W Sejmie RP procedowany jest poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (druk nr 5667 [kliknij]). Projekt, który wywołał niezwykle wiele sprzeciwów. Marszałek Sejmu RP skierowała projekt do pierwszego czytania w Komisji Infrastruktury i właśnie dowiedzieliśmy, iż odbędzie się ono już 25 października br. Nie było konsultacji więc pozostajemy w przekonaniu, iż przewodniczący Komisji do udziału w obradach zaprosi szerokie spektrum zainteresowanych.
Posłowie zaproponowali wprowadzenie regulacji umożliwiających przekazywanie z budżetów województw dotacji celowych lub podmiotowych dla WORD oraz innych ważnych regulacji dotyczących ośrodków egzaminowania. Projekt jako poselski nie był poddawany uzgodnieniom resortowym, opiniowaniu i konsultacjom publicznym. My na łamach PRAWA DROGOWEGO@NEWS po zaskakującym odkryciu tej nowelizacji [kliknij] opublikowaliśmy ważne wypowiedzi i oceny (wymieniam w porządku kolejności publikacji): Przemysława Sarosieka, dyrektora WORD w Białymstoku [kliknij]; Marka Staszczyka, dyrektora WORD w Toruniu [kliknij]; Tomasza Matuszewskiego, zastępcy dyrektora WORD w Warszawie [kliknij]; Tomasza Dziuganowskiego, prezesa Polskiego Stowarzyszenia Egzaminatorów [kliknij]; przedstawicieli protestujących egzaminatorów [kliknij]; Rafała Cieślika, prawnika Związku Województw RP [kliknij].
Dziś opinia właśnie wybranego na kolejną kadencję Zarządu Krajowego Stowarzyszenia Dyrektorów WORD [kliknij]. Już w pierwszym zdaniu czytamy: - Przedstawiony poselski projekt z dnia 29 września br. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami zakładający określanie warunków wynagradzania egzaminatorów oraz wysokość opłat za przeprowadzenie egzaminu państwowego na prawo jazdy w drodze uchwały sejmiku będącej aktem prawa miejscowego nie wpłynie w sposób znaczący na poprawę sytuacji finansowej WORD-ów w Polsce. Pełna opinia poniżej. Redakcja
* * *
Rzeszów, dnia 17-10-2022 r.
OPINIA
Zarządu Krajowego Stowarzyszenia Dyrektorów WORD
do poselskiego projektu z dnia 29-09-2022 r.
zmiany ustaw Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami
Przedstawiony poselski projekt z dnia 29 września br. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami zakładający określanie warunków wynagradzania egzaminatorów oraz wysokość opłat za przeprowadzenie egzaminu państwowego na prawo jazdy w drodze uchwały sejmiku będącej aktem prawa miejscowego nie wpłynie w sposób znaczący na poprawę sytuacji finansowej WORD-ów w Polsce.
W naszej ocenie pomysł przerzucenia odpowiedzialności na samorządy nie rozwiąże problemów z jakimi obecnie borykają się ośrodki egzaminowania, ponadto nadmienić należy, że jest krzywdzący i dyskryminujący w stosunku do samorządów o mniejszym potencjale finansowym.
Jedynym skutecznym sposobem na realną poprawę sytuacji finansowej WORD-ów i systemu egzaminowania jest rewaloryzacja stawek opłat egzaminacyjnych, co wielokrotnie było podnoszone w licznej korespondencji z resortem infrastruktury, zarówno przez Krajowe Stowarzyszenie Dyrektorów WORD, jak i Związek Województw RP. Bardzo sceptycznie podchodzimy do propozycji dofinasowania działalności WORD-ów przez samorządy. Projekt zakładający udzielanie dotacji podmiotowych albo celowych ośrodkom przez sejmiki województw spowoduje, że z roku na rok samorządy zmuszone będą do regularnego zwiększania puli środków przeznaczanych na utrzymanie WORD-ów, co nie jest racjonalne ekonomicznie i negatywnie wpłynie na budżety samorządów. Dotychczasowe analizy kosztów i opracowane dane finansowe ośrodków na przestrzeni ostatnich lat są tego potwierdzeniem. Przychody ośrodków z tyt. podstawowej działalności jaką jest organizacja i przeprowadzanie egzaminów państwowych na prawo jazdy stanowią ok. 90%. Na przestrzeni lat 2013-2022 obserwowany jest stały spadek ilości przeprowadzanych egzaminów (tym samym spadek przychodów) spowodowany w głównej mierze postępującym niżem demograficznym, przy jednoczesnym wzroście kosztów generowanych przez realizację zadań wynikających z głównej działalności ośrodków. Na koszty te składają się m.in. wzrost kosztów eksploatacji pojazdów egzaminacyjnych, utrzymania siedzib i infrastruktury ośrodków, wzrost kosztów bieżących, jak również poziomu wynagrodzeń. Istotnym ograniczeniem jest brak możliwości wykorzystania w pełni efektywnie czasu pracy egzaminatora, w związku ze zmianą rozporządzenia w sprawie egzaminowania (…), wprowadzającego maksymalną liczbę części praktycznych w ciągu dnia możliwą do przeprowadzenia przez jednego egzaminatora, co stanowi dodatkowy koszt.
