie taki kierujący zostaje ukarany 50-zlotowym mandatem i tyle. Policjanci komentują, iż kwalifikowanie prowadzenia prawa jazdy pomimo zatrzymanego prawa jazdy jako wykroczenie z art. 95 kodeksu wykroczeń wynika z błędnej interpretacji przepisów. Jak czytamy w „Gazecie Prawnej”: „Nie można kwalifikować takich czynów jako wykroczenia z art. 95 k.w., ponieważ dotyczy on osoby, która ma wszystkie uprawnienia, a tylko zapomniała dokumentu. Natomiast art. 94 k.w. penalizuje jazdę bez uprawnień. I pomimo iż kierowca nie ma jeszcze formalnie cofniętych przez sąd uprawnień, to jednocześnie nie można też powiedzieć, że te uprawnienia posiada. Bo zgodnie z przepisami prawa kierującym pojazdem może być osoba, które posiada odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia – słyszymy w Komendzie Głównej Policji.”. Redakcja przywołuje także stanowisko prof. Ryszarda Stefańskiego z Uczelni Łazarskiego, który mówi: - Od dawna stoję na stanowisku, że zatrzymanie prawa jazdy powoduje zawieszenie uprawnień. Teraz będzie to jasno wynikało z przepisów. Autorzy zmian uzasadniają ich potrzebę: - Słaba strona instytucji zatrzymania prawa jazdy polega na tym, że dotyczy jedynie fizycznego odebrania kierowcy jego prawa jazdy. Po pierwsze, nie zawsze odebranie prawa jazdy jest skuteczne (kierowca nie okaże prawa jazdy podczas kontroli ruchu drogowego lub nie zwróci dokumentu staroście mimo wystosowanego w decyzji administracyjnej do kierowcy wezwania do zwrotu tego dokumentu). Po drugie, nie obejmuje ona „zatrzymania” uprawnienia do kierowania pojazdami. Oznacza to, że kierowca, któremu zatrzymano prawo jazdy, w dalszym ciągu posiada uprawnienie do kierowania pojazdami i może kierować pojazdami, co jest niepożądane. Podczas kontroli ruchu drogowego taki kierowca zostanie ukarany jedynie za brak przy sobie prawa jazdy. Kierowca, któremu zatrzymano prawo jazdy, nie powinien móc kierować pojazdami w okresie zatrzymania prawa jazdy. Stąd też zasadna jest modyfikacja instytucji zawieszenia uprawnienia do kierowania pojazdami (instytucja ta jest określona w art.104a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami).
Rozszerzenie instytucji zawieszenia prawa jazdy. Oto ma zostać wprowadzona wyraźna granica pomiędzy „cwaniakami i zapominalskimi”. „Zatrzymanie prawa jazdy będzie skutkowało zawieszeniem uprawnień. Kierowca, który mimo to wsiądzie za kierownicę, narazi się na mandat 10 razy wyższy” - podkreśla dziennik. Natomiast resort uzasadnia: - Zasadna jest modyfikacja instytucji zawieszenia uprawnienia do kierowania pojazdami (instytucja ta jest określona w art.104a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami) w taki sposób, żeby zatrzymane prawo jazdy przez organy ruchu drogowego (wybrane merytorycznie uzasadnione przypadki przewidziane przepisami prawa) oraz przez starostę (wszystkie przypadki przewidziane przepisami prawa) skutkowało jednoczesnym zawieszeniem uprawnienia do kierowania pojazdami. W stosunku zaś do zawieszonych uprawnień do kierowania pojazdami w dalszym ciągu powinno stosować się przepisy dotyczące cofnięcia uprawnienia do kierowania pojazdami.
W ogłoszonym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw w art. 3 autorzy projektu zaproponowali zmiany w ustawie o kierujących pojazdami i tu w pkt 28 zaproponowano właśnie rozszerzenie sytuacji w których zatrzymanie dokumentu prawa jazdy powodujące zawieszenie uprawnień:
|
PRZEPIS OBOWIĄZUJĄCY – ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (2019.341) |
PROJEKT ZMIANY – Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (wersja z dnia 30.1.2020) |
|
Art. 104a. 1. Uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której zatrzymano dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, ulegają zawieszeniu na okres od dnia zatrzymania dokumentu przez uprawniony organ do dnia wydania postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy. 2. Do osób, o których mowa w ust. 1, których uprawnienia zostały zawieszone, stosuje się przepisy dotyczące cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami. |
Art. 104a. 1. Zawieszeniu ulegają uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której: 1) zatrzymano dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami lub zaistniały przesłanki do zatrzymania tego dokumentu w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a, g, h, j, k, pkt 1a lit. a i b oraz pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym; 2) starosta wydał decyzję o zatrzymaniu dokumentu stwierdzającego uprawnienia do kierowania pojazdami na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 2 – 5 oraz art. 7 pkt 5 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 541 i 2183, z 2016 r. poz. 2001 oraz z 2018 r. poz. 957). 2. Uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której zatrzymano dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, zostaje unieważnione. 3. Zawieszenie uprawnień do kierowania pojazdami następuje: 1) z upływem okresu, w którym wydane pokwitowanie uprawniało do kierowania pojazdami albo 2) od dnia zaistnienia przesłanki do zatrzymania prawa jazdy – w przypadku braku zatrzymania dokumentu podczas kontroli na drodze, albo 3) od dnia następującego po dniu doręczenia informacji o popełnieniu wykroczenia – w przypadku, jeżeli wykroczenie było zarejestrowane przez urządzenie rejestrujące, albo 4) od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 2. 4. Zawieszenie ustaje z dniem zwrotu zatrzymanego dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdami przez organ wydający prawo jazdy lub pozwolenie. 5. Organ kontroli ruchu drogowego informuje o dniu rozpoczęcia zawieszenia uprawnień do kierowania pojazdami w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1. 6. Do osób, których uprawnienia do kierowania pojazdami zostały zawieszone, stosuje się przepisy dotyczące cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami. |
Kierowca po zatrzymaniu prawa jazdy. I tu wróćmy do pytania, które postawił nam czytelnik. Kierowca, który pomimo zatrzymania prawa jazdy, w okresie cofnięcia mu uprawnień przez sąd, ponownie wsiądzie za kierownicę nie będzie odpowiadał za wykroczenie z art. 95 kodeksu wykroczeń, lecz z art. 94. I tu mandat już nie 50 zł, ale 500 zł. I dalej – jeżeli policjant skieruje wniosek o ukaranie do sądu ten może wymierzyć grzywnę do 5 tys. zł.
Projekt ustawy – jak zapisano w projekcie – ma wejść w życie z dniem 23 maja 2020 r. (jm)
