W sprawie zmiany kary za spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym interpelację (nr 24535) poseł Tomasz Latos skierował do ministra sprawiedliwości. W imieniu tego ostatniego odpowiedział Jerzy Kozdroń, sekretarz stanu w resorcie. Poseł nawiązując do tragicznego wypadku w Kamieniu Pomorskim pyta czy ministerstwo podejmie kroki, aby nietrzeźwi kierowcy powodujący katastrofę w ruchu lądowym byli poddani surowszej karze, niż maksymalna obowiązująca obecnie - kara 15 lat więzienia. Z odpowiedzi resortu dowiadujemy się, iż prace mające na celu zwiększenie dolegliwości zostały podjęte. Dotyczą one wydłużenia zakazu prowadzenia pojazdów, czy obowiązku zapłaty nawiązki. Natomiast – w przekonaniu ministerstwareakcja polegająca na zwiększeniu surowości sankcji karnej poprzez zaostrzenie granic wymiaru kary nie stanowi efektywnego i uzasadnionego rozwiązania.
Interpelacja nr 24535
do ministra sprawiedliwości
w sprawie zmiany kary za spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym
Szanowny Panie Ministrze! Niedawne wydarzenia w Kamieniu Pomorskim, w którym nietrzeźwy kierowca spowodował wypadek, w wyniku którego życie straciło 6 osób, są sygnałem do tego, że należy zmienić zapis art. 173 Kodeksu karnego dotyczący katastrof w komunikacji. Sprawcy tego konkretnego wypadku grozi maksymalnie 15 lat więzienia. W obliczu tak ogromnej tragedii, do której doszło przez bezmyślność kierowcy kierującego pod wpływem alkoholu samochodem, kara ta wydaje się nieadekwatna do czynu. Należy zatem rozważyć wprowadzenie zmian i osobno traktować sprawców, którzy są nietrzeźwi.
W związku z powyższym kieruję do Pana Ministra następujące pytanie: Czy ministerstwo podejmie kroki, by nietrzeźwi kierowcy powodujący katastrofę w ruchu lądowym byli poddani surowszej karze?
Z wyrazami szacunku
Poseł Tomasz Latos
Warszawa, dnia 10 lutego 2014 r.
ODPOWIEDŹ
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację posła Tomasza Latosa, złożoną przy piśmie z dnia 17 stycznia 2014 r. o nr. SPS-023-24535/14, w sprawie zmiany kary za spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko.
Ministerstwo podjęło prace mające na celu zwiększenie dolegliwości związanych m.in. z długością środka karnego polegającego na zakazie prowadzenia pojazdów, czy też obowiązkiem zapłaty nawiązki. W przekonaniu ministerstwa reakcja polegająca na zwiększaniu surowości sankcji karnej poprzez zaostrzenie granic wymiaru kary nie stanowi efektywnego i uzasadnionego rozwiązania, toteż kierunek zmian powinien być związany z alternatywnymi rozwiązaniami.
Intencją podjętych przez Ministerstwo Sprawiedliwości prac jest zatem, by w przypadku spełnienia przesłanek wymienionych w art. 42 § 2 Kodeksu karnego, tj. jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177 Kodeksu karnego, sąd orzekał środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju na okres od lat 3 do lat 15. Tym samym ustawowa długość środka karnego określonego w art. 39 pkt 3 Kodeksu karnego uległaby zwiększeniu w stosunku do dotychczasowej wynoszącej od roku do lat 10. Ponadto proponuje się odpowiednią zmianę w art. 42 § 3 Kodeksu karnego, który obejmować by miał także przypadki ponownego prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości (tzw. quasi-recydywa z art. 178a § 4 Kodeksu karnego). W obecnym brzmieniu art. 42 § 3 Kodeksu karnego, jeśli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173 Kodeksu karnego, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 Kodeksu karnego był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Proponuje się zatem, aby reżimowi temu poddano również kierowców prowadzących pojazd w stanie nietrzeźwości pomimo uprzedniego skazania za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355 § 2 Kodeksu karnego popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Kategorię tę uzupełniają sprawcy, którzy prowadzą pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości w okresie orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów. W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości zmiany związane z zaostrzeniem reakcji karnej wobec kierowców prowadzących pojazdy mechaniczne w stanie nietrzeźwości powinny również dotknąć środka karnego w postaci nawiązki.
Proponuje się zatem wprowadzenie obowiązku orzekania przez sąd nawiązki w minimalnej kwocie 5 tys. zł (w przypadku skazanego po raz pierwszy za przestępstwo z art. 178a Kodeksu karnego) lub 10 tys. zł (w przypadku tzw. quasirecydywistów, jak i sprawców przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnionych w stanie nietrzeźwości). Nawiązka powinna zostać orzeczona na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej lub, w przypadku spowodowania wypadku w stanie nietrzeźwości, na rzecz pokrzywdzonego lub osoby najbliższej. Jednocześnie informuję, że znajdujący się obecnie na etapie konsultacji społecznych projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw przewiduje kompleksową reorganizację systemu kar, mającą m.in. na celu powstrzymanie zjawiska nadmiernego korzystania z warunkowego zawieszania orzekanych kar. Zgodnie z projektowanymi zmianami art. 69 § 1 Kodeksu karnego otrzymałby następujące brzmienie: “Art. 69. § 1. Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa”.
Zmiany te z pewnością dotkną zarówno sprawców wypadków, jak też prowadzących pojazdy mechaniczne w stanie nietrzeźwości. Jak bowiem wynika wprost z prowadzonych statystyk, istotę problemu nie stanowi zbyt niskie zagrożenie sankcją karną przewidzianą za omawiane przestępstwa, lecz szeroko stosowana praktyka warunkowego zawieszania orzeczonych kar. Na dowód tego warto przytoczyć dane pokazujące strukturę kar orzekanych za przestępstwo z art. 178a § 4 Kodeksu karnego, czyli tzw. quasi-recydywę. Skazując za to przestępstwo, sądy mogą orzekać warunkowe zawieszenie jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Tymczasem w 68,5% spraw sądy orzekały kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem. Pokazuje to, że potrzeba efektywniejszego ścigania prowadzących pojazdy w stanie nietrzeźwości musi uwzględniać perspektywę systemową i nie sprowadzać się do modyfikacji sankcji karnej grożącej za popełnienie tego przestępstwa.
Z poważaniem