Oczywiście pomoc finansowa jest niezbędna dla dalszego funkcjonowania większości WORD-ów w kraju, jednakże zaproponowane rozwiązanie przerzucające odpowiedzialność na samorządy w dłuższej perspektywie nie przyniesie zamierzonych wymiernych korzyści związanych z prawidłowym funkcjonowaniem systemu egzaminowania w Polsce.
Propozycja określenia wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminów państwowych na prawo jazdy w drodze uchwały sejmiku województwa zarówno z punktu widzenia WORD-ów, jaki osób przystępujących do egzaminów, przy jednoczesnym ustawowym określeniu ich maksymalnej wysokości, nie jest rozwiązaniem na tyle skutecznym, żeby w dłuższej perspektywie czasu wpłynąć znacząco na poprawę kondycji finansowej ośrodków, nawet przy założeniu ich maksymalnego dopuszczalnego poziomu. Działanie to stanowić będzie tylko czasowo jedynie półśrodek zapewniający wzrost przychodów w początkowej fazie.
Zarówno ustalanie stawek opłat egzaminacyjnych, jak i wynagradzania egzaminatorów oddzielnie przez każdy z sejmików w kraju, może i spowodowuje ich zróżnicowanie w zależności od zamożności województwa, co z kolei przyczyni się do powstania chaosu w procesie egzaminowania poprzez „turystykę egzaminacyjną” zagrażającą bezpieczeństwu ruchu drogowego, migrację pracowników i braki kadrowe w tych ośrodkach, w których stawki wynagrodzeń będą najniższe oraz niezdrową konkurencję między poszczególnymi województwami.
Egzamin na prawo jazdy jest egzaminem państwowym, jego cena powinna być regulowana jak do tej pory przepisami na szczeblu centralnym i być jednakowa dla wszystkich obywateli bez względu na ich miejsce zamieszkania. To samo tyczy się warunków płacy grupy zawodowej egzaminatorów. Egzaminator jest egzaminatorem państwowym przeprowadzającym egzaminy państwowe i jego wynagrodzenie powinno zawierać jednolite stawki a nie być różnicowane ze względu na miejsce wykonywania pracy.
W tym stanie rzeczy podtrzymujemy, że przedstawiony projekt nie rozwiązuje istniejących w środowisku problemów, za to może implikować powstanie nowych, które ostatecznie doprowadzić mogą do paraliżu funkcjonowania WORD-ów ze względu na brak możliwości finansowania bieżącej działalności, bądź brak wystarczającej ilości kadry egzaminatorów. Jedynym skutecznym sposobem zapewniającym stabilne funkcjonowanie WORD-ów jest rozwiązanie systemowe, jakim jest wprowadzenie do przepisów ustawy o kierujących pojazdami mechanizmu umożliwiającego regulowanie opłat za egzaminy przy pomocy wiarygodnego, miarodajnego wskaźnika takiego jak np. udział poszczególnych stawek opłat egzaminacyjnych w kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w 2013 r., w którym wprowadzono obowiązujące opłaty. Uzyskany w ten sposób wskaźnik byłby punktem wyjścia do określania wysokości opłat w kolejnych latach.
Źródło: Krajowe Stowarzyszenie Dyrektorów Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego
