Dr Marek Łepkowski
Instytut Transportu Samochodowego
Eko driving – podnoszenie kompetencji -
zakończenie realizacji i rozliczenia projektu pt. “Wdrożenie polityki ECO drivingu w 300 szkołach jazdy” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Jednym z podstawowych czynników podnoszący poziom wiedzy w zakresie eko drivingu są proponowane szkolenia podnoszące wiedzę i kompetencje kadry ośrodków szkolenia kierowców, w ramach których uczestnicy otrzymują wiedzę w zakresie praktycznego działania na rzecz ochrony środowiska oraz właściwego podejścia do przekazywania wiedzy adeptom nauki jazdy w zakresie ekologicznego wykorzystania pojazdu.
Instytut Transportu Samochodowego i Grupa Image Sp. z o.o., - partnerzy mający w zakresie swoich działań zagadnienia związane z poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego i stałego podnoszenia stanu świadomości uczestników ruchu drogowego - podjęli się w latach 2014-2015 wyzwania w postaci przeszkolenia grupy przedsiębiorców reprezentujących ośrodki szkolenia kierowców w zakresie rozwiązań proekologicznych. Projektu był odpowiedzią na ogłoszony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości konkurs "Zielone światło!" - wsparcie rozwiązań proekologicznych". Konkurs wspierał tym samym realizację jednego z priorytetów strategii Europa 2020 - "rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywnej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej".
Podejmując się realizacji tematu z zakresu ekologicznej działalności, Instytut dokonał analizy przyczyn determinujących zjawisko ekonomicznego funkcjonowania przedsiębiorstwa transportowego, w tym stosowania zasad jazdy ekologicznej, których wymogi środowiskowe określa:
–polityka Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska (sukcesywne, od 1995 roku obniżanie emisji CO2) - wdrożenie polityki ekologicznej szkół jazdy jest zalecane przez International Commission for Driver Testing (EU), MiR, MOŚ, Polską Federację Stowarzyszeń Szkół Kierowców [1, 2, 7, 8],
–ekonomika funkcjonowania przedsiębiorstw – działania na rzecz oszczędności zużycia paliwa w wyniku stale wzrastających ich cen [3, 4, 9, 11],
–wzrost świadomości w zakresie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwo ruchu drogowego i inne [5, 6, 10].
Projekt “Wdrożenie polityki ECO drivingu w 300 szkołach jazdy skierowany był do ośrodków szkolenia kierowców, w tym ich instruktorów i pozostałej kadry.Celem głównym projektu było wdrożenie polityki proekologicznej w 600 OSK poprzez opracowanie indywidualnych planów wdrożenia działań proekologicznych w wyniku podniesienia kwalifikacji 2400 osób kluczowej kadry i instruktorów jazdy. Celami szczegółowymi projektu były:
–przygotowanie 2400 osób kluczowej kadry i instruktorów jazdy ośrodków szkolenia kierowców do wdrożenia w tych ośrodkach ekousługi - opracowanej koncepcji nauczania ekojazdy dla kierowców i kandydatów na kierowców w wyniku wsparcia szkoleniowo-doradczego
–nabycie wiedzy przez 2400 osób kluczowej kadry i pracowników ośrodków szkolenia kierowców w zakresie budowania ekologicznej marki produktu i wizerunku tych ośrodków w wyniku wsparcia szkoleniowo-doradczego.
Założono osiągnięcie następujących rezultatów:
–wzrost kwalifikacji w zakresie efektywnego zarządzania mikro i małym przedsiębiorstwem z uwzględnieniem zarządzania środowiskowego i uregulowań prawnych w aspekcie transportowym i środowiskowym;
–wzrost kwalifikacji w zakresie komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej oraz kontaktu z klientem z uwzględnieniem kontekstu ekologicznego (budowanie ekomarki osk, marketing ekologiczny, budowanie świadomości ekologicznej u pracowników i kursantów);
–wzrost kwalifikacji w zakresie metodyki nauczania z uwzględnieniem indywidualnych profili kursantów, założeń i metodologii nauki ekojazdy, motywowania i budowania odpowiedzialności ekologicznej;
–wzrost wiedzy w zakresie wprowadzania innowacji ekologicznych w osk, z uwzględnieniem technologii ICT w szkoleniu i egzaminowaniu kierowców, nowych form egzaminowania w kontekście jazdy ekologicznej, pomocy dydaktycznych i zielonych zakupów.
Założono że uczestnikami będzie 2400 osób z terenu całej Polski, w tym 300 kobiet (stanowiących 12, 5% udziału ogólnej liczby uczestników) oraz 480 osób w wieku 50 plus (w tym 22 kobiety). Wszyscy uczestnicy zatrudnieni w mikro i w małych przedsiębiorstwach (600 ośrodków szkolenia kierowców). Szkolenia odbędą się w 60 miejscach. Tryb nauczania zakładał 8-godzinne szkoleniestacjonarne oraz40-godzinne, indywidualne szkolenie e-learningowe. Na koniec - co najważniejsze - produkt, jaki otrzymali przedsiębiorcy to proekologiczna księga wdrożeniowa, czyli "vademecum proekologicznego funkcjonowania przedsiębiorstwa". Szkoleniowe moduły tematyczne obejmowały:
–Zarządzanie. (zarządzanie mikro i małym przedsiębiorstwem; systemy zarządzania środowiskowego; efektywność środowiskowa).
–Komunikacja. (założenia marketingu ekologicznego; komunikacja marketingowa;kontakt z klientem);
–Metodyka. (wprowadzenie do andragogiki;profile kandydatów na kierowcę; założenia ekojazdy);
–Narzędzia. (przykłady i dobre praktyki).
Po ukończeniu szkolenia stacjonarnego każdy uczestnik uzyskał dostęp do platformy e-learningowej wraz z indywidualnym kluczem identyfikacyjnym. Tematyka zajęć e-learningowych była następująca:
–Zarządzanie (250 ekranów): Ogólne zasady zarządzania środowiskowego; Systemy zarządzania środowiskowego w praktyce; cykl Deminga; Świadomość i odpowiedzialność prawna;
–Komunikacja (250 ekranów): Świadomość społeczna; Komunikacja ekomarketingowa; Dialog społeczny; Wizerunek firmy; PR; Budowanie ekoświadomosci pracowniczej;
–Metodyka (200 ekranów): Metodologia nauki ekojazdy; Profile kandydatów na kierowcę w praktyce; Motywowanie; Odpowiedzialność; Komfort jazdy;
–Narzedzia (100 ekranów): Ekoinnowacje szkoleniowe; Pomoce dydaktyczne – zielone zakupy; Technologie ICT
–Test.
Udział w szkoleniu 2400 osób kluczowej kadry i instruktorów jazdy ośrodków szkolenia kierowców pozwolił na wdrożenia w swoich ośrodkach ekousługi, czyli opracowanej koncepcji nauczania ekojazdy dla kierowców i kandydatów na kierowców w wyniku wsparcia szkoleniowo-doradczego. Szkolenie pozwoliło posiąść wiedzę w zakresie budowania ekologicznej marki produktu i wizerunku ośrodka. Każdy ośrodek szkolenia kierowców, który wziął udział w szkoleniu będzie mógł świadomie budować swój eko-wizerunek i eko-markę swoich produktów. Coraz silniejszy trend skłania nie tylko do ekologicznego trybu życia ale też prowadzenia biznesu zgodnie z naturą. Uruchamia to pozytywny odbiór firmy w oczach potencjalnych i obecnych klientów. Jednocześnie szkolenia dostarczyły wiedzę w zakresie metodyki nauczania ekojazdy i wprowadzania ekologicznych innowacji w ośrodkach szkolenia kierowców, a uczestnicy poznali techniki skutecznej komunikacji i panowania nad stresem. Jednym z tematów były również zagadnienia z zakresu BHP, ekonomiki pracy oraz metod i nowoczesnych narzędzi edukacyjnych wspomagających ćwiczenie funkcji poznawczych w kształceniu dorosłych. Uczestnicy zostali zaznajomieni z metodami rozwiązywania konfliktowych sytuacji, organizacji pracy i zarządzania czasem. Także duże wsparcie otrzymały kobiety-instruktorki.
Pierwszym etapem udziału w szkoleniu było zrozumienie potrzeb i obaw uczestników projektu. Wśród najważniejszych problemów z jakimi borykają się ośrodki szkolenia kierowców to brak standardów tematycznych i metodologicznych nauczania ekojazdy i brak narzędzi, które pozwoliłby zmierzyć efektywność rozwiązań ekologicznych. Podobnie często wymienia się też brak umiejętności stosowania marketingu ekousługi i znajomości przepisów i regulacji środowiskowych. Organizowane szkolenia w znacznym stopniu pozwoliły na rozwiązanie tych problemów.
Każdy uczestnik otrzymał kompleksowe wsparcie szkoleniowo-doradcze, dopasowane do jego indywidualnych potrzeb. Właściciele i kluczowa kadra ośrodków otrzymała więc gotowy produkt do wdrożenia, który wskazywał dedykowane, indywidualne działania.
Wartości dodane projektu to:
–Wzrost poziomu wiedzy w tym techniki skutecznej komunikacji, stresu oraz techniki panowania nad nim, zagadnień z zakresu bhp, podst. procesy poznawcze metody i narzędzia edukacyjne wspomagające ćwiczenie funkcji poznawczych, ekonomika pracy.
–Wzrost kwalifikacji w zakresie kształcenia dorosłych, stosowania nowoczesnych narzędzi edukacyjnych
–Wzrost umiejętności w zakresie rozwiązywania sytuacji konfliktowych, empatii i asertywności, panowania nad stresem, ćwiczenia umiejętności poznawczych pogarszających się wraz z wiekiem.
Poniżej rezultaty twarde projektu.
Rekrutacja:
–2402 osoby zrekrutowane na listę podstawową (100,08% planowanego wskaźnika),
–240 osób zrekrutowanych na listę rezerwową (100% planowanego wskaźnika),
–797 OSK zrekrutowanych na listę podstawową (132,83% planowanego wskaźnika),
–30 OSK zrekrutowanych na listę rezerwową (100% planowanego wskaźnika).
Analiza potrzeb proeko OSK i ich pracowników:
–797 szt ankiet OSK (132,83% planowanego wskaźnika),
–2402 szt ankiet do uczestników projektu (100,08% planowanego wskaźnika),
–797 szt raportów z analizy potrzeb OSK i ich pracowników (132,83% planowanego wskaźnika).
Szkolenie stacjonarne:
–8 godz. szkolenia na 1 uczestnika (100% planowanego wskaźnika),
–240 grup szkoleniowych (100% planowanego wskaźnika),
–61 sesji szkoleniowych (101,66% planowanego wskaźnika),
–1920 godz. Trenerskich (100% planowanego wskaźnika),
–2402 osoby, które wzięły udział w szkoleniu (100,08% planowanego wskaźnika),
–371 kobiet, które wzięły udział w szkoleniu (123,66% planowanego wskaźnika),
–2031 mężczyzn, którzy wzięli udział w szkoleniu (96,71% planowanego wskaźnika),
–19216 uczestnikogodzin, (100,08% planowanego wskaźnika),
–w tym 2968 uczestnikogodzin z udziałem kobiet (123,66% planowanego wskaźnika).
E-learning:
–40 godz. e-learningu na 1 osobę (100% planowanego wskaźnika),
–2402 osoby, które ukończyły szkolenie (100,08% planowanego wskaźnika),
–2402 certyfikatów ukończenia szkolenia (100,08% planowanego wskaźnika),
–800 ekranów = 5 dni (20 ekranów/1 godz) (100% planowanego wskaźnika),
–96080 uczestnikogodzin (100,08% planowanego wskaźnika).
Doradztwo dla OSK:
·2391 godz. doradztwa w przedsiębiorstwach (132,83% planowanego wskaźnika),
·3 godz. doradztwa dla 1 OSK (100% planowanego wskaźnika),
·797 raportów z usług doradczych (133% planowanego wskaźnika),
·1801,5 uczestnikogodzin (100,08% planowanego wskaźnika).
W efekcie zrealizowanych szkoleń, szkoleń e-learningowych i doradztwa powstał rezultat końcowy w postaci 797 opracowanych planów wdrożenia konkretnych działań proeko (po 1 planie wdrożenia dla każdego OSK). Tym samym cel projektu został osiągnięty. Zakres doradztwa obejmował:
·Diagnoza otoczenia i oddziaływania OSK na środowisko. Diagnoza wew. OSK, w tym luk kompetencyjnych;
·Opracowanie indywidualnego katalogu możliwych do wdrożenia działań i praktycznych rozwiązań Proeko w tym: Kształtowanie eko-świadomości wśród pracowników i klientów; Wdrażanie planów oszczędnościowych; Wdrażanie marki Szkoły Ekojazdy; Inwentyka i efektywność wdrażania nowych idei, Świadomość i odpowiedzialność prawna.
·Opracowanie planu wdrażania w OSK i na stanowiskach pracy konkretnych działań Proeko w ramach polityki proeko (cel, etapy, zasoby, terminy, osoby odpowiedz, ryzyka, działania naprawcze, monitoring procesu wdrażania -wskaźniki, ewaluacja aktualizacja).
Do oceny pomiaru efektywności szkoleń w projekcie wykorzystano opracowaną specjalnie na potrzeby projektu ankietę ewaluacyjną. Ankieta składa sięz 7 pytań, w tym w kolejności ich występowania:
1.W jakim stopniu szkolenie spełniło Pani/Pana oczekiwania?
2.Jaka jest Pani/Pana ogólna ocena programu szkolenia?
3.Jak ocenia Pani/Pan organizację szkolenia?
4.Jak ocenia Pani/Pan materiały otrzymane w czasie szkolenia?
5.Jak ocenia Pani/Pan przygotowanie merytoryczne wykładowców?
6.Jak ocenia Pani/Pan metodykę szkolenia?
7.Czy ma Pani/Pan swoje sugestie dotyczące programu szkolenia? Jeśli tak, prosimy o uwagi:
Na pytania od pytania nr 1 do pytania nr 6 uczestnicy szkoleń odpowiadali oceniając zagadnienie wg pięciostopniowej skali ocen (gdzie 1- znaczyło - nie spełnił oczekiwań, a 5 – znaczyło - przerósł oczekiwania).
Najwyżej (4,41 pkt) uczestnicy szkoleń w ankietach ocenili przygotowanie merytoryczne wykładowców. Równie wysoko (4,36 pkt) uzyskała ocena organizacji szkolenia oraz metodyka szkolenia (4,33 pkt). Nieco mniej (jednak również zadowalającą bo 4,13) uzyskała odpowiedź “W jakim stopniu szkolenie spełniło Pani/Pana oczekiwania ? , co oznacza, że uczestnicy oczekują dalszego wsparcia szkoleniowego, zwłaszcza praktycznej jazdy eko.
Analizując ankiety ze szkoleń należy stwierdzić że szkolenia zostały ocenione przez uczestników pozytywnie powyżej 4,00 punktów w 92,73% szkoleń. To dobry i wysoki wynik.
Wnioskodawca zdefiniował najwyższą punktację równą 5 pkt – “przerósł oczekiwania”. Tak określona maksymalna punktacja nie pojawiła się ani razu w ankietach. Prawdopodobnie właśnie użyta nazwa jest przyczyną, że punktacja ta nie została przyznana przez uczestników szkoleń.
Podsumowanie. Instytut Transportu Samochodowego i Grupa Image Sp. z o.o. przeprowadzili kolejny proces szkoleniowy, tym razem mając na celu propagowanie zasady proekologicznego zachowania w przedsiębiorstwach w wyniku zastosowania metody szkoleniowej skierowanej do kadry i ich pracowników. Przyjęte programy oraz tryb szkoleniowy zakładał zapoznanie się przez uczestników z materiałami szkoleniowymi w sposób długookresowy oraz weryfikację własnych umiejętności i kwalifikacji. Analizując wyniki otrzymanych ankiet przedszkoleniowych potwierdzono słuszność zastosowania takiej formy szkolenia, bowiem uczestnicy posiadając już wiedzę z zakresu zarządzanie, komunikacja, metodyka i narzędzia, potwierdzili już podczas pierwszych szkoleń progres w jej zdobywaniu, co stanowi niezbędny element do wykonywania pracy zawodowej.
Z prowadzonej rekrutacji i rozpoczętego procesu szkoleniowego już na początku realizacji projektu wynikało, że przeszkolonych zostanie zdecydowanie więcej zarówno przedsiębiorstw, jak i uczestników, co obrazuje skale zainteresowania tego typu formami podnoszenia kwalifikacji. Założone we wnioskach aplikacyjnych rezultaty główny i szczegółowe, czyli wskaźniki mierzące rezultaty twarde zostały w pełni osiągnięte.
Zrealizowana po zakończeniu projektów analiza efektywności realizowanego projektu dokonana na podstawie badań ankietowych przeprowadzanych podczas szkoleń stacjonarnych wykazała zgodność rezultatów projektu szkoleniowych z celem głównym projektów. Problematyka szkolenia została przygotowana z myślą przyswajania wiedzy w sposób umożliwiający pełną jego przydatność, a materiały szkoleniowe pozwoliły na sukcesywne śledzenie poszczególnych zagadnień poruszanych podczas zajęć.
Reasumując analizę efektywności projektów szkoleniowych oraz ich przydatności dla uczestników należy podkreślić, że realizacja szkoleń powinna zdecydowanie wpłynąć na zmianę jakościową zawodowego i psychospołecznego funkcjonowania uczestników, tym samym pozwalając na pogłębienie wiedzy i podnoszenie kwalifikacji niezbędnych do wykonywania powierzonych im zadań. Posiadaną wiedzę i kompetencje zawodowe wzmacnia się poprzez realizację programu szkoleniowego, w wyniku którego uczestnicy zapoznają się z nowoczesnymi dydaktycznymi metodami prowadzenia zajęć.
Wyniki dotychczas przeprowadzonych analiz efektywności projektu wskazują jednocześnie, że uczestnicy projektów szkoleniowych będą stosować reguły szkoleniowe, z którymi zapoznali się podczas szkoleń oraz wykonywać pracę z jeszcze lepszym skutkiem, co w rezultacie wpłynie na sprawniejsze funkcjonowanie przedsiębiorstw pod względem środowiskowym i ekonomicznym. Jaki będzie faktyczny efekt wdrożenia zamierzonych celów, które każdy uczestnik otrzyma w postaci zindywidualizowanej Księgi Proeko, trudno jest obecnie wskazać, bowiem zależy to od sukcesywnego wdrażania jej zasad, a także konsekwentnego przestrzegania w następnych latach.
Z analizy projektów wynika, że zostały one bardzo dobrze zaplanowane, a realizacja mimo, że objęła trudne pod względem zawodowym i duże liczebnie grupy docelowe przebiega bez większych trudności. Z pewnością projekty po jego ostatecznym rozliczeniu mogą stanowić “dobrą praktykę” do powielenia w innych projektach.
